Frjáls verslun - 01.03.1976, Síða 27

Til umræðu
Að loknum verkföllum
Ellert B. Schram, alþingismaður skýrir viðhorf sín til samninga verkalýðs-
félags og vinnuveitenda og endurskoðunar vinnulöggjafar
Þegar þetta er skrifað er loksins lokið hálfsmán aðarlöngu og víðtæku verkfalli. Athygli manna
beinist að sjáli'sögðu að þeim samningum sem gerðir eru, og kjarabótum sem í þeim felast.
Þær eru vissulega miklar á pappírunum, hvað sem verður þegar til lengdar lætur. En ekki
hefur verið minna rætt um verkfallið sjálft, vinnulöggjöfina og stöð’u verkalýðshreyfingar-
innar.
Samningarnir hafa enn einu
sinni leitt í ljós þá yfirburði
sem verkalýðshreyfingin hef-
ur fram yfir vinnuveitendur.
Þrátt fyrir margendurteknar
yfirlýsingar þeirra síðarnefndu
um að afkoma fyrirtækja
leyfði engar kauphækkanir,
þrátt fyrir hörmulega stöðu
þjóðarbúsins, verður niður-
staðan sú, að samið er um
23-25 c/c beina kauphækkun.
Þessir samningar fara langt
fram úr því, sem ríkisstjórn og
efnahagssérfræðingar hennar
töldu ráðlegt og eru auðvitað
verðbólgusamningar, sem kalia
á róttækar efnahagsráðstafan-
ir fyrr en síðar.
0 Varnarbarátta
vinnuveitenda
Hvers vegna er þá samið
með þessum hætti? Vegna þess
að verkalýðshreyfingin gerir
kröfur til þess og hefur að-
stöðu til að knýja þær fram.
Allt frá því að verkalýðs-
hreyfingin skipulagði starf sitt
og nýtti sér samtakamátt sinn
í kjarabaráttunni hefur at-
vinnureksturinn og vinnuveit-
endur háð varnarbaráttu, hörf-
að undan úr einu víginu í
annað. Sérstakir stjórnmála-
flokkar hafa verið stofnaðir og
starfræktir í þágu verkalýðs-
hreyfingarinnar og starfað í
nafni alþýðunnar. Á sama tíma
hafa flokkar eins og Sjálf-
stæðisflokkur og Framsóknar-
flokkur viljað taka tillit til at-
vinnufyrirtækjanna og hags-
muna þeirra, án þess þó að
Ellert B. Schram:
„Síðasta vonin að almennings-
álitið bjargi þjóðinni frá glöt-
vilja eða geta haldið upp merki
þeirra einhliða. í öllum veiga-
meiri atriðum hafa stjórnmála-
flokkarnir gefist upp fyrir
samtökum launþega, gert
þejrra málstað að sínum. Segja
má að ástandið sé þannig, að
það séu verkalýðsfélögin sem
stjórna flokkunum og marka
þeirra stefnu, en ekki öfugt.
*
0 Abyrgð verka-
lýðsforingja
Niðurstaðan er sú, að póli-
tískt mótvægi er horfið, og
verkalýðsforingjarnir hafa
gengið á lagið. Sú staða væri
viðunandi ef forystumenn
verkalýðshreyfingarinnar
skynjuðu ábyrgð sína og beittu
valdi sínu af meiri varfærni og
í samræmi við hagsmuni
heildarinnar, þ. e. a. s. laun-
þega, atvinnufyrirtækja og
þjóðarbús.
Til þess hafa þeir ekki
borið gæfu og má vitaskuld
kenna fleirum en þeim um þá
sorglegu staðreynd. Þegar tog-
ast er á um kaup og kjör, mæt-
ast óhóflegar kröfur launþega
og eðlislæg íhaidssemi vinnu-
veitenda til að bjóða fram
kjarabætur. Afleiðingarnar
verða átök, tortryggni og
skarpari andstæður en tilefni
er til. Því fer sem fer.
0 Verkfall bitnar
á mörgum
Verkfallsrétturinn er sterk-
ast vopn verkalýðshreyfingar-
innar til að knýja fram kjara-
bætur. Það vopn verður ekki
af henni tekið. En það verður
þá að þjóna tilgangi sínum og
beinast að þeim, sem verið er
að semja við. Verkfallið nú
hafði að því leyti tilætluð á-
hrif, að það lamaði athafnalíf-
ið og stöðvaði atvinnutæki,
sem vinnuveitendur eiga að
bera ábyrgð á. En verkfall
gerði meira. Það bitnaði á
bændum, sem enga aðild áttu
að verkfalli eða kjaraviðræð-
um. Það bitnaði á fræðslu
barna og unglinga, það rýrði
tekjur alls almennings og þá
einkum þess lolks, sem í verk-
fallinu átti, og það dró stór-
kostlega úr tekjumöguleikum
FV 3 1976
27