Morgunblaðið - 14.01.2001, Blaðsíða 20

Morgunblaðið - 14.01.2001, Blaðsíða 20
LISTIR 20 SUNNUDAGUR 14. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ UMRÆÐAN um örlög og endalok málverksins er, þá svo er komið, í senn útjöskuð sem úrelt, að ekki sé sagt hvimleið í því formi sem hún var og er háð. Hins vegar er samræðan, dialogan, um tilgang þess og eðli enn í fullu gildi og verður svo lengi sem menn á annað borð hantéra pensla, sköfur og önnur tól sem til þarf til að dreifa litunum um yfirborð hins mjúka eða harða grunnflatar. Fari menn frá útskerinu á listakaupstefn- ur ellegar valsi á milli listhúsa stór- borga, komast þeir að ýmsu undar- legu sem þeir vissu kannski ekki áður. Þannig eru langflestir nýskap- endur þess sem við köllum samtíma- list á fullu í sínum geira málverks, skúlptúr sem hugmyndalistar, hvað sem öllum nústefnum og línudansi líður. Strangflatalistin á enn þá sína áhangendur ekki síður en óformlega málverkið eða úthverfa innsæið, hér skiptir hin ferska lifun öllu máli en ekki fjarstýrður listamarkaðurinn úti í heimi, né að vera með í leiknum, inn. Enduruppgötvanir þessara gilda eru hreint bull þeirra sem fyrrum áttu fyrir hentisemi mestan þátt í að víkja þeim til hliðar, hver og einn get- ur sannfærst um það með eigin rann- sóknum ef vill. Á nýrri öld eru ýmis teikn á lofti, sagan frá því í lok áttunda áratug- arins virtist hafa endurtekið sig á næstliðnum árum, listhús hug- myndafræðinnar að tæmast af öllu kviku en háspekilegar samræður á fullu. Þannig berast nú ferskar frétt- ir af ótrúlegum sveiflum líkt og þeg- ar nýja málverkið kom fram í upphafi níunda áratugarins, langþreyttir safnarar sagðir hafa aftur snúið sjón- um að fígúratíva málverkinu en nú eru það myndefni úr hvunndeginum sem freista þeirra, þó með ívafi hetjurómantíkur og úthverfs innsæ- is. Skarar í senn sósíalrealisma sov- étblokkarinnar sáluðu og nýja mál- verkið í anda Georgs Bazelitz, líkt og hjá Leipzig-búanum Neo Rauch sem eins og spútnik hefur skotist upp í stjörnuhimininn. Þannig hefur verð á myndum hans 300–500 faldast á að- eins fimm árum, sem þeim sem fjár- festa í myndlist úti í heimi þykja dá- góðir vextir. Einnig berast sögur af því að ungir séu aftur farnir að dýrka Edvard Munch, eins og gerðist í upp- hafi níunda áratugarins. En þar fyrir missa aðrar stefnur ekki gildi sitt, öllu skiptir að halda ró sinni og sann- færingu, vinna ótrauður í þeim miðl- um og hugmyndafræði sem þeir eru uppteknir af. Eitt hefur breyst, tímar stefnuyf- irlýsinga virðast vera að baki, í öllu falli í bili, menn vinna þó ekki hver í sínu horni heldur tala síður niður til þeirra sem aðhyllast aðrar skoðanir, né beina að þeim oddhvössum geir- um. Tilgangurinn helgar ekki lengur meðalið eins og á uppgangsárum kommúnismans. Fall Berlínarmúrs- ins og sósíalismans hefur haft víðtæk áhrif, menn eru ekki lengur rétt- dræpir andbyltingarsinnar, geðveik- ir eða þaðan af verra fyrir að hafa sjálfstæðar skoðanir, og þannig er rökræðan kannski hörðust og opnust í Þýskalandi, fyrrum ríki Hitlers, gildir jafnt í stjórnmálum sem list- um. Menn virðast loks vera farnir að skilja þetta og meðtaka á Íslandi, eft- ir mikið harðlífi í sýningaflórunni á undangengnum árum, svo mikið að sums staðar hefur aðsókn að sýning- arsölum verið svo til engin, jafnvel á núlli suma daga. Í öllu falli ber fyrsta sýning ársins að Kjarvalsstöðum vott um nokkra hugarfarsbreytingu en þar er málverkið aftur í öndvegi og það sem meira er um vert standa málararnir sjálfir mikið til að baki framkvæmdinni, bendiprikum gefið frí. Þetta hefur ekki gerst á þessum stað síðan Málarafélagið var og hét, sem menn brugðu á siðlausan hátt fæti fyrir á þessum sama stað er það stóð í mestum blóma. Hið góða við fjórtánmenningana, sem skipa list- hópinn Gullpensillinn, er að þeir hafa ekki markað sér neina stefnu aðra en hið frásagnarlega, líkt og þeir kom- ast sjálfir að orði þótt erfitt geti verið að lesa beina frásögn í mörgum verk- anna. Í raun takast ýmsir stílar og stefnur á í þeim þótt listamönnunum sjálfum kunni síður að vera það full- ljóst. Það er þannig langur vegur frá ímynduðu landslagi Georgs Guðna til hins háðska undirtóns í myndum Hallgríms Helgasonar, flatamynst- urs Jóns Bergmanns Kjartanssonar til upphafinna myndefna Kristínar Gunnlaugsdóttur, blómamynda Egg- erts Péturssonar til randamynda Sigtryggs Bjarna Baldvinssonar, nær ósýnilegra mynda Birgis Snæ- björns Birgissonar til ljósmynda- raunsæis Þorra Hringssonar, skreyti Daða Guðbjörnssonar til rökfræð- innar í samhengismynd Sigurðar Árna Sigurðssonar, húsamynda Sig- ríðar Ólafsdóttur til höfuðkúpu- mynda Jóhanns Torfasonar og loks líkingamynda Helga Þorgils Frið- jónssonar til síbreytimynda Ingu Þóreyjar Jóhannsdóttur. En við blasir, að ekki er verið að endurmeta málverkið eins og gefið er í skyn í formála, heldur er hér um að ræða listamenn sem verið hafa í náðinni hjá sýningarstjórum á undangengn- um árum, því fátt er verið að endur- uppgötva nema naflann á sjálfum sér. Talsmaður hópsins reynist svo eftir því vera í eina tíð blaðafulltrúi fyrri forstöðumanns Kjarvalsstaða, þeim sem einmitt brá fæti fyrir Mál- arafélagið, sveik um úthlutaðan sýn- ingartíma. Endurmat málverksins gerist ekki fyrr en þeir sem þá voru settir út í kuldann og margir fleiri gildir málarar fá innigengt í húsið með list sína og ein allsherjar upp- stokkun framsækinnar listar fer fram. Þetta er það sem nefnist lýð- ræði en ekki þegar einungis er um sérgæðinga, handbendi og viðhlæj- endur sýningarstjóra að ræða. Annað sem maður tekur meira en vel eftir er flausturslegur undirbún- ingur, sem var skiljanlegur þegar listamenn stóðu einir að framningum sínum, en ekki hópur fastráðins starfsfólks. Allt á síðusta snúningi, þannig að mjög velviljaðir og áhuga- samir fjölmiðlar eiga í mestu erfið- leikum að gera framkvæmdinni verð- ug skil í upphafi nema þá áhundavaði. Og í ljósi þess að sýn- ingin stendur allt fram til 24. mars, eða rúma tvo mánuði, hefði mátt fórna nokkrum fleiri dögum til að leggja hana fullbúna í hendur fjöl- miðla líkt og hefð er varðandi sams konar framkvæmdir metnaðarfullra listasafna í útlandinu. Þar vita menn að því betra sem skipulagið er og undirbyggingin fullkomnari, þeim meiri aðsókn og peningur í kassann, að auki meira unnar og skilvirkari umfjallanir. Að því leyti mega menn að ósekju draga dám af þeim hjág- uðum sem þeir að öðru leyti liggja marflatir fyrir. Meginheimild í hnot- skurn um skyldar framkvæmdir er að öllu jöfnu sýningarskráin og hér er nokkur flaustursbragur á ferð að ekki sé meira sagt. Ekki nóg að í henni sé mynd sem ekki sér stað á sýningunni, meira að segja heil opna, sem gerði heila sýningu í listhúsi Sævars Karls á liðnu ári, heldur er litgreining á köflum hörmuleg. Menn kenna þetta á stundum vélrænni tölvuvinnu en í raun er það flýtir og vanhæfni. Í sjálfu sér er sýningin góðra gjalda verð og fylgja sýningarhópn- um góðar óskir um landvinninga í framtíðinni en ekki mögulegt fyrir virðingargjarnan listrýni að gera hlutum betri skil en hann fær þá upp í hendurnar. Helgi Þorgils Friðjónsson, Fiskar sjávarins, olía á striga, 2000. Jóhann Ludwig Torfason, Án titils, olía á striga 1998. „GULLPENSILLINN“ MYNDLIST K j a r v a l s s t a ð i r 14 málarar Birgir Snæbjörn Birg- isson/ Daði Guðbjörnsson/ Eggert Pétursson/ Georg Guðni Hauks- son/ Hallgrímur Helgason/ Helgi Þorgils Friðjónsson/ Inga Þórey Jóhannsdóttir/ Jóhann Ludwig Torfason/ Jón Bergmann Kjart- ansson/ Kristín Gunnlaugsdóttir Sigríður Ólafsdóttir/Sigurður Árni Sigurðsson/ Sigtryggur Bjarni Baldvinsson/ Þorri Hringsson. Opið alla daga frá 10-17. Til 24 mars. Aðgangur 400 krónur í allt húsið. MÁLVERK Bragi Ásgeirsson
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.