Frjáls verslun - 01.03.1976, Blaðsíða 20

1974, eða samtals 2,780 millj.
í fréttabréfi norska útflutn-
ingsráðsins er bent á að í þess-
um tölum endurspeglist efna-
hagsástandið í heiminum,
minni eftirspurn og lægra verð
en einnig minnkandi stofnar og
veiðar þeirra fisktegunda, sem
verðmætastar eru.
Stefna Norðmanna í hafrétt-
armálum mn að færa út efna-
hagslögsögu sína í 200 mílur
er byggð á þeim ótta, sem býr
með mönnum vegna ástands
fiskstofna og ennfremur þeim
ásetningi að viðhalda atvinnu-
lífi í sjávarþorpum meðfram
strönd landsins og þá helzt í
Norður-Noregi. Norska stjórn-
in reynir nú að ná þessu tak-
marki með samningaviðræðum
við þau ríki, sem hlut eiga að
máli, þ. e. þau, sem stunda
fiskveiðar innan 200 mílna
svæðisins. Ennfremur beitir
hún áhrifum sínum í sambandi
við hafréttarráðstefnu Samein-
uðu þjóðanna.
FISKIMÖNNUM FÆKKAR
STÓRLEGA.
Fiskimönnum í Noregi hefur
fækkað stórlega á síðustu ár-
um. Við manntalið 1960 reynd-
ust fiskimenn vera 61 þús. tals-
ins en við manntalið 1971 að-
eins 35 þús. og fjöldi þeirra
hefur enn farið minnkandi síð-
an. Með stærri og betur út-
búnum skipum og nýrri veiði-
tækni hefur árlegt aflamagn
haldizt fyrir ofan 2 milljónir
tonna þrátt fyrir þessa miklu
fækkun fiskimanna. Samsetn-
ing aflans er aftur á móti
þannig, að hlutur fiskimann-
anna fer versnandi og ásamt
með stöðugt vaxandi tilkostn-
aði hefur þetta gert útgerð og
fiskveiðar lítt aðlaðandi starfs-
grein. Nýliðar eru fáir og með-
alaldur fiskimanna er hár.
Fiskveiðarnar hafa geysi-
mikla þýðingu fyrir efnahags-
líf í Noregi, ekki aðeins vegna
þeirra fiskimanna sem hafa
beint atvinnu af þeim heldur
líka vegna þeirra þúsunda er
hafa starfa af vinnslu og sölu
afurðanna. Fr.ystihúsarekstur-
inn og starfsræksla niðursuðu-
verksmiðja veitir mörg at-
vinnutækifæri sérstaklega fyr-
Fiskimjölsverksmiðjur í Noregi
sandsíli, brisling og makríl.
ir konur í þeim héruðum, sem
annars hafa upp á litla atvinnu
að bjóða. Þegar heildarþýðing
fiskveiðanna fy.rir norskt efna-
hagslif er metin, verður líka
að taka með í reikninginn
skipasmíðastöðvar og verk-
smiðjurnar, sem fi'amleiða ýms-
an búnað í skipin, fiskleitar-
tæki og veiðarfæri. Með til-
stuðlan heimamarkaðarins
hafa þessi fyrirtæki getað
keppt á erlendum mörkuðum.
FJÖLDI VINNSLUAÐFERÐA
Fiskveiðar eru forn at-
vinnugrein í Noregi og Norð-
menn hafa þróað með sér vissa
verktækni á þessu sviði. Kem-
ur þetta m. a. fram í þeim
fjöida aðferða við vinnslu fisks-
ins, sem við íslendingar þekkj-
um líka af eign raun. Frá vík-
ingaöld hefur verið unnin
skreið, aðallega úr þorski.
Hún er enn mikilvæg útflutn
ingsvara Norðmanna og aðal-
markaðurinn er í Nígeríu.
Þurrkaður saltfiskur er seld-
ur til Brasilíu og Portúgals.
Niðurlagning og niðursuða, að-
allega á brislingi og smásíld,
eru mikilvægar greinar og
markaðir fyrir þessar vörur
eru víða um heim. Á nokkrum
síðustu áratugunum hefur af
sjávarafurðum verið mest flutt
bræða loðnu og a'uk þess spærling,
út af hraðfrystum fiskflök-
um. Þá hafa Norðmenn sem
kunnugt er náð fótfestu á
heimsmarkaði fyrir aðrar af-
urðir eins og lýsi og þorsk-
hrogn.
Tölur um viðskipti Norð-
manna við útlönd sýna, að
1975, þegar heildarútflutning-
ur Norðmanna nam 37,778
millj. norskra króna (32,317
séu skip ekki meðtalin),
voru fluttar út sjávarafurðir
fyrir 2,073 milljónir. Fisk-
mjölsframleiðslan komst í há-
mark 1967 og var þá 494 þús.
tonn. Árið 1974 var hún 320
þús. tonn en 325 þús. tonn í
fyrra. Lýsisframleiðslan var
327 þús. tonn 1967, 153 þús.
1974 og 175 þús. tonn í fyrra.
Útflutningstekjurnar af fisk-
veiðunum námu því 2,6 millj.
norskra króna, þegar allt er
meðtalið. Útflutningur fiski-
skipa, fiskileitartækja og veið-
arfæra, allt frá önglum og net-
um til elektróniskra sónartækja
ásamt með vinnslutækjum eins
og fyrir fiskimjölsverksmiðjur,
hækka þessa tölu allmikið.
Þá hafa Norðmenn einnig
lagt áherzlu á að veita þjón-
ustu og stunda ráðgjafarþjón-
ustu fyrir fiskveiðar og vinnslu
erlendis, aðallega í þróunar-
löndunum.
20
FV 3 1976