Morgunblaðið - 24.02.2001, Blaðsíða 25

ÚR VERINU
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 2001 25
„ÁTAKIÐ hefur verið mikil lyfti-
stöng fyrir þá sem hlut eiga að máli
og rannsóknir á þessu sviði á þessu
fimm ára tímabili,“ segir Ólafur S.
Ástþórsson, aðstoðarforstjóri Haf-
rannsóknastofnunar, um starf Lýð-
veldissjóðs, sem hófst 1994 og lauk
með málþingi um rannsóknir á lífríki
sjávar, sem Hafrannsóknastofnun
stóð fyrir á Hótel Loftleiðum í gær.
Í tilefni af 50 ára afmæli lýðveld-
isins samþykkti Alþingi að stofnaður
yrði sjóður í því skyni að styrkja átak
í vistfræðirannsóknum á lífríki sjávar
árin 1995 til 1999 og til eflingar ís-
lenskri tungu. „Þetta var vel til fund-
ið því mér er vel kunnugt um að flest-
ar rannsóknastofnanir standa
frammi fyrir því að framlög til þeirra
af framlögum eru bundin í ákveðin
verkefni og því ekki mikið svigrúm til
nýrra verkefna,“ sagði Árni M.
Mathiesen m.a. í ávarpi sínu á ráð-
stefnunni í gær. Hann sagði að með
þessu hefði verið lagður grunnur að
mikilvægum verkefnum í rannsókn-
um á þessu sviði á komandi árum og
þó málþingið markaði lok á starfi
Lýðveldissjóðs þýddi það ekki lok á
hafrannsóknum enda væri það von
hans og trú að þær ættu eftir að efl-
ast og styrkjast enn frekar í nánustu
framtíð.
Um 244 milljónir í verkefnin
Alls var úthlutað 244,4 milljónum
króna til 72 verkefna er tengdust
vistfræði og umhverfi sjávar á nefnd-
um fimm árum en á sama tímabili var
varið 252,7 milljónum til eflingar ís-
lenskri tungu.
Verkefnin spönnuðu flest svið sjáv-
arvistfræði sem unnið er að á Íslandi
en að þeim vann rannsóknafólk frá
Hafrannsóknastofnuninni og útibú-
um hennar á Ólafsvík, Akureyri og í
Vestmannaeyjum, Líffræðistofnun
Háskóla Íslands, Háskólanum á Ak-
ureyri, Veiðimálastofnun, Veður-
stofu Íslands, Tilraunastöð Háskóla
Íslands í meinafræði að Keldum,
Náttúrufræðistofnun Íslands, Rann-
sóknasetri Háskóla Íslands í Vest-
mannaeyjum og Bændaskólanum að
Hólum. Með öðrum orðum flestar ís-
lenskar stofnanir sem fást við rann-
sóknir á vistkerfi sjávar.
Í Lýðveldissjóðsstjórn voru Rann-
veig Rist, Unnsteinn Stefánsson og
Jón G. Friðjónsson en ritari hennar
var Helgi Bernódusson. Í samræmi
við greinargerð sem fylgdi samþykkt
Alþingis fól sjóðsstjórn Hafrann-
sóknastofnun að gera tillögur að
rannsóknaáætlun og skipaði forstjóri
stofnunarinnar Ólaf S. Ástþórsson,
Hjálmar Vilhjálmsson og Jón Ólafs-
son til að stýra verkinu.
Ólafur segir að mikið hafi áunnist
með átakinu. „Þetta gerði viðkom-
andi stofnunum kleift að ráðast í ým-
is verkefni sem þær hefðu ekki getað
ella. Sem kunnugt er er okkur þröng-
ur stakkur skorinn og helstu áhersl-
urnar eru á nytjastofnana en með
þessu var hægt að vinna átak í að efla
þekkingu okkar á ýmsu þáttum und-
irstöðunnar fyrir stofnana.“
Ný verkefni mikilvæg
Unnsteinn Stefánsson setti ráð-
stefnuna og rakti gang mála frá því
sjóðurinn var stofnaður og Árni M.
Mathiesen, sjávarútvegsráðherra,
flutti síðan ávarp. Hann minnti á að
sl. haust hefði hann lagt fram í rík-
isstjórn minnisblað þar sem hann
hefði lagt áherslu á að efla þyrfti enn
frekar þekkingu okkar á hafinu og líf-
ríki þess. „Í því er lagður grunnur að
framtíðarsýn á sviði hafrannsókna.
Það er mikil þörf á að hrinda af stað
nýjum verkefnum en til þess að svo
megi verða þurfum við að eignast
fleiri vísindamenn á þessu sviði og
það gerist ekki nema unga fólkið sjái
fram á spennandi verkefni í framtíð-
inni,“ sagði ráðherra.
Síðan voru kynnt 44 af þeim 72
verkefnum, sem sjóðurinn styrkti, 18
með erindum og 26 á veggspjöldum.
Niðurstöður margra verkefnanna
hafa birst í vísindaritum auk þess
sem mörg þeirra hafa verið hluti
framhaldsnáms við innlenda og er-
lenda háskóla. Á ráðstefnunni gafst
tækifæri til að fá heildarsýn yfir
starfsemi sjóðsins á umræddu tíma-
bili en að sögn Ólafs voru einnig veitt-
ir styrkir til tækjakaupa og til efl-
ingar ýmiss konar búnaðar á ýmsum
stöðum. Auk þess veitti sjóðurinn ár-
lega heiðursverðlaun og fengu þau
Fiska- og náttúrugripasafnið í Vest-
mannaeyjum, Jón Bogasonrann-
sóknarmaður, Þórunn Þórðardóttir
líffræðingur, Einar Egilssonkennari
og Síldarminjasafnið á Siglufirði.
Málþing um rannsóknir á lífríki sjávar
Morgunblaðið/Golli
Fjöldi manns sótti málþingið á Hótel Loftleiðum í gær. Í fremstu röð frá vinstri eru Ólafur S. Ástþórsson, að-
stoðarforstjóri Hafrannsóknastofnunar, Jóhann Sigurjónsson, forstjóri Hafrannsóknastofnunar, Árni M.
Mathiesen sjávarútvegsráðherra og Unnsteinn Stefánsson prófessor.
Mikil lyftistöng
LOÐNUFRYSTING hófst á ný hjá
Ísfélagi Vestmannaeyja hf. og
Vinnslustöðinni hf. í Vestmannaeyj-
um í gær, en bræla hefur gert flot-
anum lífið leitt að undanförnu og því
ekkert um að vera um hríð.
Sighvatur Bjarnason VE fékk um
1.400 tonn í fáum köstum út af Snæ-
fellsnesi og kom til Vestmannaeyja í
gærmorgun, en Kap VE var með um
900 tonn og beið löndunar.
Þorsteinn Magnússon, fram-
leiðslustjóri hjá Vinnslustöðinni hf.,
segir að hrognafyllingin hafi verið
milli 20 og 21% og mætti gera því
skóna að ekki væri mikið eftir af
göngunni fyrir vestan, en áætla má
að loðnan hrygni þegar hrognafyll-
ingin er um 22 til 24%. Hann segir að
loðnan hafi verið þokkaleg og væri
gert ráð fyrir að hægt yrði að ná um
10 til 12% nýtingu í frystingu á Jap-
ansmarkað, en gat þess að erfitt
væri að nefna tölur í þessu sam-
bandi.
Vegna mikillar hrognafyllingar
var loðnan alveg á mörkun að vera
frystingarhæf en japanskir kaup-
endur voru í Eyjum og skoðuðu vel
það sem í boði var.
Loðnufrysting
aftur í Eyjum
Morgunblaðið/Sigurgeir
Japanskir kaupendur meta loðnuna hjá Vinnslustöðinni hf. í Vest-
mannaeyjum í gær.