Frjáls verslun - 01.04.1959, Page 16
því að fallandi forsætisráðlierra, sem ekki vill
drýgja pólitískt sjálfsmorð, verður í Frakklandi
að „taka sig út“ í ræðustóli, þegar hann kveður.
Hann verður að kunna listina að falla. Felix
Gaillard, nemandi „hinna miklu skóla“, kunni
sig, enda var honum óspart klappað lof í lófa,
er hann lauk máli sínu með orðunum: „Þið mun-
uð fella stjórn mína. Það mun koma ný stjórnar-
kreppa. Hvaða fjármála- og efnahagsörðugleika
mun sú kreppa hafa í för með sérp Við hvaða
þingmeirihluta mun næsta stjórn styðjast? Og
hver mun verða hennar stefna?“
Sútarinn frá Sankti Symphorien
„Frakkinn hefur hjartað vinstra megin, en
budduna liægi a megin.“
André Sicgjried.
Þá er tími til komin, áður en lengra er haldið,
að greina dálítið frá einni persónu, sem mjög
kemur við sögu í þessu greinarkorni. Það er
Antoine Pinay. Hann er franskur sveitamaður,
fæddur 30. des. 1891 í smáþorpinu Saint Symph-
orien-sur-Coise í Rhone-dalnum. Sjálfur taldi
hann sig í upphafi til iðnaðarstéttar, eins og
bakarasonurinn Daladier, sem einnig er fæddur
í Rhone-dalnum, en báðum rann þó blóð til
bændastéttarinnar. Litlar sögur fara af einkalífi
Pinays, svo að það verður ekki rakið hér, heldur
aðeins getið um nokkra helztu áfangana á opin-
berum starfsferli hans.
Pinay tók þátt í fyrri heimsstyrjöld, særðist
og var sæmdur heiðursmerkjum fyrir vasklega
framgöngu. Að ófriði loknum hélt hann heim í
sinn dal og sneri sér að sútaraiðn, stofnaði sút-
unarfyrirtæki og leðurgerð. Varð hann brátt at-
hafnasamur iðnrekandi og kaupsýslumaður í
þeirri grein og var kjörinn til trúnaðarstarfa og
forustu í samtökum leðurframleiðenda í Loire-
héraði. Styttist þá leiðin til annarra opinberra
mannvirðinga og þátttöku í þjóðmálum. Var
hann fyrst kjörinn borgarstjóri í heimabæ sínum
Saint-Chamond og síðar í Loire-héraðsstjórnina,
og í fulltrúadeild franska þjóðþingsins var hann
kosinn árið 193(i. Bauð hann sig fram fyrir
Oháða radikalaflokkinn og var kosinn í Loire-
kjördæmi. Á árunum 1938—40 var hann senator
fyrir Loire-kjördæmi og gegndi þá varafor-
mennsku í pólitískum samtökum, sem nefndust
Lýðræðisbandalagið. Hann var einn í hópi þeirra
568 þingmanna, sem samþykktu hið sérstaka
valdaumboð Pétains marskálks, og átti hann
sæti í skammlífri þjóðstjórn Pétains. En þegar
Þjóðverjar hernámu landið, tók hann harða af-
stöðu gegn þeim og hvarf frá þátttöku í frönslc-
um stjórnmálum, þar til eftir stríð. Þá tók hann
þátt í myndun hægri flokks, sem bar nafnið
Oháði lýðvehlisflokkurinn og var fljótlega aftur
kjörinn á þing, og árið 1948 varð hann efna-
hagsmálaráðherra í stjórn Queuilles. Síðan varð
hann ráðherra í fjórum ráðuneytum, þeirra Ple-
vens, Queuilles og Faures á árunum 1950—52.
Hinn 8. marz 1952 myndaði Antoine Pinay ríkis-
stjórn og gegndi auk forsætisráðherraembætt-
isins störfum efnahags- og fjármálaráðherra.
Gerði ráðuneyti Pinays eina alvarlegustu til-
raunina, sem fram til þessa hafði verið gerð í
Frakklandi eftir ófriðinn, til þess að stöðva dýr-
tíð og verðbólgu, en þrátt fyrir verðstöðvun um
stundarsakir tókst tilraunin ekki. Árið 1955 varð
Pinay utanríkisráðherra í stjórn Edgars Faures,
og 1. júní 1958 varð hann efnahags- og fjár-
málaráðherra í ráðuneyti De Gaulles hers-
höfðingja.
Antoine Pinay er ekki einn af hinum litríku
stjórnmálamönnum Frakklands á borð við
sælkerann Herriot, lýðskrumarann Blum eða
mælskumanninn Briand. Hann hefur því heldur
ekki hlotið neitt viðurnefni, eins og mjög hefur
tíðkazt, um franska stjórnmálamenn, svo sem
„Tígrisdýrið“ (Clemenceau), „Hákarlinn“ (Tar-
dieu), „Skýjakljúfurinn“ (Flandin) og „Nautið“
(Daladier). Sjálfur telur hann sig ekki fyrst og
fremst vera stjórnmálamann, heldur kaupsýslu-
mann. Pinay hefur ekki skrifað neinar bækur
og sárafáar blaðagreinar; hann er heldur enginn
fræðimaður né kenningasmiður á sviði hagvís-
inda eða fjármála. Víst er þó, að hvað lífsskoðun
og fjármálastefnu snertir hefur hann bæði hjarta
og buddu hægra megin, þótt öðrum Frökkum
sé tamt að skjóta þessu nokkuð hvoru til sinnar
hliðar. Ræður hans bera vott um óbrotna hugs-
un og einfalt mál, og virðist hann eiga afar hægt
með að gera flókin mál einföld og setja fram
hugmyndir sínar um kjarna efnahagsmálanna
svo útúrdúralaust, að hverju meðalgreindu
mannsbarni verði auðskilið. — Þetta er haft
eftir Clemenceau: „Briand veit ekkert, en skilur
allt; Poincaré veit allt, en skilur ekkert.“ Hvor-
ugt á við um Pinay, en trúlega bæði veit hann
og skilur töluvert margt og hefur jafnframt áræði
16
frjáls verzlun