Frjáls verslun - 01.08.1973, Page 81

Hólmavík við Steingrímsfjörð
getið um það í annálum að sjö
ísbirnir hafi gengið á land í
Trékyllisvík árið 1665 og voru
þeir allir felldir. Nokkur bjarn-
dýr hafa verið drepin á Norður-
ströndum á þessari öld.
NEGLT FYRIR GLUGGA
Ferðafólk, sem leggur leið
sína á Strandir, kemst ekki hjá
því, að sjá eyðibýli og útgerð-
ar- og verzlunarstaði, sern
hrörna æ meira með ári hverju,
eftir að þeir komast úr snert-
ingu við mannlífið. Víða eru
yfirgefnir bæir í niðurníðslu
undir bröttum veðruðum fjöll-
um með neglt fyrir glugga.
Sama er að segja um staði, þar
sem þorp hafa myndast. A
Gjögri, utantil við Reykjarfjörð,
fjölgar mannlausum húsum til
dæmis ár frá ári, Þar var frá
fornu fari miðstöð hákarlaveið-
anna í Húnaflóa.
Annars staðar eru húsin jafn-
vel horfin, og maður verður að
ganga talsverðan spöl frá þjóð-
veginum til þess að finna sögu-
fræga staði. Þannig er til dæmis
um Kúvíkur, sem voru nokkuð
á þriðju öld eini verzlunarstað-
urinn í Strandasýslu og héldu
velli talsvert fram á þessa öld.
Kúvíkur eru um miðja suður-
strönd Reykjarf jarðar. Litlu
innar við fjörðinn myndaðist
þorp eftir að Kúvíkur fóru í
eyði. Þar heitir Djúpavík Síld-
arverksmiðja var þar reist, ýms-
ar byggingar tilheyrandi henni,
verzlanir og íbúðarhús. Þessi
uppbygging átti sér stað a
fjórða tug þessarar aldar. Nú
er saga verksmiðjunnar öll.
Sama er að segja um síldarplön-
in og löndunarbryggjurnar i
Djúpuvík. Þau mannvirki mega
muna sinn fífil fegri. Fólkinu
fækkar stöðugt. íbúar eru milli
20 og 30, eiga tvær trillur, elt-
ast við þorskinn hluta úr ár-
inu og grásleppuna á vorin.
UPPGANGSPLÁSS
OG VERZLUN.
Andstaða þessara staða, sem
virðast stefna hraðbyri í sömu
átt og Kúvíkur, — er Hólrna-
vík, snyrtilegt uppgangspláss,
sunnan Steingrímsfjarðar,
stærsti þéttbýliskjarni sýslunn-
ar, með um 330 íbúa. Hrað-
frystihús, sláturhús og vöru-
geymsluhús Kaupfélags Stem-
grímsfjarðar gnæfa yfir aðrar
byggingar á eyrinni, sem byggð-
in er mest á, og sérkennileg
kirkja setur mikinn svip á
kauptúnið. Þarna er verzlunar-
miðstöð sýslunnar, en þeir, sem
búa á Norðurströndum sækja
einnig varning í Kaupfélagið í
Norðurfirði við Trékyllisvík.
SÖGUFRÆG NÁTTTRÖLL,
EYJAR OG SKER.
Fram með ströndum sýslunn-
ar er allmikið um hólma, þar
sem æðarvarp er talsvert og
dúntekja því gott búsílag. Viða
eru smáeyjar og sker, þar sem
selir liggja í makindum, en
stærsta eyjan í Strandasýslu er
Grímsey á Steingrímsfirði.
Hún er óbyggð, var um árabil
notuð til refaræktar, en er nú
nytjuð sem beitiland. Grímsey
er fram undan Drangsnesi, en
á Malarhorni, sem er í nánd
við Drangsnesþorp, er stór
drangur, tröllslegur á að líta,
enda tengdur skemmtilegii
tröllasögu.
Segir þar frá þremur tröll-
um, sem tóku sig til og ætluðu
að moka sund milli Vestfjarða-
kjálkans og hins hluta landsins,
þar sem bilið er mjóst, milli
Gilsfjarðar og Kollaf jarðar. Tvö
tröll mokuðu vestan megin, og
mynduðu af mokstrinum allar
eyjarnar á Breiðafirði. Að aust-
an fór allt miður úr hendi þeirri
einu tröllkonu, sem þar var,
því að bæði var aumt eins lið-
ið og Húnaflói svo djúpur, að
erfiðlega gekk að mynda eyjar
með mokstrinum, og varð því
flest allt að blindskerjum, sein
hún kastaði af skóflu sinni.
Tröllin mokuðu alla nóttina
og gættu ekki að sér, fyrr en
dagur var kominn upp á háloft,
eins og segir í þjóðsögunni. Þá
tóku vestantröllin til fótanna
og hlupu svo hratt, sem þau
gátu komizt vestur og norður
yfir Steinadalsheiði og ætluðu
að fela sig í Kollafirði. En þeg-
ar þau komu ofan á sjávarbakk-
ann, kom sólin upp, og urðu þau
þar bæði að steinum, sem síðan
FV 8 1973
81