Frjáls verslun - 01.04.1975, Page 98

Frá
riisijórn
Frjáls verzlun við útlönd
Vcgna almennra þrenginga í efnahagsmálnm
og hinnar alvarlegu rýrnunar viðskiptakjara
þjóðarinnar við útlönd, hefur mcðal hins
almenna borgara gætt vaxandi tortryggni í
garð þeirra viðskiptahátta, sem Islendingar
hafa tileinkað sér í utanríkisverzlun sinni á
síðasta liálfum öðrum áratug og hafa verið
hinir frjálslegustu sem um getur á íslenska
vísu .
Einn þátlur í þessari þróun eraðild Islands
að fjölþjóðlegum samningum um milliríkja-
viðskipti, sem átt hafa það sammerkt að
stuðla að upprætingu hafta og hamla í
verzlun milli landa með niðurfellingu toll-
múra meðal annars. Stjórnmálamenn, efna-
hagsmálasérfræðingar og kaupsýslumenn
hafa lokið upp einum munni um kosti náinn-
arsamvinnu á þessu sviði og þakkað henni að
verulegu leyti hina efnahagslegu velgengni á
Vesturlöndum frá lokmn siðari heimsstyrj-
aldarinnar.
Þegar jafnilla horfir og nú í efnahags-
málum þessara sömu landa er ekki ólíklegt,
að einhverjir telji afturhvarf til einangrunar-
stefnunnar í viðskiptum liklegasta hjarg-
vætt. Boðherar þessara þröngsýnu sjónar-
miða liafa látið til sín heyra hér á landi og
gerzt háværari eftir því sem greiðslustaðan
við útlönd hefur farið versnandi. Þó er það
eindregin skoðun þeirra, er bezt þekkja til
þessara mála, að ekkerl yrði jafn stórliáska-
legt efnahag Vesturlanda og afkomu þjóða
þeirra en einstrengingslegar og einhliða
aðgerðir til að sporna gegn viðskiptum við
önnur lönd. Þjóðirnar hafa á áratugagömlu
þróunarskeiði áttað sig á snöggu blettunum í
framleiðslugreinum hverrar um sig og því
beint kröftum sínum að hagkvæmri sér-
hæfingu, með samstarfi við aðrar þjóðir,
byggðu á gagnkvæmum skilningi, sem liefur
greinilega orðið til gagns.
Islendingar eru ekki undantekning frá
þcssari reglu. Við höfum síður en svo dregið
<lul á þau áform okkar, að gegna hlutverki
matvælaframleiðandans í þessu samspili
þjóðanna. Að vísu hafa menn uppgötvað
galla þess að vera um of háðir einni útflutn-
ingsatvinnugrein, cn þótt meira jafnvægi
náist að því leyti á komandi árum, verður
afkoma íslenzku þjóðarinnar enn um langt
árabil háð viðskiptákjörum, sem hún
nýtur fyrir sjávarafurðir sínar á erlendum
mörkuðum. Hið nána viðskiptasamstarf ríkja
í milli og frjálslyndi stjórnvalda í verzlunar-
málum, hefur verið hornsteinninn að upp-
byggingu markaða okkar erlendis. Gleggsta
dæmið um þetta er vitaskukl aðstaða okkar
á Bandaríkjamarkaði, þar sem íslenzkum
fyrirtækjum er kieift að stunda eigin verk-
smiðjurekstur og tryggja honum hráefni á
lágum tollum frá vinnslustöðvum hér heima.
Þetta telja Islendingar bara sjálfsagðan
hlut, en þeim finnst að sama skapi fjári
liart, að brezkir fiskimenn skuli gera upp-
steyt í brezkum höfnum gegn innflutningi
á ísfiski frá löndum utan Efnahagsbanda-
lagsins, þar á meðal Islandi. Það þykir líka
dæmafá frekja, ef raddir heyrast um það í
Danmörku, að eitthvað beri að takmarka
síldveiðar Islendinga í Norðursjó og landanir
íslenzkra fiskiskipa í Hirtshals. Þessi réttindi
eru til komin vegna samstarfs íslenzkra og
danskra stjórnvalda á öðrum sviðum, við-
leitni hinna dönsku til að hlaupa undir bagga
með lslendingum, þegar síldin á heimamiðum
sveik okkur, og eflaust skilnings réttra aðila
á því, að Islendingar séu fisknari og hæfari
sjómenn en Danir. Á hinn bóginn hafa Bretar
og Danir líka stofnað til viðskiptasambanda
við Islendinga og selt okkur vörur, sem þeir
liafa að vissu leyti sérhæft sig í framlciðslu
á.
Þessar einföldu staðreyndir þarf að skýra
út fyrir almenningi og leggja áherzlu á, að
Islendingar eru háðir frjálsum milliríkjavið-
skiptum um afkomu sína og eru ekki bara að
veiða fisk í soðið handa sjálfum sér. Með
gagnkvæmu samkomulagi hefur okkur tekist
að fá aðgang að verðmætustu mörkuðum
fyrir afurðir okkar og honum skulum við
halda opnum.
Markaðsmyndin lireylist ckki í hráð.
Austur-Evrópuþjóðirnar bjóða sízt bctri kjör
en hinn frjálsi Vesturlandamarkaður, en auk
þess fylgja aukinni verzlun við þær magnaðri
pólitískur þrý'stingur. Um hinn svokallaða
„þriðja heim“ er það að segja, að hann getur
alls ekki key|)t á því verði, sem við viljum fá.
98
FV 4 1975