Morgunblaðið - 03.04.2001, Page 24

VIÐSKIPTI
24 ÞRIÐJUDAGUR 3. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
● VERÐMÆTASTA knattspyrnufélag
heims, Manchester United, hefur nú
tilkynnt hagnaðaraukningu um 42% á
fyrri hluta keppnistímabilsins miðað
við sama tíma í fyrra, að því er fram
kemur á fréttavef BBC.
Hagnaðurinn nam 17,3 milljónum
punda fyrir skatta og er aðallega
þakkaður aukinni sölu aðgöngumiða
á Old Trafford. Leikvangurinn tekur
nú 67.700 manns eftir breytingar og
hefur verið uppselt á alla 17 leiki
tímabilsins.
Í könnun Deloitte&Touche frá des-
ember sl. kom fram að Manchester
United er ríkasta knattspyrnufélag
heims þriðja árið í röð. Félagið hefur
gert styrktarsamninga, m.a. við Nike
og Vodafone, og samning um sam-
eiginlegt markaðsstarf við New York
Yankees-hafnaboltafélagið. Einnig
hefur Manchester United tilkynnt
áætlanir um að auka umsvif sín á
fjármálaþjónustumarkaði. Þegar hef-
ur félagið gert samninga við MBNA-
bankann sem veitir nú ýmsa fjár-
málaþjónustu í nafni Manchester
United, t.d. greiðslukort.
Laun leikmanna hækkuðu um 1,9
milljónir punda á tímabilinu og
standa nú yfir samningaviðræður við
nýja leikmenn. Aukið fjármagn mun
renna til að þjálfa yngri deildir liðsins.
Hagnaðaraukn-
ing hjá Man-
chester United
● FYRSTA hluta útboðs á hlutabréf-
um norska ríkisins í Den norske
Bank er lokið. Útboðsgengið hefur
verið ákveðið 41,50 norskar krónur,
10 aurum yfir lokagengi síðasta út-
boðsdaginn á föstudag, og eft-
irspurnin var 2,5 sinnum meiri en
það sem í boði var.
Seldar voru 104 milljónir hluta í
DnB og samsvarar það 13,4% af
heildarhlutafé bankans en ríkið held-
ur eftir 47,3% af hlutabréfum í bank-
anum.
Rúmlega 91% þess sem í boði var
keyptu stofnanafjárfestar innan og
utan Noregs en einstaklingar í Noregi
annað. Stofnanafjárfestar í Banda-
ríkjunum keyptu 31% og breskir
stofnanafjárfestar 41%. „Við erum
mjög ánægð með mikinn áhuga á
þessu hlutafjárútboði … mikill áhugi
alþjóðlegra fjárfesta sýnir að DnB
nýtur trausts,“ segir Jan W. Hopland,
yfirmaður eignarhaldsfélags ríkisins,
í samtali við Dagens Næringsliv.
Umframeftirspurn í
hlutafjárútboði DnB
● Á NÆSTU 18 mánuðum verða 20
þúsund störf lögð niður í fjármála-
hverfinu City í Lundúnum vegna
hruns á hlutabréfamörkuðum í heim-
inum, að því er fram kemur á frétta-
vef BBC.
Í skýrslu frá Rannsóknarstofnun
efnahagsmála í Bretlandi (CEBR)
kemur þetta m.a. fram. Einnig segir
að FTSE 100-hlutabréfavísitalan sé
undirmetin um 600 stig en lækki
óumflýjanlega í takt við lækkun á
bandarískum mörkuðum og muni
gera það áfram.
KPMG hefur einnig sent frá sér
skýrslu og bjartsýni er ekki fyrir að
fara í skýrslunum tveimur. KPMG sér
engin merki um að markaðurinn sé á
uppleið og CEBR gerir ráð fyrir frekari
veikingu breska hagkerfisins út
næsta ár, jafnvel þótt áhrif af gin- og
klaufaveikifárinu séu undanskilin.
Uppsagnir í fjár-
málahverfinu City
SAirGroup var rekið með meira tapi
en nokkru sinni í sögu Swissair á síð-
asta ári. Hallinn var 2,8 milljarðar
svissneskir frankar eða um 149 millj-
arðar íslenskra króna. Hátt olíuverð
og hörð samkeppni áttu sinn þátt í
rekstrarerfiðleikunum en höfuðor-
sökin var fjárfesting í óarðbærum
flugfélögum og sein viðbrögð stjórn-
enda fyrirtækisins við erfiðleikun-
um.
Mario A. Corti, sem tók sæti í
stjórn SAirGroup fyrir tæpu ári og
var skipaður stjórnarformaður og
forstjóri þess fyrir hálfum mánuði,
gerði grein fyrir stöðu fyrirtækisins
á fjölmennum fundi með fréttamönn-
um í Zürich á mánudag. Hann dró
ekki úr erfiðleikunum. SAirGroup á
nú í samningaviðræðum við tvo
svissneska banka, einn þýskan og
bandarískan um fjárstuðning til að
rétta fyrirtækið við. „En við verðum
að koma lagi á reksturinn áður en við
getum búist við fjárhagsstuðningi,
sagði Corti. Fyrsta skrefið í þá átt er
að draga fyrirtækið út úr óarðbær-
um rekstri, hvort sem það er í
Frakklandi, Þýskalandi eða í Belgíu.
Eins og er kostar aðild SAirGroup
að þremur frönskum flugfélögum
móðurfyrirtækið 80 milljón sviss-
neskra franka á mánuði. Belgíska
fyrirtækið Sabena, sem SAirGroup á
stóran hlut í, er einnig rekið með
miklu tapi.
„Hið sama gildir um rekstur Sab-
ena og rekstur annarra fyrirtækja.
Ef hann er ekki arðbær þá borgar
sig ekki að halda honum áfram, sagði
Corti.
Rekstur flugþjónustufyrirtækja
SAirGroup gekk vel á síðast liðnu
ári. Flugmatarframleiðsla, fríhafn-
arverslun, tækniþjónusta, vöruflutn-
ingar og bókanir verða áfram mik-
ilvægur þáttur í starfi SAirGroup en
hótelkeðjan Swissotel og fasteigna-
fyrirtækið AviReal verða seld af
fjárhagsástæðum.
Mario A. Corti er sá sem hefur
setið skemmst í stjórn SAirGroup og
ber þess vegna ekki ábyrgð á rauna-
sögu fyrirtækisins. Hann hyggst
sinna báðum störfum sem forstjóri
og stjórnarformaður í nokkur ár og
vonast til að koma fyrrverandi stolti
allra landsmanna aftur á réttan kjöl.
Corti var fjármálastjóri Nestle
undanfarin 11 ár. Þar reyndist vel að
gera starfsmönnum góða grein fyrir
rekstri fyrirtækisins. Hann hyggst
gera það sama hjá Swissair, eins og
hann kallar SAirGroup, en nafninu
var formlega breytt 1997. Starfs-
menn flugfélagsins gera sér nú þeg-
ar fulla grein fyrir erfiðleikunum.
Corti tilkynnti á fundinum að flug-
menn Swissair hefðu samþykkt 5%
launalækkun næstu tvö árin gegn
því að samningar sem áttu að renna
út eftir 2 ár gilda áfram til 2005.
Aðalfundur SAirGroup verður
haldinn 25. apríl. Þrír af fyrrverandi
stjórnarmönnum fyrirtækisins auk
Cortis gefa áfram kost á sér í stjórn-
ina. Corti ætlar að taka sér tíma
fram á haust til að velja nýja menn til
viðbótar í stjórnina. Hann sagðist
hafa fengið fjölda bréfa með uppá-
stungum og frá áhugasömum fram-
bjóðendum. Hann sagði að fulltrúi
starfsmanna fengi væntanlega sæti í
stjórninni en aðalatriðið væri að
finna menn með fjármálavit og þekk-
ingu á sviði flugreksturs til að
stjórna fyrirtækinu.
Fyrrverandi forstjóra SAirGroup,
Philippe Bruggisser, var sagt upp í
lok janúar. Stofnandi Crassair, Mor-
itz Suter, tók við af honum en gafst
upp eftir nokkrar vikur. Allir nema
einn í stjórn fyrirtækisins sam-
þykktu að segja af sér um miðjan
mars og stjórnarformaðurinn, Erik
Honegger, pakkaði saman á skrif-
stofunni um svipað leyti. Svisslend-
ingar bera sterkar tilfinningar til
Swissair. Stór hluti þjóðarinnar á
hlutabréf í fyrirtækinu, svissneska
ríkið á 3% og nokkrar kantónur eitt-
hvað smávegis til viðbótar.
Verð á SAirGroup-hlutabréfum
hefur lækkað ört undanfarið ár. Í
síðustu viku um 12.3% og 45% síð-
ustu 12 mánuði.
Önnur flugfélög í Evrópu eiga
einnig við erfiðleika að etja. Þau
þurfa öll að glíma við hærra olíuverð,
sterkari dollara og harða samkeppni.
En Lufthansa, SAS og Austrian
Airlines njóta góðs af samstarfi sínu
við önnur flugfélög í Star-bandalag-
inu. Samstarf American Airlines og
British Airways hefur einnig borið
góðan árangur í One World. Star
flýgur nú þegar til 815 ákvörðunar-
staða og One World til 559.
SAirGroup kaus að fara sína eigin
leið. Í stað þess að vera frekar lítið
flugfélag með nokkrum stórum í
bandalagi kaus það að vera stærst og
áhrifamest í hópi minni félaga innan
Qualiflyer Group. Það ákvað að ein-
beita sér að flugi til og frá Zürich,
gera flugvöllinn þar að miðstöð
smærri flugfélaga og fljúga sjálft
lengri leiðir. Með því að fljúga fólki
víðsvegar að var hægt að bjóða upp á
beint flug frá Zürich til fjölda fjar-
lægra borga í Asíu og Ameríku.
Flugfloti Swissair átti að vera vel
nýttur.
Fjárfest í litlum
flugfélögum
Önnur evrópsk flugfélög fjölguðu
langferðum sínum á sama tíma.
Samkvæmt könnun Salomon Smith
Barney fjölgaði sætakílómetrum frá
1996 til 1999 um 8% á ári, en það var
helmingi meira en eðlileg framboðs-
aukning. Bensínverð hækkaði á síð-
asta ári um 50% frá 1999 en tekjur af
hverju sæti hafa almennt dregist
saman að meðaltali um 2% undanfar-
in ár. SAirGroup fjárfesti í litlum
evrópskum flugfélögum sem fljúga
farþegum meðal annars til og frá
Zürich. Fyrirtækið keypti 49,5% í
þremur frönskum flugfélögum,
AOM, Air Littoral og Air Liberte,
49,9% í þýska LTU, 49,9% í Volare á
Ítalíu, 37,7% í pólska LOT og 20% í
SAA í Suður-Afríku. Það tók yfir
49,5% í Sabena í Belgíu í upphafi síð-
asta áratugar eftir að Svisslendingar
felldu tillögu um aðild að Evrópska
efnahagssvæðinu og Swissair þurfti
að tryggja sér fótfestu innan Evr-
ópusambandsins á meðan tvíhliða
samningar Sviss við Evrópusam-
bandið um flugsamgöngur voru
gerðir. Turkish Airlines og Air
Portugal eru einnig aðilar að Quali-
flyer Group.
Stríð við verkalýðsfélög
nýr vandi
Gallinn við flest flugfélögin sem
SAirGroup fjárfesti í er sá að þau
kostuðu sitt, eru skuldum vafin og
óarðbær. Þar að auki bætast verka-
lýðsvandræði við í Belgíu og Frakk-
landi en Svisslendingar eru ekki van-
ir að kljást við sterk verkalýðsfélög.
Verkföll eru svo til óþekkt í landinu.
Fyrirtækið gat ekki reglum sam-
kvæmt keypt meirihluta í flugfélög-
unum en tryggði sér forkaupsrétt
þegar reglurnar breyttust. Nú
stendur það frammi fyrir því að geta
eignast stærri hlut. Hvorki peningar
né verulegur áhugi er lengur fyrir
hendi en fyrirtækið hefur skuld-
bundið sig og það kostar líka sitt að
losa sig undan því.
Miklar væntingar til
nýs stjórnanda
Mario Corti, sem er 55 ára, er lög-
fræðingur með MBA frá Harvard og
var mikils metinn starfsmaður sviss-
neska seðlabankans í nokkur ár og
starfaði í utanríkisviðskiptaráðu-
neytinu við góðan orðstír áður en
hann fór til Nestlé. Hann skilur
markaðsvirði nafna fyrirtækja og
talar sjálfur um Swissair þegar hann
meinar SAirGroup, eins og flestir
aðrir.
Fall SAirGroup-verðbréfanna
stöðvaðist um tíma þegar Corti var
tilnefndur stjórnarformaður og for-
stjóri. Þó benda sumir á að það er
eitt að vera góður fjármálastjóri og
annað að vera forstjóri. En hann hef-
ur traust bankanna og góð sambönd
í Bern. Nokkrar raddir úr vinstri
armi stjórnmála hafa heyrst um að
ríkið ætti að hjálpa Swissair. Sam-
göngumálaráðherra, Moritz Leuen-
berger, sem er sjálfur jafnaðarmað-
ur, tók fyrir það á þingi. Hann benti
á að Swissair hefur verið rekið sem
venjulegt hlutafélag síðan 1998. Rík-
ið hefur ekki átt fulltrúa í stjórn þess
síðan þá. Hann sagði að hlutverk rík-
isins væri að skapa Swissair sem
besta starfsmöguleika en það ætti
ekki að skipta sér af rekstrinum.
Fyrsta verkefni Cortis er að fá gott
og ábyrgt fólk með sér í stjórn fyr-
irtækisins. Það þarf að endurskipu-
leggja reksturinn fullkomlega.
Á aðalfundinum verður kostnaður
fyrirtækisins við mjög kostnaðar-
sama ráðgjöf McKinsey-ráðgjafar-
fyrirtækisins væntanlega ræddur og
reynt að fá á hreint hvort Eric Hon-
egger var heitið 5 milljóna franka
greiðslu þegar hann hætti sem
stjórnarformaður. Nokkrir hluthaf-
ar hafa hótað málaferlum gegn fyrr-
verandi stjórnarmönnum. Það er
skjalfest að stjórnin vissi hvert
stefndi og brást ekki strax við vand-
anum. Rangar tölur voru birtar í
hálfsársreikningum og staða fyrir-
tækisins látin líta betur út en hún í
raun og veru var.
Reuters
Flugrekstur SAirGroup hefur gengið illa en aðrir þættir eins og flugmat-
arþjónusta, vöruflutningar, tækniþjónusta og fríhafnarverslun ganga bet-
ur. Tap félagsins á síðasta ári nam 149 milljörðum íslenskra króna.
Zürich. Morgunblaðið.
Slæm lending Swissair