Morgunblaðið - 03.04.2001, Page 59

Okkur skorti aldrei neitt, en það
sem meira var, við bjuggum við ör-
yggi og festu og góða fyrirmynd í þér
og ömmu. Þú varst iðinn, kappsam-
ur, metnaðargjarn, heiðvirður og
drenglundaður maður. Þú varst
glaður á góðri stund og yfirmáta
gjafmildur maður og rausnarsamur
heim að sækja. Ég minnist þín síðar
sem góðs vinar, er við áttum saman
einlægar og góðar samræður. Því
þannig varstu, einlægur og góður.
Þú varst mitt skjól. Alltaf gat ég reitt
mig á þig. Þú varst alltaf þar. Þú
varst svo góður við mig.
Elsku hjartans afi minn. Aldrei fæ
ég launað þér. En það fær Guð.
Krafa lögmálsins var rituð í hjarta
þitt, með því að samviska þín bar því
vitni og hugrenningar. Þú ert Guðs.
Því kveð ég þig með friði í hjarta, full
virðingar og þakklætis.
Þín
Aldís.
Jæja, þá er því lokið, afi minn. Ég
var nú alinn upp í þeim anda að mað-
ur eigi ekki að vera að gaspra of mik-
ið um jákvæðar tilfinningar sínar í
garð annarra. En fyrst þú ert farinn,
þá er óhætt að koma eftirfarandi
orðum áleiðis til þín.
Fyrst vildi ég segja þér að ég
þreyttist aldrei á að heyra þig segja
mér frá því þegar þú varst ungur á
Englandi við verzlunarnám og var
fyrstum íslenskra knattspyrnu-
manna boðinn atvinnusamningur í
útlöndum – hjá Aston Villa – í kjölfar
frækilegrar framgöngu með utan-
deildarliði. Þetta gekk ekki í gegn
því þetta var á kreppuárunum og at-
vinnuleyfi torsótt fyrir útlendinga.
Guð blessi kreppuna, því hvar væri
ég ef þetta hefði gengið upp? Þessa
sögu sagði ég hróðugur öllum vinum
mínum og félögum og þótti þeim
mikið til koma. Og eins sagði ég þeim
söguna af því þegar þú hafðir lagt
skóna á hilluna en á þig var skorað
að spila einn leik enn – þýðingarmik-
inn bikarúrslitaleik gegn erkifjend-
unum Valsmönnum. Þú slóst til og
gekkst til leiks. Í seinni hálfleik var
skallaður úr þér bróðurparturinn af
glæstum framtönnunum. Þú varðst
frá að hverfa, höfuðið vafið sárabind-
um. Staðan var jöfn. Þrátt fyrir and-
mæli læknis og þjálfara heimtaðirðu
að fara aftur inná. Og inná fórstu til
þess að skora sigurmarkið og
tryggja bikarinn. Ég hef löngum
hugsað að hafi lífið eitthvert gildi þá
hljóti það að felast í þeirri auðnu að
fá að upplifa þó ekki sé nema eina
slíka glæsta stund á sinni tíð. Þú átt-
ir þónokkrar.
Og þannig var það. Þú varst hetja
æskuára minna og fyrirmynd. Ég
stend ævinlega í þakkarskuld við þig
fyrir þann ljóma sem þú varpaðir yf-
ir daga mína og tilveru og ég hef búið
að síðan. Þú kemur við sögu nær
allra þeirra gleðiríku minninga sem
ég sæki í bláma þessara ylhýru ára.
Mín fyrsta minning er þessi: ég
var fimm ára og flaug í fyrsta sinn
einsamall frá Ísafirði suður til þín.
Ég man það eins og það hefði verið í
gær þegar ég mætti þér í flugvall-
arbyggingunni þar sem þú stóðst
frakkaklæddur með hattinn, glæsi-
legur svo af bar, og veifaðir til mín.
Mér leið strax vel í návist þinni og
fylltist stolti yfir að þetta skyldi vera
afi minn. Allar götur síðan var það
mitt stærsta tilhlökkunarefni að fá
að fara suður í Skjólin til þín og
ömmu. Fyrst keyrðum við heim til
ömmu og þaðan á skrifstofuna við
Tryggvagötu þar sem ég dúndraði
Adidas-boltum í veggi á meðan þú
sinntir bréfaskriftum við stóra eik-
arborðið. Það var töluverður akkur í
því að eiga afa sem átti heilu lag-
erana af fótboltum og takkaskóm.
Naut ég ómældrar virðingar og vin-
sælda á meðal félaga minna út á þá
staðreynd.
Svo var það þegar ég sem fyrr
kom frá Ísafirði að amma hafði strax
á orði að ég skyldi klipptur. Þú fórst
á skrifstofuna og skildir mig eftir á
rakarastofunni við hliðina þar sem
gamalgróinn KR-ingur klippti KR-
inga. Þú sagðir honum að stytta hár-
ið aðeins og snyrta. Og hvílík snyrt-
ing! Rakarinn var víkingur til verka
og linnti ekki látum fyrr en ekkert
var eftir óskert og ósnyrt. Gleymi ég
aldrei viðbrögðum þínum þegar þú
komst að sækja mig. Þú ólgaðir af
reiði og jóst yfir vesalings manninn
þvílíkum skömmum að hann lyppað-
ist niður yfirbugaður. Aldrei hafði
nokkur maður skammað annan
mann fyrir mína hönd fyrr og áttir
þú alla mína aðdáun og þakkir fyrir.
Síðar varð mér ljóst að viðbrögð þín
byggðust einnig á kvíða yfir því að
þurfa að skila mér svona útlítandi til
ömmu.
Svo fórum við saman á fótbolta-
velli og þú heilsaðir stóru, feitu, köll-
unum með vindlana og alltaf sátum
við í heiðursstúku. Það var mér
kannski óhollt, því ávallt síðan hefur
mér þótt erfitt að venja mig af heið-
ursstúkum og er meinilla við að
borga mig inn á leiki. Það er rétt, afi,
eins og sumir sögðu, að þú dekraði
mig dáldið – en það varð held ég eng-
um að tjóni. Og auðvitað vildi ég
verða fótboltastjarna eins og þú
varst. Þú komst einu sinni að horfa á
mig spila alvöruleik á Seltjarnarnes-
inu. Ég sá þig, varð taugaóstyrkur
og gat ekki neitt. Þegar að seinni
hálfleik kom varstu horfinn. Ég
skoraði þrjú mörk. Ég veit ekki
hvort þú vissir það en ég vona að þú
hafir haft spurnir af því.
Og minningarnar halda áfram að
streyma um hugann: Þegar við
spörkuðum saman bolta á túninu við
sumarbústaðinn þinn við Krosshól,
spretthlaupin, útreiðartúrarnir,
bíltúrarnir, ferðir okkar í útlöndum
og boxhanskarnir sem þú gafst mér.
Allar þessar minningar um þig og
mig eru vafðar hlýrri birtu
bernskuára. Óendanlegum léttleika
og fjöri.
Það er orðið langt síðan við áttum
saman nánar stundir. Líklega var
það fáeinum dögum eftir að amma dó
og ég settist að í Skjólunum hjá þér
um stundarsakir. Það var í fyrsta
sinn sem við lyftum glasi saman og
drukkum við ótæpilega þá nótt. Þú
lést gamminn geisa um ást þína á
ömmu, ykkar fyrstu kynni og lífs-
hlaup vítt og breitt. Þá voru það full-
orðnir menn sem ræddust við. Ég
man sögu þína alla og mun halda
henni á loft svo lengi sem ég lifi.
Nú ert þú farinn og ég sit hér víðs
fjarri í útlöndum og hugsa tilbaka
þegar við vorum bestu vinir. Þá er
bara eftir að kveðja. Okkar á milli vil
ég að þú vitir að ég kann ekki að lýsa
þakklæti mínu fyrir alla þá ósviknu
gleði sem þú af örlæti þínu veittir
mér þegar þú varst og hést. Eignist
ég einhvern tíma barnabörn þá skal
ég leitast við að vera þeim sá er þú
varst mér. Við spörkum nokkrum
boltum hinum megin þegar þar að
kemur.
Glúmur Baldvinsson.
Hann afi Björgvin er dáinn. Sadd-
ur lífdaga. Við sem eftir sitjum gleðj-
umst yfir góðum minningum um
hann. Gleðjumst yfir góðum minn-
ingum um mann sem svo sannarlega
átti farsæla ævidaga.
Hann stóð framarlega á sviði
íþrótta og verslunar en umfram allt
átti hann góða eiginkonu og stóran
hóp af börnum, barnabörnum og
barnabarnabörnum. Þung voru þó
sporin þegar hann fylgdi Möllu dótt-
ur sinni síðasta spölinn og víst er að
hann saknaði ömmu Dídíar mikið
eftir að hún féll frá fyrir bráðum tíu
árum. Það sannar gamalt ástarbréf
frá ömmu sem hann hafði nýlega
dregið upp úr pússi sínu.
Við kynntumst afa sem dugmikl-
um og örlátum manni. Engin voru
jólin án þess að hann kæmi færandi
hendi með eplin og mandarínurnar
og sumarið var ófullkomið án
ánægjustundanna uppi í Mosó með
afa og ömmu. Við minnumst þess
þegar afi hringdi að loknum prófum
til að athuga hvernig hefði gengið
eða þegar hann mætti fyrstur allra á
fæðingardeildina með blóm til að
fagna nýju barnabarnabarni. Og
ekki síst brosum við í kampinn þegar
við rifjum upp fyrstu kynni hans af
nýjum tengdabörnum í fjölskylduna.
„Spilarðu fótbolta? Ertu í KR?“ voru
gjarnan fyrstu spurningarnar sem
hinir nýju tengdasynir barna hans
fengu að heyra. Þeir vissu þá að KR
var það fótboltafélag sem átti hug
hans allan. Það sýndi hann líka í
verki með því að mæta á alla fót-
boltaleiki KR fram á síðasta dag.
Þessar og fleiri minningar koma upp
í hugann þegar afi er kvaddur. Við
þökkum honum góðar stundir og
trúum því að honum líði vel og sé hjá
ömmu Dídí og Möllu.
Guð blessi minningu þeirra.
Höskuldur, Aldís,
Arna og Ásdís.
Sem börn sköpum við okkur
myndir af þeim sem eru í kringum
okkur. Allt er þetta fullkomið fólk.
Eftir því sem árin líða og við þrosk-
umst blandast tilfinningar og skoð-
anir hugmyndum okkar og veröldin
tekur á sig nýja mynd. Minning mín
um afa minn er óljós mynd greypt í
huga stúlkubarns. Hópurinn í Skjól-
unum var stór og fyrirferðarmikill.
Ég var hluti af heildinni en oft fannst
mér sem ég væri utanveltu. Fram-
ferði barns sem neitaði að horfa
framan í myndavélina þegar fjöl-
skyldumyndin var tekin segir eflaust
allt. En hvort sem það voru örlögin
sem skrifuðu fjölskyldusögu okkar
eða æðri máttarvöld, þá stóð ég uppi
ríkari. Ég átti fleiri afa og ömmur en
vinir mínir, ég var umvafin ást og at-
hygli frá tveimur öfum og fimm
ömmum. Þrátt fyrir að ég og afi
byndumst aldrei nánum böndum þá
voru tengslin sterk og órjúfanleg.
Það var ekki fyrir mörgum árum
sem ég fann að ég er hluti af honum
og hluti af ömmu Dídí – en þá var
amma farin og afi tekinn að reskjast.
Hlutir sem virtust flóknir voru í raun
afar einfaldir.
Við Bríet heimsóttum afa oft upp á
skrifstofu á Tryggvagötunni með
mömmu. Ég sé hann sitja við skrif-
borðið, hann sinnir erindum í síman-
um og bendir okkur á að setjast í
græna leðursófasettið. Á borðinu
fyrir framan sófann var skál með
plastávöxtum. Af hverju skyldi afi,
sem flytur inn alla þessa ávexti, vera
með gervi? Við bitum einu sinni í
einn til að sannreyna að hér væri um
gerviávexti að ræða. Skemmtilegast
við þessar heimsóknir var þegar afi
sendi okkur niður á lager til Atla til
að velja nýja skó, ýmist fyrir skólann
eða sveitina. Það var svalt að eiga afa
sem flutti inn Adidas. Eitt árið út-
vegaði hann okkur stelpunum í
bekknum mínum keppnistreyjur
fyrir skólamótið í handbolta. Þær
þóttu flottastar það árið. Ég heyrði
um afrek afa á knattspyrnuvellinum,
hann var hnarreistur á velli og spil-
aði með hjartanu. Ég hjólaði niður í
Skjól með fyrstu medalíuna mína.
Amma var montin og ánægð fyrir
hönd mína en mér fannst sem afi
skildi fyrir hvað medalían stóð.
Reyndar átti hann erfiðara með að
skilja af hverju ég lék með Gróttu en
ekki með KR. Hann mætti þó með
ömmu til að sjá okkur hampa Ís-
landsmeistaratitli – það var viður-
kenning fyrir mig á þessu Gróttu-
máli. Vænst þykir mér þó um tímann
sem við áttum saman með ömmu og
afa á Ítalíu. Við fjölskyldan heim-
sóttum þau og áttum með þeim frá-
bæra daga þar sem við höfðum þau
útaf fyrir okkur. Hápunktur ferðar-
innar var að sjálfsögðu dagurinn
sem við eyddum í Feneyjum. Þar
uppfyllti amma draum okkar systra
um að sigla á gondóla um stræti
borgarinnar.
Afi hefur unnið marga sigra bæði
á sviði íþrótta og viðskipta. Ég lærði
það í gegnum starf mitt að hann
hlúði vel að íþróttinni sem var hon-
um kærust og lagði mikið af mörk-
um. Heiðarleiki, traust og vinnusemi
voru einkunnarorð hans. Þegar ég
raða saman minningarbrotum fæ ég
heildarmynd mína af afa. Sú mynd er
barnsleg en ég vil halda í hana. Ég er
stolt af afa og enn fremur er ég stolt
af því að segja að ég sé afkomandi
hans.
Ég efast ekki um að það séu atvik í
lífi afa sem hann vildi að hefðu farið
öðru vísi. Hlutir verða ekki teknir
aftur en við lærum af þeim og þrosk-
umst. Amma og afi voru uppi á öðr-
um tíma en við þekkjum og ég veit að
þau elskuðu hvert og eitt okkar jafn-
mikið.
Arfleifð þeirra er hluti af mér.
Vala Pálsdóttir.
Þegar mér barst tilkynning um að
vinur minn og samherji, Björgvin
Schram, væri látinn kom mér það
ekki á óvart. Hann hafði ekki gengið
heill til skógar síðustu árin en mætti
þó á hvern knattspyrnuleik KR sem
hann gat. Björgvin var einn af svip-
mestu íþróttafrömuðum á síðustu
öld. Þar kom hann víða við og studdi
þar öll góð mál er máttu verða íþrótt-
um til framdráttar. Hann ólst upp í
íþróttafjölskyldu, því bræður hans
voru virkir íþróttamenn í KR og var
bróðir hans, Gunnar, um tíma for-
maður félagsins.
Björgvin ólst upp á Stýrimanna-
stígnum þar sem foreldrar hans
bjuggu. Hann var því sannur Vest-
urbæingur og sjálfgert að hann
gengi í KR eins og bræður hans. Á
þeim tíma var gott fyrir unglinga
sem áhuga höfðu á knattspyrnu að
alast upp í Vesturbænum, þar sem
mikið var af opnum svæðum sem
hægt var að æfa sig á fyrir verðandi
knattspyrnumenn. Björgvin not-
færði sér þessa aðstöðu vel. Þegar
hann kom svo undir handleiðslu Guð-
mundar Ólafssonar, er æfði þá alla
flokka KR, sá hann fljótt að Björgvin
var efni í mikinn knattspyrnumann.
Þegar hann var 12 ára var hann far-
inn að leika með keppnisliði KR í 3.
flokki og 1926 var hann einn af þeim
sem færðu KR heim þann stóra sigur
að sigra í öllum flokkum það árið.
Á þessum árum verður Björgvin
einn af okkar fremstu knattspyrnu-
mönnum og verður Íslandsmeistari
með liðinu sínu aðeins sautján ára að
aldri. Eftir að Björgvin er farinn að
leika með meistaraflokki er hann
kominn í fremstu röð knattspyrnu-
manna okkar og leikur í 14 ár með
liðinu. Á þessum árum er hann val-
inn í úrvalslið Íslands, eða landslið
okkar eins og það heitir nú, og þá oft
sem fyrirliði.
Á þessum tíma stundaði Björgvin
nám í Verslunarskóla Íslands og
lauk þaðan prófi. Eftir prófið vildi
hann læra meira í sínum fræðum og
fór til náms í London. Þar hóf hann
að leika knattspyrnu með einu
þekktasta félagi Lúndúnaborgar.
Eftir nokkra leiki er hann lék með
liðinu var honum boðið að gerast at-
vinnumaður og leika framvegis með
þessu ágæta og fræga félagi. Sem
betur fór fyrir íslenskt íþróttalíf
hafnaði Björgvin þessu ágæta boði
og sagðist ætla heim að afloknu
námi. Þetta sýnir aðeins að á þessum
tíma var hann kominn í fremstu röð
knattspyrnumanna Evrópu. Eftir að
Björgvin kom heim hélt hann áfram
að leika með sínum fyrri félögum allt
til ársins1943.
Jafnhliða því að Björgvin hélt
áfram að leika knattspyrnu var hann
kjörinn í stjórn KR 1934 og sat þar í
fimm ár, þar af þrjú ár sem varafor-
maður. Hann lét strax til sín taka og
var meðal annars í forystuliði þeirra
manna er hófu nú baráttu fyrir því
að félagið eignaðist land er hægt
væri að byggja á grasvelli. Hann
hafði kynnst þegar hann lék í Eng-
landi þeim reginmun sem er að leika
á grasvöllum í stað malar, eins og
hér var gert. Hann var því einn af
þeim er færðu félaginu að gjöf land-
svæði í Kaplaskjóli til að byggja
framtíðargrasvelli, en á þeim hefur
nú verið leikið síðan 1951.
Þegar uppbygging KR-svæðisins
hófst var Björgvin ávallt í farar-
broddi að styðja þær framkvæmdir
eftir fremsta megni. Þá var lítið um
styrki frá því opinbera. Hinn fjár-
hagslegi vandi hvíldi á herðum
félagsmanna. Sjálfboðavinna og fjár-
söfnun var því stöðugt í gangi. Þar
var Björgvin einnig í forystusveit-
inni. Hann sat um áratuga skeið í
vallarnefnd félagsins og síðar í hús-
stjórn. Alls staðar lagði hann gjörva
hönd að verki og sýndi félagsmönn-
um gott fordæmi. Hann var fyrsti
maður að mæta til sjálfboðaliðsvinnu
og í öllum þeim fjársöfnunum sem
reknar voru, þá með hlutaveltum og
beinum sníkjum, var gott að eiga
hann að. Hann átti því mjög stóran
þátt í velgengni KR.
Árið 1937 kvæntist Björgvin mik-
ilhæfri konu, Aldísi Þ. Brynjólfsdótt-
ur. Var hún mjög félagslynd og
studdi Björgvin ávallt í hans félags-
málum. Eignuðust þau sjö börn er öll
eru mjög félagslega sinnuð og fetuðu
í fótspor foreldra sinna. Þar á meðal
er Ellert B. Schram, sem dyggilega
hefur fetað í fótspor föður síns sem
afburðaknattspyrnumaður, marg-
faldur Íslandsmeistari og síðar for-
maður KSÍ og nú forseti ÍSÍ. Þá var
Ólafur um tíma formaður HSÍ.
Þegar börnin voru uppkomin hóf
Aldís að taka beinan þátt í félags-
störfum KR. Gerðist hún þá formað-
ur KR-kvenna. Sá félagsskapur hef-
ur unnið ómetanleg störf fyrir
félagið og stendur enn traustum fót-
um að glæða áhugann fyrir sönnum
félagsanda og styðja við bakið á
starfsemi KR.
Nokkru eftir að Björgvin hætti að
leika knattspyrnu sneri hann sér af
alvöru að því að hér yrði stofnað
knattspyrnusamband. Á þeim tíma
voru ekki til nein slík sambönd, en
um þetta leyti hafði ÍSÍ breytt lögum
sínum um að slíkt væri hægt. Hann
var viss um að slík stofnun mundi
styrkja íþróttina og tryggja að fram-
farir yrðu örari og hægt væri að
hefja víðtækt samstarf við aðrar
þjóðir. Með slíkri samvinnu mundi
glæðast áhuginn og við sæjum betur
hver staða okkar væri miðað við getu
annarra þjóða. Þetta undirbúnings-
starf, sem margir knattspyrnufor-
ystumenn stóðu að með Björgvini,
bar þann árangur að 1947 var stofn-
að Knattspyrnusamband Íslands.
Þegar sambandið var stofnað höfðu
slík sambönd lítinn fjárhagslegan
grundvöll að starfa á. En Björgvin
tók ótrauður að sér gjaldkerastörfin
í þessu nýja sambandi. Stjórnaði
hann þeim málum farsællega og að
níu árum liðnum tók hann að sér for-
mennsku KSÍ og gegndi þeirri stöðu
í 12 ár.
Þegar eftir stofnun hóf KSÍ sam-
vinnu við Norðurlöndin um lands-
leiki og varð vel ágengt. Einn fræg-
asti landsleikur okkar á þessum tíma
var sigurinn yfir Svíum árið 1951, en
þeir voru þá ólympíumeistarar. Sýn-
ir það best að við áttum þá frábærum
knattspyrnumönnum á að skipa. Eft-
ir vel unnin störf í 21 ár skilaði
Björgvin af sér virtri íþróttastofnun
bæði hér heima og erlendis.
Samtímis því að Björgvin sat í
stjórn KSÍ var hann í Sam-
bandsstjórn ÍSÍ og vann þar stöðugt
að framgangi íþróttamála í landinu.
Leiðir okkar Björgvins lágu víða
saman. Við vorum báðir Lionsfélag-
ar í áratugi. Þar vann Björgvin mikið
að hvers konar líknarmálum og var
þar að vanda drjúgur í söfnun fyrir
þau fjölbreyttu mál sem klúbburinn
vann að hverju sinni. Þá var hann
einnig í borgarstjórnarflokki sjálf-
stæðismanna og vann þar ötullega að
öllum góðum málum fyrir borgina.
Björgvin rak lengst af sitt eigið
innflutningsfyrirtæki, sem var virt
fyrir örugga þjónustu. Sýndi það
best að hann hafði mikla skipulags-
hæfileika og þess vegna var sóst eftir
starfskröftum hans í hvers konar
félagsstörf, sem hann leysti alltaf af
hendi með mikilli kostgæfni og lip-
urð.
Það var sérstakt happ fyrir hvern
og einn að fá tækifæri til að starfa
með Björgvini. Skipulagshæfileikar
hans voru einstæðir, sem varð til
þess að meiri og betri árangur náðist
en ella. Þar sat einlægni og traust
vinátta við alla samstarfsmenn í fyr-
irrúmi. Sú vinátta við þennan heið-
ursmann var ávallt mikils metin af
vinum hans.
Nú þegar leiðir skilja vil ég þakka
Björgvini langa og trausta vináttu og
stuðning á liðnum árum. Fjölskyldu
Björgvins sendi ég innilegar samúð-
arkveðjur.
Gísli Halldórsson.
Þegar ungir menn líta til framtíð-
ar og hvers þeir óski sér helst í lífinu
verður gjarnan ofarlega á óskalist-
anum að eignast peninga og völd.
Þegar árin færast yfir og athafnaár-
in eru að baki komast menn gjarnan
að því að víst hafi verið gott að eiga
fé og hafa völd, en við bætist sú eign-
in sem mönnum þykir mest um verð,
kynni við góða menn og vinátta
þeirra.
Vinur okkar hjóna Björgvin
Schram er fallinn.
Þegar við fluttum hingað í Sörla-
skjól fyrir rúmum 40 árum var
fjörugt mannlíf á báða bóga. Á eina
hönd bjó Wathne og fjölmenn fjöl-
skylda hans, á hina Schram, þar sem
SJÁ SÍÐU 60
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. APRÍL 2001 59