Frjáls verslun - 01.06.1995, Qupperneq 74

BRÉF FRÁ ÚTGEFANDA
FOLKSFLOTTINN UR LANDI
Að undanfömu hafa fjölmiðlar birt fréttir um mik-
inn fólksflótta frá íslandi. Fram hefur komið að á
fyrstu átta mánuðum ársins hafa hvorki fleiri né
færri en 1.658 Islendingar flutt úr landi en sú tala
svarar til allrar íbúatölu meðalstórra kauptúna á
landinu. Að vísu hafa allmargir íslendingar flutt
heim aftur á sama tíma en samt sem áður er ljóst að
margt fólk á besta vinnualdri er nú að yfirgefa Iand-
ið með þau áform í huga að setjast að til frambúðar í
útlöndum. Ekki hefur farið mikið fyrir vangaveltum
um það af hverju þetta stafar, hvort eitthvað sé til
úrbóta og hvort að um æskilega þróun sé að ræða.
Þeir stjórnmálamenn, sem á annað borð hafa tjáð
sig eitthvað um málið, afgreiða það með hálfgerðum
upphrópunum sem bera vitanlega þess merki hvor-
um megin stjómar þeir standa.
Atvinnuleysi er sögð aðalástæða þess að fólk flýr
land, svo og háir skattar hjá þeim sem atvinnu og
bærilegar tekjur hafa. Er athyglisvert að það er sá
aldurs- og fjölskylduhópur sem verður hvað harðast
fyrir barðinu á mjög háum jaðarsköttum sem virðist
vera að gefast upp og fara. Fyrir síðustu kosningar
virtust íslenskir stjómmálamenn loks sammála um
að skattar væm orðnir of háir og væm famir að
virkja letjandi á framtaksemi og vinnusemi fólks.
Verður fróðlegt að sjá hvaða stefna verður tekin í
þeim fjárlögum sem senn verða lögð fram en mikið
má vera ef við álögunum verður hróflað.
A sama tíma og fólk er að flýja atvinnuleysi og
hálfgerða eymd á íslandi birtast líka fréttir um að
víða um land séu laus störf sem erfitt sé að manna.
Á árum áður þótti það ekki tíðindum sæta þótt fólk
flytti sig til eftir því hvar atvinnu var að hafa en sú
tíð er greinilega liðin. I þessu sambandi hefur kom-
ið fram að það er einfaldlega of dýrt fyrir fólk að taka
sig upp og flytja til þeirra staða sem hafa upp á
atvinnu að bjóða og því í mörgum tilvikum betra að
sitja kyrr og þiggja bætur sem enginn verður þó
feitur af.
Ekki hef ég séð að neinn láti sér það til hugar
koma að fara hina leiðina, nefnilega þá að flytja
atvinnuna þangað sem atvinnuleysið er mest og
starfandi hendur eru til staðar. Er þá komið að því
atriði sem er sennilega hvað erfiðast úrlausnar í
efnahagslífi íslendinga - byggðapólitíkinni - en ef
við einhverju á að hreyfa í henni er líkt og verið sé
að nefna snöru í hengds manns húsi. í þeirri gífur-
legu framþróun sem orðið hefur á íslandi á síðustu
áratugum hefur algjör stöðnun og jafnvel afturför
orðið í byggðapólitíkinni. Milljörðum króna er hik-
laust fórnað á altari hennar og lagt í framkvæmdir
sem allir vita að geta engum arði skilað. Vissulega
er hér um tilfinningamál að ræða. Segja má að það
sé eitt af frumatriðum í lýðræðisþjóðfélagi að fólk
geti valið sér atvinnu og búsetu en málið er þó
engan veginn svo einfalt. Tímarnir eru að breytast
og munu breytast enn meira í náinni framtíð. Kröfur
um framleiðni og arðsemi verða undirstaða þess að
atvinnulíf nái að þroskast og eflast og þær kröfur
höfum við séð kristallast m.a. í samruna fyrirtækja
og öflugri einingum. Á sama tíma og hinar ytri að-
stæður skapa slíkar kröfur horfum við í gaupnir
okkar á hálfgerðan einyrkjabúskap víða um land
sem aldrei getur átt minnstu möguleika. Kostnaður
samfélagsins við að halda þessum búskap áfram,
hvort heldur er til sjávar eða sveita, verður svo
mikill að við hann verður ekki ráðið. Pólitík verður
til þess að göng eru gerð í gegnum fjöll á Vestfjörð-
um á sama tíma og ekki finnst fjármagn t.d. til að
breikka Keflavíkurveginn.
Þegar svo er komið að fjöldi fólks telur ekki leng-
ur lífvænlegt að búa á íslandi og tekur sitt upp og
flytur til landa sem engan veginn geta talist nein
gósenlönd þá hlýtur að koma að því að tilfinninga-
semin verði að víkja. Það hlýtur að koma að því að
stjórnmálamenn hugi að því að kjördæmapot þeirra
sé of dýru verði keypt. Frumkvæðið á að koma frá
þeim; stefnumörkun til þeirrar framtíðar sem núlif-
andi íslendingar vilja búa niðjum sínum. Við höfum
einfaldlega ekki efni á því að missa stóran hluta
heilu kynslóðanna úr landi, fólk á þeim aldri sem
ætti að skila þjóðarbúinu mestum verðmætum og
eiga mesta möguleika á að skapa sér hér lífvænlega
tilveru.
74