Frjáls verslun - 01.01.1983, Blaðsíða 25

„&%X£&$Æ/&Ö“. Er þetta sú umsögn sem fslenskar útflutningsvörur hljóta i
vaxandi mæli?
Möðkunum blandað saman við á
nýjan leik!
Ekki er hún fallegri sagan af út-
flytjandanum á skreið til suður-
landa, þeim er blandaði maðkaðri
skreið saman við heila. Þannig var
að útflytjandi nokkur hugðist
senda út 1100 balla af skreið, en
við eftirlitsferð matsmanna kom í
Ijós, að af þessum 1100 voru 500
svo illa farnir af maðki, að þeir
voru dæmdir ónýtir og óhæfir til
útflutnings. Maðurinn fékk því að-
eins leyfi fyrir 600 böllum. Ekki var
hann þó af baki dottinn, því frekar
en að fleygja hinum maðkétna og
maðksmogna fiski, tók hann 500
heila balla, en blandaði 100
skemmdum við.
Þóttist hann nú heldur betur
hafa leikið á kerfið, og komið villi-
mönnunum suður í heimi til að éta
það sem þeim væri skammtað,
með illu ef ekki með góðu. —
Honum yfirsást aðeins eitt atriði:
Þeir sem skyldu borða „krásirnar"
voru engu hrifnari af maðkinum en
íslensku matsmennirnir. Var mót-
töku því hafnað, góssinu fleygt og
um greiðslu þurfti ekki að ræða.—
Varla þarf heldur að ræða þann
greiðasem hinn slóttugi útflytjandi
gerði sjálfum sérog löndum sínum
með hinu „snjalla herbragði" sínu.
Skipt um miða á gallaðri vöru
Því miður má nefna margar
sögurekki betri en þessa. Skammt
ertil dæmissíðan heill skipsfarmur
var sendur til (slands vegna galla í
framleiðslu. Var þar um að ræða
niðursuðuvöru frá verksmiðju
einni norður í landi. Ekki voru for-
ráðamenn verksmiðjunnar þó á
því að láta útlenda menn segja sér
hvað væri mannamatur og hvað
ekki. Brugðu þeir því á það ráð að
setja nýja miða yfir þá sem fyrir
voru á dósunum, og skyldi nú
Mörlandinn sjálfur eta varninginn.
Ekki hafði varan þó lengi verið á
markaði hér á landi, er kvartanir
tóku að berast, og neyddust
stjórnendur fyrirtækisins til aó játa
sig sigraöa yfir ósvífni landa sinna,
og innkalla vöruna. Ýmsir glöggir
neytendur töldu sig á hinn bóginn
sjá af merkimiðunum undir þeim
með íslensku áletruninni, að eitt-
hvert samhengi myndi vera á milli
skemmda áleggsins og blaðafrétta
nokkrum vikum fyrr, þar sem sagt
var frá því að gerður hefði verið
afturreka skipsfarmur gaffalbita er
ætlaður hafði verið þjóð nokkurri
austur á Volgubökkum.
Vonandi enn undantekning en
ekki regla
Vonandi eru dæmi af þessu tagi
þó enn undanteknig en ekki regla,
og raunar er víst að svo er. Enn er
útflutningsiðnaður okkar að mestu
leyti framúrskarandi vara, og flest-
ir stjórnendur fyrirtækja leggja
metnað sinn í að láta aðeins frá sér
fara úrvals vöru. Á Akranesi gerð-
ist það til dæmist í sumar, vegna
mistaka í frystihúsi, að um 1100
fiskblokkir að verðmæti um 600
þúsund krónur, reyndust svo gall-
aðar að ekki var unnt að senda
þær á Rússlandsmarkað. Stjórn-
endur frystihússins gripu þá til
sinna ráða, fiskurinn var settur í
gúanó, og viðkomandi verkstjóri
var rekinn.
Með slíkum hætti á auðvitað að
takast á við vandamál af þessu
tagi, vandamál sem alltaf hljóta að
koma upp. Mergurinn málsins er
sá, að allt veróur að gera til að
koma í veg fyrir mistök af þessu
tagi. Verði mistökin samt sem áð-
ur, þá verður að leggja ofurkapp á
að þau mistök fari aldrei út úr við-
komandi fyrirtæki.
Lengi vel var sagt um íslenska
útflytjendur, að þeir svöruðu ekki
bréfum er bærust frá útlöndum og
hirtu ekki um aó senda prufu af
vörum sem þeir höfðu á boðstól-
unum. Þess í stað biðu menn eftir
því að kraftaverk gerðust eða þá
að hið opinbera fyndi fyrir þá
markaði erlendis. Nú svara íslensk
fyrirtæki bréfum, en ekki má það
verða til þess að senda út gallaða
eða skemmda vöru. Þá er að-
gerðaleysið betra.
Margir málsmetandi menn hér á
landi hafa þungar áhyggjur af
þeirri þróun sem hér að framan er
gerð að umtalsefni, og ef til vill
máluð full dökkum litum. Nú verð-
ur að snúa vörn í sókn í þessum
efnum, of mörg mistök hafa verið
gerð, þau mega ekki vera fleiri.
Leggja verður meiri áherslu á
vöruvöndum, og um leið þarf að
hvetja menn til áræðis í markaðs-
leit og vörukynningu. Þar getur vel
verið að tími sé kominn til að taka
til gagngerrar endurskoðunar allt
það umsvifamikla kerfi, sem nú
ræður nánast öllu í útflutningi
landsmanna. Getur ekki verið, að
tími sé til kominn að fækka og
minnka áhrif liinna stóru útflutn-
ingshringa, en auka ábyrgð og
hlutverk framleiðendanna sjálfra,
sem þannig kæmust sjálfir í beina
snertingu við neytendur vörunnar.
Svo mikið er að minnsta kosti
víst, að átaks er þörf í þessum
efnum.
25