Frjáls verslun - 01.04.1959, Side 17
til þess að hagnýta sér hvorttveggja og fram-
fylgja skoðunum sínum, og það eru mannkostir,
sem geta orðið Frökkum mikilsvirði í glímunni
við erfið vandamál nánustu framtíðar.
Við beð sjúkrar móður
„I’að er leiðinlegt, að svo mikill maður
skuli vera svo illa uppalinn."
'Fattcyrand um Nayóleon
Það syrti ört að í landi sólkonungsins. Efna-
hagsmálin urðu æ torleystari, og utanríkismálin
voru á góðum vegi með að hlaupa í óleysan-
legan hnút. Hallinn á ríkisbúskapnum varð mik-
ill árið 195ö, en árið 1957 varð halli fjárlaga þó
enn meiri. Á árinu 195(5 tókst ríkinu að afla sér
ríflegra lána til langs tíma til þess að jafna hall-
ann, en árið 1957 reyndist þessi leið ekki fær,
og varð að grípa til þess óyndisúrræðis að stór-
auka yfirdrætti hjá Frakklandsbanka. Allt árið
1957 var því verðbólgan í fullum gangi. Frá júní
1957 til janúar 1958 hækkaði vísitala heildsölu-
verðs um 18,3%, og framfærslukostnaður jókst
á sama tíma um 14,2%. Utanríkisverzlunin var
óhagstæð og reynt var að halda innflutningi í
skefjum með höftum.
1 byrjun árs 1958 greiddist þó nokkuð úr fjár-
málavandræðunum, og var það m. a. fyrir til-
verknað efnahagsaðstoðar frá O.E.E.C. og Al-
þjóða gjaldevrissjóðnum. Vegna þessa og verð-
hjöðnunarstefnu ríkisstjórnanna dró úr verð-
bólgunni fyrri hluta 1958, og fjárhagur ríkisins
fór batnandi, en engu síður voru utanríkisvið-
skiptin þó áfram mjög öndverð og stórlega skorti
enn á allt efnahagslegt jafnvægi í landinu.
Þótt heldur vænkaðist hagur Frakka á sviði
eínahagsmáhinna, keyrði um þverbak í stjórn-
málunum og þá fyrst og fremst á sviði utanríkis-
og nýlendumála, og þar kom að því, að segja
mátti um ástandið eins og Robert Schuman orð-
aði það á sínum tíma: „Þetta eru ekki stjórn-
mál, heldur stríð.“ — Uppreisn hersins í Alsír
var bein ógnun um stríð og heima í Frakklandi
voru stjórnmálamennirnir tvístígandi og sund-
urþykkir og í svipuðu hugarástandi og Herriot,
er hann friðmæltist við Poincaré og sagði: „Við
megum ekki rífast yfir sjúkrabeði móður okk-
ar.“ Ástandið var í sjálfu sér talsvert áþekkt
því, þegar rómversku legíónirnar gerðu upp-
reisnir í skattlöndunum, marséruðu til Róma-
borgar, tóku völdin af ráðlausum senötum og
dubbuðu sigursæla generála til keisara. — Nú
stóð De Gaulle við sitt Rubicon-fljót, og ten-
ingunum var kastað, þegar franska þingið sam-
þykkti 1. júní 1958 með 329 atkvæðum gegn
224 að veita honum stuðning sem forsætisráð-
herra.
Mynd De Gaulles hafði um árabil varpað
skugga sínum á franskar stjórnir og beint eða
óbeint orðið mörgum þeirra að falli. Að vissu
leyti hefði De Gaulle getað sagt eitthvað svipað
og Talleyrand varð að orði, þegar Lúðvík XVIII.
spurði liann, hvernig hann hel'ði farið að því
að steypa direktóríatinu af stóli og síðan Napó-
leon: „lierra minn, ég gerði ekkert til þess; það
er bara eitthvað óskýranlegt í mér, sem færir
öllum stjórnum, sem forsmá mig, ógæfu.“ Það
er svo önnur hlið á sama máli, að ýmsir stjórn-
málamenn Frakklands geta sjálfsagt hugsað sér
að heiml'æra fleiri spakmæli hins vísa Talleyr-
ands upp á De Gaulle, eins og t. d. þau, er liann
eitt sinn hreytti út úr sér um leið og hann strunz-
aði af fundi Napóleons: „Það er leiðinlegt, að
svo mikill maður skuli vera svo illa uppalinn,“
því að valdataka De Gaulles er óneitanlega
mjög berhögg í garð þess anda, sem uppeldi
„hinna miklu skóla“ er ætlað að skila nemendum
sínum í veganesti.
Þeir voru báðir hershöfðingjar, Napóleon og
Georg Washington, og báðir hlutu að nokkru
í krafti herfrægðar sinnar æðstu völd þjóða
sinna. Napóleon náði völdum með tilstyrk hers-
ins og hélt þeim fyrir atbeina hersins og var
steypt af stóli með hervaldi. Georg Washington
hlaut aftur á móti að eigin sögn „veraldarinnar
mestu verðlaun: viðurkenningu og ást frjálsrar
þjóðar.“ En svarið við spurningunni um örlög
og árangur hins 68 ára hershöfðingja, er nú
hefur hlotið æðstu völd Frakklands, geyma þau
blöð sögunnar, sem enn hefur ekki verið flett.
Sannleikurinn og strangleikinn
„Heiðarleiki og festa er allt og suint, sem
ég gel lofað; við það mun ég standa, hvort
sem ferðin verður lengri eða skemmri, og
enda þótt ég verði yfirgefinn af öllum."
Gcorg Wasliington, er hann
var kjörinn jorseti.
Á þeim átján mánuðum, sem De Gaulle gegndi
forsetaembætti á árunum 1945—46, fór fjár-
málastjórn landsins engu síður úrhendis en hjá
FIIJÁLS V E lt Z L U N
17