Frjáls verslun - 01.04.1973, Síða 98

Frá ritstjórn
VINAÞJÓÐ í VESTRi
Það voru vissulega sönn orð, sem for-
sætisráðherra Islands mælti í áramótaræðu
sinni, þegar hann sagði, að engin þjóð hefði
reynzt Islendingum betur en Bandaríkja-
menn. Að sjálfsögðu leið ekki á löngu áður en
málpípur heimskommúnismans á Islaiidi
höfðu risið upp á afturlappirnar og upphafið
sitt gamalkunna ramakvein, sem svo oft
heyrist frá þeim, þegar farið er viðurkenn-
ingarorðum um Bandaríkjamenn Þess kon-
ar spangól er títt á síðum Þjóðviljans þeg-
ar liðsmenn bandaríska hersins á Keflavík-
urflugvelii bjarga hér mannslífum, að ekki
sé talað um viðbrögð kommúnistablaðsins
við hjáiparstarfi þeirra í Vestmannaeyjum.
Þó að þröngar, lítilsigldar, pólitískar hags-
munaklíkur kommúnistanna reyni að kasta
ryki í augu fólks, verður því ekki mótmælt,
að hvergi hafa Islendingar átt jafnmikilli
velvild að mæta, þegar á hefur reynt, en
einmitt hjá Bandaríkjamönnum. Raunar má
segja, að Islendingar hafi fyrst og fremst
notið góðs af þeim grundvallarhugmyndum
um frjálst framtak, sem fóstraðar hafa verið
í Bandaríkjunum um tvö hundruð árabil. Is-
lenzku fyrirtækin, sem starfa vestan hafs
með miklum glæsibrag eru gleggsti vottur
um þetta. öllum er ljóst mikilvægi banda-
ríska markaðarins fyrir íslenzkar sjávaraf-
urðir og þykir sjálfsagt að þjóðarbúið ís
lenzka græði þar álitlegar peningaupphæðir
samkvæmt lögmálunum um framboð og eft-
irspurn. Jafngreiður aðgangur og Islending-
ar hafa að þessum mikilvæga markaði, er því
fyrst og fremst að þakka, að íslenzk fyrir
tæki hafa óhindrað fengið að fjárfesta í
Bandaríkjunum og stunda þar fiskiðnað.
Fjárfesting íslenzkra aðila í Bandaríkjunum
er miklu meiri en eignir bandarískra að-
ila hér á landi. Þar kemur þáttur flugsins
líka við sögu, en eins og kunnugt er hafa
Loftleiðir um árabil mætt miklum skilningi
bandarískra yfirvalda, sem með frjálslynd-
ari stefnu í flugmálum en annars staðar
tíðkast, hafa gert Loftleiðum kleift að verða
sín nokkurs megandi í samkeppni við marg-
fait stærri féiög á N-Atlantshafsflugleiðinni.
Af þessu leiðir líka, að Loftleiðir eru með
stærstu atvinnurekendum og skattgreiðend-
um á íslandi.
Kynni Islendinga af þeim 3000 manna her,
sem á Keflavíkurflugvelli dvelst, eru lítil sem
engin. Samningar ríkjanna gera líka ráð
fyrir að svo sé. Til þess að kynnast banda-
rísku þjóðinni eiga Islendingar að sækja
hana heim, kynnast högum hennar og dæma
síðan af eigin reynslu.
Vissulega eru margar dökkar hliðar á
mannlífinu í Bandaríkjunum svo sem víða
annar.s staðar. En Bandaríkin eru stórt land
og fjölmennt og langmestur hluti þjóðarinn-
ar býr í friðsömum, litlum bæjarfélögum, þar
sem menn hafa ekki síður áhyggjur af glæp-
um og afbrotum í myrkviði bandarísku stór-
borganna en við hér heima á Islandi og frænd-
ur okkar austan hafsins. Með hinu dreifða
valdi og óvenjumikla frjálsræði hafa Banda-
ríkjamenn kosið að taka á sig áhættuna af
slíkri öfgaþróun. Á iþað er stundum bent, að
glæpir séu fátíðir í kommúnistalöndunum og
því hljóti stjórnskipulag þar að vera öðrum
til fyrirmyndar. Sterkt miðstjórnarvald og
öflugt lögregluveldi hljóta eðli málsins sam-
kvæmt að hindra menn í glæpaverkum. I
því efni eru t. d. spænsk stjórnvöld, grísk og
portúgölsk, svo að nokkur dæmi séu nefnd,
engir eftirbátar.
En það er gæfa Bandaríkjanna, að með
þeim hefur þróazt mikill hæfileiki til sjálfs-
gagnrýni, og þeir hafa haldið dyggilega vörð
um sérhvern vettvang, þar sem hið mælta og
ritaða gagnrýnisorð fær að heyrast eða
sjást. Þess vegna er full ástæða til að treysta
því að þeim takist bezt sjálfum að levsa
vandamál sín enda stendur hugur þeirra ó-
tvírætt til þess.
98
FV 4 1973