Frjáls verslun - 01.04.1973, Blaðsíða 24

Loftleiðaþota af gerðinni DC-8-63. Nokkrar umræður hafa farið fram um hugsanleg kaup Loftleiða
á breiðþotu og þá fyrst og fremst Boeing 747. Sigurður Helgason telur. að mjög hæpið sé að leggja
út í slík kaup og bendir á, að Loftleiðir hafi ævinlega fylgt þeirri steti, u :Vð vera eir.u skrefi á eftir
öðrum hvað flugvélakost snertir og boðið þar af leiðandi lægri fargjöld en aðrir.
endur leggja á að kynna hugsan-
legum kaupendum framleiðslu
sína.
Sigurður er eins og áður segir
forstjóri fyrirtæk' ;ins Loftleið-
ir h.f. í New York og við byrj-
uðum samtalið á því að spyrja,
af hverju þetta félag hefði ver-
ið stofnað á sínum tíma.
—Jú. Það gerðist árið 1954 og
stuðluðu að því ýmis lagaleg
atriði og skattamál, því að eng-
inn tvísköttunarrammi var þá
t. d. í gildi milli íslands og
Bandaríkjanna. Slíkt hið sama
gerðist hjá ýmsum öðrum er-
lendum fyrirtækjum og var SAS
meðal þeirra, sem stofnuðu hér
sérstakt bandarískt félag um
svipað leyti og Loftleiðir.
Árið 1953 urðu nokkrar breyt-
ingar á stjórn Loftleiða heima
og kom ég þá inn í hana í fyrsta
sinn ásamt m. a. Kristjáni Guð-
laugssyni, núverandi stjórnar-
formanni. Þá blés ekki byrlega
fyrir félaginu og voru uppi radd-
ir um að leggja skóna á hilluna
hvað flugið snerti en kaupa aft-
ur á móti olíuskip. Úr því varð
þó ekki. því að menn sáu mögu-
leikann á að nota landfræðilega
afstöðu íslands og stunda At-
lantshafsflug i stærra mæli en
áður.
Ég hafði myndað mér ákveðn-
ar skoðanir um þessi mál og var
kjörinn í stjórnina. og hefur hún
haldizt óbreytt síðan. að undan-
skilinni einni breytingu, sem
varð vegna dauðsfalls. Um sama
leyti og ég hóf stjórnarstörf, tók
ég að mér viss verkefni fyrir
félagið. sem fóru smám saman
vaxandi, þannig að árið 1962
losaði ég mig úr starfi hjá Orku
h.f., þar sem ég var í föstu
starfi, og tók við forstjórastöðu
hjá Loftleiðum hér í New York.
Þangað til höfðu Bandaríkja-
menn gegnt henni.
— Telur þú heppilegt, að
stjórn hlutafélags og fram-
kvæmdastjórnin, er annast dag-
legan rekstur, séu skipaðar
sömu mönnum eins og á sér
stað hjá Loftleiðum?
— Ég er ekki sannfærður um
að svona mikið miðstjórnarvald
sé æskilegt innan fyrirtækis, en
bendi þó í því sambandi á, að
hér í Bandaríkjunum er algengt
að stjórnir fyrirtækja séu skip-
aðar mönr.um er gegna föstu
starfi í þágu þeirra.
— En ef við víkjum nú að
Loftleiða-undrinu í flugsam-
göngum á N-Atlantshafsleið-
inni. Hvert var raunverulega
upphaf 'þess máls?
— Það má rekia til ársins
1945, þegar loftferðasamningur
var gerður milli íslands og
Bandaríkjanna í framhaldi af
hinni svonefndu Chicago-ráð-
stefnu. þar sem Alþióðaflug-
málastofnunin var sett á lagg-
irnar.
Þá var ísland miög mikilvæg-
ur áninparstn?!ur flugvéla á leið
yfir hafið milli Bandaríkjanna
og meginlands Evrónu. Árið
1946 hóf bandaríska félagið Am-
erican Overseas Airways reelu-
bundið flug um ísland sem Pan
American Airways tók svo við
og hefur haldið upni siðan. Loft-
leiðir stnnduðu mest leiguflug í
millilandafluginu á árunum fyr-
ir 1950 og þá oftast til S-Amer-
íku. en í maí 1952 var byrjað
reglulegt áætlunarflug til
Bandaríkjanna tvisvar í viku.
Bandaríkjamenn hafa verið
mjög frjálslyndir í afstöðu sinni
til réttinda flugfélaga. en sam-
komulag um þau hefur verið
byggt á tveimur alþjóðlegum
samningum, þ. e. a. s. í fyrstu
á Chicago-samningnum, sem fól
ekki í sér neinar kvaðir um verð
eða ferðafjölda, en síðar Ber-
nruda-samningnum, sem gerir
ráð fyrir ákvæðum um flutn-
ingsmagn . Nú felast í samning-
um okkar ákvæði um, að Loft-
leiðir megi auka sætaframboð
sitt árlega um % af meðaltals-
aukningu síðustu fimm ára.
Samkvæmt því ættum við að
bjóða 450 þús. sæti á ári nú en
þau eru í raun 350 þúsund.
— En hefur ráðamönnúm
hér samt ekki óað við vexti og
viðgangi Loftleiða á undanförn-
um árum?
— Þess hefur ekki orðið vart.
Við höfum haft mjög frjáls-
lynda stefnu í fjargjaldamálum
eins og flestir vita, og með því
að tengja saman tvær flugleiðir
með viðkomu á íslandi höfum
við hlotið skilning ráðamanna
og almennings hér á sérstöðu
okkar. Það er lika metið að verð-
leikum í þessu landi að við er-
um eina erlenda einkafyrirtæk-
ið, fyrir utan gríska flugfélagið
Olympic í eigu Onassis, sem
heldur uppi flugi á N-Atlants-
hafsleiðinni. Hin eru öll rekin
með ríkisþátttöku að meira eða
minna leyti.
Ef bandarísk yfirvöld hefðu
við síðustu samninga, árið 1970,
ákveðið að sýna hörku í við-
skiptum við okkur, er ég sann-
færður um að almenningsálitið
hefði mjög snúizt á sveif með
okkur enda eru þeir ótaldir for-
eldrarnir, sem farið hafa viður-
kenningarorðum um okkur fyr-
ir að félagið hafi með lágum
fargjöldum gefið sonum þeirra
og dætrum tækifæri til að
skoða sig um erlendis.
24
FV 4 1973