Morgunblaðið - 24.02.2001, Blaðsíða 75

BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 2001 73
SVO BAR til í byrjun febrúar að und-
irritaður átti erindi til Lesotho, hins
fjalllenda konungsríkis í Suður-Afr-
íku. Þar er verið að reisa stíflu og gera
jarðgöng mikil til að veita vatni vestur
á bóginn til Jóhannesarborgar og
þéttbýlissvæðanna þar í kring. Við
vorum fjórir saman Íslendingar og
dvöldum í Lesotho í fjóra daga.
Að því loknu lögðu tveir okkar
lykkju á leið sína heim og flugu frá Jó-
hannesarborg til Höfðaborgar. Þar
vorum við í þrjá daga og flugum beint
þaðan heim með viðkomu í London.
Ástæða þess að ég sting niður
penna er sú að við heimkomuna sá ég
greinaskrif í Morgunblaðinu um Suð-
ur-Afríku, þar sem ástandinu í land-
inu er lýst á fremur neikvæðan hátt
og dregin upp miður aðlaðandi mynd
af mannlífi þar. Nú er mér ljóst að eft-
ir svo stutt kynni manns af landi og
þjóð er hæpið að draga miklar álykt-
anir af því, en svo mikið er víst að sú
mynd sem blasir við ferðamanni í
fyrsta sinn er allt önnur og jákvæðari.
Um náttúrufar og veðurfar er óþarft
að fjölyrða í þessu samhengi, en
mannlíf er þarna mjög fjölskrúðugt
og allir sem mæta manni einstaklega
vingjarnlegir og hjálpsamir.
Við nýttum tímann eftir föngum og
fórum í skoðunarferðir um Góðrar-
vonarhöfða sem tók heilan dag með
viðkomu í grasagarðinum Kirst-
enbosch, með kláfferju upp á Borð-
fjall sem gnæfir yfir Höfðaborg og
sigldum út í Robbens-eyju sem þekkt
er vegna þess að þar voru í haldi póli-
tískir fangar á dögum aðskilnaðar-
stefnunnar. Frægastur þeirra er Nel-
son Mandela sem var þarna fangi í
yfir tuttugu ár. Það var ógleymanlegt
að sjá og tala við einn af samföngum
hans lýsa lífinu á þessum stað. Hann
var nítján ára gamall þegar hann var
settur inn árið 1969 og fertugur þegar
honum var sleppt.
Höfðaborg er um margt sérstök, en
mér virtist fólkið þar afar vingjarn-
legt og ekki merkjanlegt að þar væri
hættulegt fyrir aðkomumenn að
ganga um götur og torg. Verðlag er
mjög hagstætt, bæði matur og drykk-
ur fjölbreyttur og góður. Þarna er að
finna listmuni og handverk alls staðar
að frá Afríku. Nú vill svo til að boðnar
eru ferðir á þessar slóðir á ótrúlega
hagstæðu verði á vegum reyndasta
ferðafrömuðar landsins, Ingólfs Guð-
brandssonar og Heimsklúbbsins.
Hann þekki ég bæði sem tónlistar-
mann og athafnamann og veit að allt
sem hann skipuleggur stendur, enda
gerir hann ýtrustu kröfur til sín og
annarra sem á hans vegum vinna í
hverju sem er.
Ég hvet alla sem áhuga hafa á að
kynnast framandi löndum og þjóðum
að nýta sér þetta einstæða tækifæri.
KRISTJÁN MÁR
SIGURJÓNSSON
verkfræðingur.
Suður-Afríka –
heillandi heimur
Frá Kristjáni Má Sigurjónssyni:
FYRIR hartnær tveim áratugum
bar óvæntan gest að garði hjá okkur
hjónum. Þar var kominn Jan Pretor-
ius, prófessor í bókmenntum við há-
skólann í Jóhannesarborg í Suður-
Afríku. Hann átti leið um Ísland á
leið sinni í fyrirlestraferð um Banda-
ríkin og hafði fundið heimilisfang
mitt í félagatali Lionshreyfingarinn-
ar sem við vorum báðir félagar í. Við
buðum honum inn – reyndar stóð
heimsóknin í tvo daga með hléum –
og það varð okkur mikil ánægja að
kynnast þessum gesti frá svo fjar-
lægu landi.
Ég hafði satt að segja ekki leitt
hugann mikið að Suður-Afríku, hún
var langt í burtu og fréttirnar þaðan
gerðu landið ekki mjög aðlaðandi.
Viðhorf mitt var að sjálfsögðu í sam-
ræmi við þá mynd sem upp var dreg-
in, og ég var dálítið á báðum áttum
um hvort þessi Búi ætti nokkuð er-
indi við mig. Hins vegar var saga
Pretoriusar og frásögn hans af landi
og þjóð, séð með hans augum, til
þess að áhugi minn á landinu efldist
til muna og síðan hef ég fylgst af at-
hygli með fréttum þaðan. Hann
sagði frá fegurð landsins og stór-
kostlegri náttúru, sambúðarvanda
hvítra og svartra og dró enga dul á
skoðun sína um hvað mætti betur
fara í stjórnarfari landsins. Hann
sagði það von sína að aðskilnaðar-
stefnan yrði lögð af sem fyrst og að
yfirvöld gerðu allt sem þau gætu til
að búa íbúana undir þær breytingar
sem óhjákvæmilega yrðu. En hann
lýsti líka fyrir okkur vanda hvíta
mannsins í Suður-Afríku og ugg sín-
um um að þetta gengi ekki þrauta-
laust fyrir sig. Pretoríus skildi vel
viðhorf Evrópubúa þó að hann væri
ekki sammála þeim aðferðum sem
ríkin beittu til þess að hafa áhrif á
gang mála. Hann átti leið um Norð-
urlönd á þessari ferð sinni og tók
sem dæmi um margrómað frjáls-
lyndi Svía, að þar mátti hann aðeins
dvelja í 36 stundir tiltekna daga og
til þess að fá vegabréfsáritun varð
hann að skrifa undir yfirlýsingu þess
efnis að hann myndi ekki taka þátt í
fundum á meðan á dvölinni stæði.
Þetta kom mér á óvart.
Á síðastliðnu vori áttum við hjónin
þess svo kost að heimsækja þetta
land fyrir tilstilli Heimsklúbbs Ing-
ólfs og VISA. Að vísu sáum við að-
eins lítinn hluta, reyndar þann feg-
ursta, svæðið í kringum Cape Town.
Lýsingin sem vinur okkar gaf af
landinu sínu var síst yfirdrifin, land-
ið er sannarlega fagurt og frítt.
Höfðaborg er byggð á undirlendinu
undir Borðfjalli, tignarlegu og dul-
arfullu með skýjaslæðu (kölluð borð-
dúkurinn) yfir sér á stundum. Þaðan
er firnagott útsýni yfir borgina og
nærsveitir en upp á fjallið er hægt að
fara í kláf. Við heimsóttum líka vín-
ræktarhéruðin norður af borginni,
þar sem franskir húgenottar
plöntuðu fyrsta vínviðnum á 17. öld.
Þeir höfðu flúið trúarbragðastríð í
Evrópu og fluttu með sér evrópska
vínmenningu til þessa fjarlæga
lands. Skilyrði til vínræktar eru
mjög góð í þessu landi, enda sann-
kallað Miðjarðarhafsloftslag þarna.
Suður-afrísk vín eru fjölbreytileg og
ljúffeng, og þarlendir vínbændur
hafa ræktað nýtt afbrigði þrúgna,
Pinotage, sem er blanda af Pinot
Noir og Cinsault. Mörg af þessum
frábæru vínum hafa þegar ratað í
verslanir á Íslandi. Þarna rís Perlu-
fjall (Paarl) upp úr sléttunni, þrír
sérkennilega kúptir steinklettar sem
glampar á eins og risastórar perlur í
sólskininu. Við heimsóttum líka ótrú-
lega glæsilegan grasagarð, Kirsten-
bosch, sem er yfir 500 hektarar að
stærð með yfir 18.000 tegundum
jurta, mörgum þeirra fagurlega
blómstrandi.
Ferðin á syðsta odda Afríku,
Góðrarvonarhöfða, var okkur
ógleymanleg, eins öllum sem þangað
koma. Það er ólýsanlegt að standa
þarna uppi á höfðanum og horfa yfir
röstina þar sem Atlantshaf og Ind-
landshaf mætast í öllu sínu veldi, og
rifja upp þær sögur sem maður hef-
ur heyrt og lesið um siglingar og
draugaskip á þessum slóðum. Þaðan
er líka fögur sýn í austurátt eftir
strandlengjunni við Falska flóa.
Það var ekki síður áhrifamikið og
lærdómsríkt, og verður reyndar ekki
fram hjá því horft, að sjá hversu mik-
il misskipting auðs er þarna í þessu
frjósama héraði. Þangað steymir
fólk í þúsundatali úr öllum áttum til
þess að eigna sér hlut í landsins gæð-
um, en þar rætast ekki allir draumar
frekar en annars staðar. Þeir sem
eiga halda fast um sitt, og skiptir þá
ekki litarháttur máli.
Þessi ferð varð mér og ferðafélög-
um mínum ógleymanleg í alla staði
og þar sem Heimsklúbbur Ingólfs og
VISA bjóða nú upp á slíka ferð á
þessar slóðir á nýjan leik nú í apríl er
óhætt að mæla með ferð þangað fyrir
alla þá sem hug hafa á. Það er vel séð
um farþega í þessum ferðum og víst
að heimsóknir til fjarlægra landa
veita manni gleggri sýn á lönd og
þjóðir en ella.
JÓHANNES PÁLMASON
lögfræðingur.
Perlufjöll eru eitt af sérkennum Suður-Afríku.
Suður-Afríka – Perla
á suðurhveli
Frá Jóhannesi Pálmasyni:
Síðustu dagar
útsölunnar
Aðeins 3 verð
990,- 1.990,-
2.990,-
fimmtudag til
laugardags
SKÓVERSLUN
KÓPAVOGS
HAMRABORG 3
SÍMI 554 1754
Þjónusta í 35 ár
Opið laugardag
kl. 10-14
stuðningi Alþingis við ríkisstjórnina;
hún gæti jafnvel verið minnihluta-
stjórn. Þetta á hins vegar ekki við
um Norðurlandaráð, enda er það
samtök þinga, en ekki ríkja. Fyrir
nokkrum árum ræddi ég spurn-
inguna um orðin ríki og fylki í
Bandaríkjum Ameríku við kunn-
ingja minn blaðamann. Hann sagði
mér, að ritstjórn hans hefði mælt
fyrir að kalla þessa hluta Bandaríkj-
anna fylki, annað gæti valdið mis-
skilningi. Mér sýnist þvert á móti, að
það geti valdið misskilningi að tala
um fylki og leitt hugann að sýslum,
sem oft var líka sagt frá í sambandi
við atkvæðatalninguna vestra. Það
tíðkast mér vitanlega ekki í öðrum
tungumálum að kalla ríkin þar
vestra fylki.
BJÖRN S. STEFÁNSSON
Kleppsvegi 40,
Reykjavík.
HÉR Á landi hefur þess gætt allt frá
miðri 19. öld að tala ýmist um fylki
eða ríki í Bandaríkjum Ameríku.
Skynja má í fréttum Sjónvarps,
hvernig togast er á um þetta þar á
bæ. Þannig getur annað orðið komið
fyrir í inngangi fréttar eða í frétta-
yfirlitinu, en hitt í sjálfri frásögninni.
Forsetakosningin vestra í nóvem-
ber getur skýrt málið. Margt þótti
þar skrýtið og þó skrýtnast, að ekki
þætti sjálfsagt að telja öll atkvæðin.
Það vakti umtal, að kjörmenn hvers
ríkis skyldu allir vera stuðnings-
menn annars aðalframbjóðandans,
enda þótt nærri lægi, að stuðnings-
menn hins fengju jafnmörg atkvæði,
en það er einmitt eitt af því, sem
fylgir ríki, að fulltrúar þess tala ein-
um rómi út á við. Þannig verður at-
kvæði Íslands óskipt á alþjóðavett-
vangi ríkja, hvernig sem háttað er
Ríki eða fylki
Frá Birni S. Stefánssyni:
NÚ ERUM við Sleipnismenn búnir
að vera með lausa samninga í 14
mánuði.
Hvað eigum við
að una því lengi?
Það er vísu búið
segja okkur að
það eigi ekki að
semja við okkur
og að okkar félag
skuli dautt liggja.
Það hlýtur að
vera umhugsun-
arefni hverrar
hugsandi mann-
veru að ef það á að líðast að mann-
réttindi séu svo fótum troðin að
mönnum sé gert að skilyrði að skipta
um stéttarfélag til að fá hærri laun
en þau eru í dag 96.339,57 sem þýðir
556,70 á tímann í dagvinnu, nætur-
vinna 970 kr. og stórhátíðartaxti
1.264,93 kr. á tímann. En 40% hærra
kaup er fyrir að aka möl eða sandi.
Er þetta ekki með eindæmum? En
hitt veit ég, að ábyrgð okkar rútubíl-
stjóra er slík að það réttlætir það
ekki að við unum þessum launum.
Ég er t.d. fjóra tíma að vinna fyrir
klippingu sem tekur 10–15 mínútur,
hálft dagkaup fyrir hársnyrtingu
(það er ekki von að Davíð kóngur
hafi efni á slíku en við gætum nú
skotið saman).
Ég átti tal við málarasveina á dög-
unum, þeir voru að fegra stigagang á
ferðaskrifstofu og gistingu fyrirtæk-
isins sem ég vinn hjá. Fjórtán
hundruð á tímann var þeirra kaup
fyrir að strjúka með mjúkum pensli
handrið og þil. Okkar stórhátíðar-
kaup nær ekki dagvinnukaupi
þeirra. Við ættum kannski að fara að
taka þjóðvegina og hálendisslóðana í
uppmælingu, sleppa þessu taxta-
þrasi. Í fréttum sjónvarps nýverið
var rætt við skrifstofumann hjá
Verslunarfélagi Reykjavíkur, hann
gaf það upp að lægstu laun í þeirri
sveit væru hjá afgreiðslufólki á
kassa, 136.000 á mánuði. Mér er sagt
að 138.000 séu víða í boði sértu ekki í
Sleipni, og það hef ég eftir traustum
heimildum.
Tilmæli frá samtökum atvinnulífs-
ins eru að rútueigendur ráði ekki
Sleipnismenn, svona má nú nota eða
misnota félagafrelsið. Er ekki smá
mafíulykt af þessu?
Og góðærið hans Davíðs okkar
allra, það nær nú eitthvað takmark-
að til þegna þessa lands. 30% aukn-
ing á árángurslausum fjárnámum á
síðasta ári frá árinu á undan. Það
hlýtur að segja sína sögu, hér er
nefnilega verið að búa til algjöra ör-
eigastétt, og á ég þar við verkalýðinn
allan, honum á að halda niðri á hung-
urmörkunum. Það hljóta allir að
skilja, sem hafa eitthvað milli eyrn-
anna til að hugsa með, að þarna er
eitthvað sem ekki er í samræmi við
veruleikann. Við rútubílstjórar ber-
um ábyrgð á lífi og limum allt að sex-
tíu farþega og fáum þunga dóma
verði okkur á í starfi. Og annað er
það að ökuskífur sem við og vöru-
flutningabílstjórar erum skikkaðir
til að hafa ökurita í bílum okkar og
sýna nákvæmlega ökuferilinn, hraða
hverju sinni, klukkan hvað, hvenær
ökutæki er stöðvað og tekið af stað
aftur. Þetta tæki sem á að taka af all-
an vafa er ekki tekið gilt (nema það
sýni sök viðkomandi). Skýtur þetta
ekki skökku við? Ég varð að hlíta
slíkum dómi, 9 km skildu milli öku-
ritans hjá mér og radars lögreglu en
radarinn þótti trúverðugri en ökurit-
inn í bílnum hjá mér, og er hann þó
löggiltur. Mér skildist þarna fyrir
dómnum að radar lögreglu þætti það
tæknilega fullkomið tæki að það
þurfi ekki löggildingu.
Málið er það, mínir ágætu starfs-
félagar, að til þess að halda þessu
starfi áfram þarf ég að fara að skoða
konumarkaðinn og finna mér konu
sem er tilbúin að taka mig að sér og
sjá fyrir mér. Ég get það ekki lengur
á þessum launum en ég held að lík-
urnar á að finna slíkt gæðablóð séu
hverfandi litlar, enda maðurinn orð-
inn þreyttur og fyrirgengilegur.
BENEDIKT BRYNJÓLFSSON,
Hátúni 6,
Reykjavík.
Launamál Sleipnismanna
Frá Benedikt Brynjólfssyni:
Benedikt
Brynjólfsson
Til að auglýsa á þessari síðu hafðu
samband við okkur í
síma 569 1111 eða sendu okkur
tölvupóst á augl@mbl.is