Morgunblaðið - 05.04.2001, Blaðsíða 9

FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 5. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÖSSUR Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, var málshefj-
andi í umræðu um skýrslu sam-
keppnisráðs utan dagskrár, og sagði
hann hana vera ótrúlega harðan
áfellisdóm yfir þeim viðskiptahátt-
um sem hafi verið hafðir í frammi á
grænmetismarkaðnum. Samkeppn-
isráð fullyrði beinlínis að þrjú dreif-
ingarfyrirtæki hafi gerst sek um
samsæri gegn hagsmunum neyt-
enda, sem fyrir vikið þurfi að greiða
hærra verð en ella.
„Upplýsingarnar sem samkeppn-
isráð hefur birt úr fundargerðum
fyrirtækjanna eru miklu líkari sögu-
þræði í útlendri B-mynd en íslensk-
um veruleika. Gönguferðir í Öskju-
hlíð sem ekki má segja frá, fundir
þar sem lagt er á ráðin um að kaupa
út samkeppnina, og loks ótrúlegar
fullyrðingar um allt skuli gert til að
hysja upp verðið, eins og það er svo
smekklega orðað, segja í raun allt
sem segja þarf,“ sagði Össur.
Áfellisdómur yfir stjórnvöldum
og landbúnaðarráðuneyti
Hann beindi spjótum þvínæst að
stjórnvöldum og sagði skýrsluna
einnig áfellisdóm yfir þeim, ekki síst
landbúnaðarráðuneytinu. Ráðið segi
hreint út að framkvæmd ráðuneyt-
isins á tollaákvæðum hafi auðveldað
umræddum fyrirtækjum að hafa
með sér ólögmætt samráð í því
skyni að halda uppi grænmetisverði.
Þá sagði Össur að bændur fengju
ekki meira í sinn hlut en áður, þótt
verð á grænmeti hefði hækkað,
heldur væru það dreifingarfyrir-
tækin sem högnuðust á þessu ólög-
mæta samráði. Því bæri ráðherra að
lækka eða afnema óhóflega vernd-
artolla og spurði Össur hvenær
mætti eiga von á að það yrði gert.
Guðni Ágústsson landbúnaðar-
ráðherra sagðist harma þær reyf-
arakenndu lýsingar sem fram kæmu
í skýrslu samkeppnisráðs og lýstu
gjörðum fyrirtækjanna. Sagði að
þær minntu á skáldsögu eftir eitt-
hvert stórskáldið og hittu sig fyrir
eins og aðra. Sagði Guðni ólíðandi
að fyrirtæki eða einstaklingar geri
með sér samsæri gegn hagsmunum
almennings í landinu. Fordæmdi
hann það ólöglega samráð sem lýst
er í skýrslu samkeppnisráðs en
gerði greinarmun á því og þeim
tollalögum sem í gildi væru.
Lagði ráðherra á það áherslu, að
á sínu vinnuborði hefði um nokkra
hríð verið að reyna að koma þessum
málum í fast horf í fullri sátt í rík-
isstjórninni og leitað væri leiða til
þess.
Vilji í ríkisstjórn til að lækka
verð á grænmeti
„Það er vilji í ríkisstjórninni til
þess að lækka verð á grænmeti og
koma í veg fyrir þau miklu átök sem
jafnan gjósa upp um þetta leyti árs
og lúta að grænmeti. Ég vil sjá tolla
lækkaða og sjá annars konar kerfi
hvað þetta varðar,“ sagði hann.
Athygli vakti að landbúnaðarráð-
herra talaði með fyrirvara um brot
þau sem lýst er í skýrslunni. Vildi
hann ekki staðhæfa að lög hafi verið
brotin, slíkt væri ekki tímabært fyrr
en endanlegur dómur væri fallinn.
Þeir þingmenn sem tóku til máls í
umræðunni voru á einu máli um al-
vöru þeirra brota sem greint er frá í
skýrslunni. Gilti það bæði um þing-
menn stjórnar og stjórnarandstöðu.
Þannig sagði Einar Oddur Krist-
jánsson, Sjálfstæðisflokki, að niður-
stöðurnar væru áfall fyrir alla þá
sem staðið hefðu að því kerfi sem nú
væri í gildi varðandi verðlag á græn-
meti. Sjálfstæðisflokkurinn væri þar
ekki undanskilinn.
Tollarnir verða
að fara
„Það liggur fyrir að þessir menn
sem hafa vélað um þessi mál hafa al-
gjörlega brugðist því trausti sem á
þá var lagt. Það er enginn stuðn-
ingur á Alþingi Íslendinga og eng-
inn stuðningur í Sjálfstæðisflokkn-
um til þess að viðhalda þessum háu
tollum. Þeir verða að fara,“ sagði
hann.
Einar Oddur benti hins vegar á að
þá stæðu eftir garðyrkubændur sem
talið hafi verið rétt að styrkja. Ekki
megi láta heila búgrein líða fyrir
mistök og skammsýni örfárra
manna og því verði að styðja þessa
búgrein, t.d. með niðurgreiðslu á
raforku til þeirra sem bæði geti og
vilji auka framleiðslu sína.
Þær Kolbrún Halldórsdóttir og
Þuríður Backmann, Vinstri græn-
um, sögðu skýrsluna áfall fyrir neyt-
endur og um leið garðyrkjubændur.
Vildi Þuríður enn frekari rannsókn-
ir á umhverfi garðyrkjubúskapar og
verðmyndunar á afurðum. Guðjón
A. Kristjánsson, Frjálslyndum,
sagðist hins vegar velta því fyrir sér
hvort ekki væri réttast að leyfa
bændum að selja vörur sínar beint á
markaði, eins og gert væri víða er-
lendis.
Kristinn H. Gunnarsson, formað-
ur þingflokks Framsóknarflokksins,
sagði ekki hægt að beita verndar-
tollum sem skálkaskjóli til þess að
okra á neytendum og slíkt væri al-
gjörlega ólíðandi. Sagði hann land-
búnaðarráðherra hafa mikinn stuðn-
ing meðal stjórnarliða í þeim
áformum að gera breytingar á að
þessu leyti.
Undir lok umræðunnar ítrekaði
Össur spurningar til landbúnaðar-
ráðherra um tímasetningar við-
bragða hans vegna skýrslu sam-
keppnisráðs. Áður hafði Guðmund-
ur Árni Stefánsson, samflokks-
maður hans, gagnrýnt ráðherra
fyrir loðin svör. Guðni svaraði því til
að í athugun væri að leggja niður
verndartolla á innflutt grænmeti
gegn því að teknir yrðu upp fram-
leiðslustyrkir til greinarinnar í stað-
inn. Kvaðst hann vona að þessi mál
kæmust í höfn á næstu vikum, en
benti á miklar annir í ráðuneytinu
vegna dýrasjúkdóma sem geisað
hafa.
Utandagskrárumræða um skýrslu samkeppnisráðs um grænmetismarkaðinn
Framleiðslu-
styrkir í stað
verndartolla
Morgunblaðið/Ásdís
Össur Skarphéðinsson sagði skýrslu samkeppnisráðs vera áfellisdóm
yfir stefnu stjórnvalda.
Morgunblaðið/Ásdís
Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra boðar afnám verndartolla og
upptöku framleiðslustyrkja.
Hart var gengið eftir viðbrögðum landbún-
aðarráðherra á Alþingi í gær við skýrslu
samkeppnisráðs um ólögmætt samráð og
samkeppnishömlur á grænmetismarkaði.
Voru þingmenn á einu máli um að endur-
skoða þurfi verndartolla á innfluttu græn-
meti og ráðherra boðaði breytingar í þá
átt á næstu vikum.
ÁRNI M. Mathiesen sjávarútvegs-
ráðherra sagði á Alþingi að engin
áform væru um að setja ný lög á
verkfall sjómanna. Hann sagði ljóst
að deiluaðilar þyrftu tíma til að útkljá
kjaradeiluna og hann myndu þeir fá,
en þeir fengju ekki endalausan tíma,
slíkt þyldi íslenskt þjóðarbú eða efna-
hagslífið hreinlega ekki.
Verkfall sjómanna var rætt utan
dagskrár á Alþingi í gær að beiðni
Svanfríðar Jónasdóttur, þingmanns
Samfylkingarinnar.
Ráðherra á að gera hreint
fyrir sínum dyrum
Svanfríður og fleiri stjórnarand-
stæðingar hvöttu til þess að sjávarút-
vegsráðherra talaði hreint út hvort til
stæði af hálfu stjórnvalda að grípa
inn í deiluna á ný. Sagði Svanfríður
að ráðherra ætti að gera hreint fyrir
sínum dyrum og treysta þannig for-
sendur fyrir því að deiluaðilar axli
ábyrgð á því að semja.
„Eftir tvo daga fara þingmenn í
páskaleyfi. Þingið gerir þá kröfu til
sjávarútvegsráðherra að hann fyrir
hönd ríkisstjórnarinnar tali skýrar
en hann hefur gert, að það sé alveg
afdráttarlaust að nú verði aðilum gef-
ið það svigrúm sem þeir telji sig þurfa
til að ljúka samningum sínum,“ sagði
Svanfríður ennfremur.
Hún bætti því við að vegna ábyrgð-
ar stjórnvalda á starfsumhverfinu og
þeirri sérkennilegu stöðu sem verið
hafi í samningum sjómanna og út-
vegsmanna um langt árabil, sé líka
nauðsynlegt að það sé gert alveg
skýrt hvort stjórnvöld mæta þeim
kröfum sem gerðar hafi verið um
breytingar á frumvarpi til laga um
áhafnir íslenskra skipa, en í þeim séu
ákvæði sem stjórnvöld vita að standi
eins og fleinn í holdi viðkomandi
stéttarfélaga.
Lengsta verkfall sjómanna
stóð í þrjár vikur
Árni sagði að sjómannadeilan yrði
ekki leyst á Alþingi; einungis deiluað-
ilar væru færir um að semja. Hins
vegar væri það svo að verkfall sjó-
manna á Íslandi gæti ekki staðið
endalaust. Þetta sagðist Árni hafa
sagt deiluaðilum. „Þeir vilja tíma og
fá hann, en hafa ekki endalausan
tíma. Það þolir íslenskt þjóðarbú
ekki,“ sagði Árni. Hann sagði að
lengsta verkfall sjómanna hefði stað-
ið í þrjár vikur. Deiluaðilar hefðu
sjálfir nefnt að þeir vonuðust til að
geta leyst málið á styttri tíma eða
jafnvel viku.
Ögmundur Jónasson, Vinstri
grænum, sagði mikið vanta upp á að
svör sjávarútvegsráðherra væru
nægilega afdráttarlaus. Hins vegar
hafði verið athyglisvert hversu ráð-
herra hefði verið kominn nærri því að
hóta lagasetningu eftir viku, hafi ekki
samist fyrir þann tíma.
Sjómenn árum saman reynt að
knýja fram samninga
Ögmundur benti á að sjómenn hafi
árum saman reynt að knýja fram
samninga án árangurs og nú sé kom-
ið að því að deiluaðilar, ekki síst út-
gerðarmenn, heyri það beint frá rík-
isstjórninni að ekki verði gripið til
lagasetningar. Ráðherra þurfi því að
tala mun skýrar í þessum efnum.
Kristinn H. Gunnarsson, Fram-
sóknarflokki, benti á að megindeilan
snerist ekki síst um verðlagningu á
sjávarafla og sagðist vænta þess af
deiluaðilum að ná sáttum á næstu
dögum.
Fjölmargir fleiri þingmenn tóku til
máls í umræðunni. Þannig sagði Guð-
jón A. Kristjánsson, Frjálslynda
flokknum, að mikið ólánsverk hafi
verið unnið þegar ríkisstjórnin greip
inn í verkfall sjómanna fyrir
skemmstu, enda hefði það skemmt
samningsstöðu sjómanna og tafið
lausn deilunnar.
Aðeins sjómönnum kosin örlög
Össur Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, sagði yfirlýsing-
ar ráðherra helst benda til þess, að
hann liti á sjálfan sig sem drottin alls-
herjar. Sagði hann ljóst af svari sjáv-
arútvegsráðherra, að hann hygðist
enn setja lög á sjómannadeiluna eftir
viku eða svo, og kjósa mönnum þann-
ig örlög. Það væri hins vegar ljóst að
aðeins ætti að kjósa sjómönnum ör-
lög, en ekki útvegsmönnum.
Deiluaðilar fá
ekki endalausan
tíma til að semja
Árni M. Mathiesen sjávarútvegsráðherra
segir engin áform uppi um að setja ný
lög á verkfall sjómanna. Hann segir
hins vegar að íslenskt efnahagslíf þoli
ekki mjög langt verkfall.
107. fundur á Alþingi hefst í dag,
fimmtudaginn 5. apríl 2001, kl.
10:30. Fyrst á dagskrá er fyrsta um-
ræða um sex tillögur til þingsálykt-
unar um breytingu á viðauka við
EES-samninginn. Varða tillögur
þessar fjarskipta- og fjármálaþjón-
ustu.
Önnur dagskrá:
7. Samningur um gagnkvæma
réttaraðstoð í sakamálum milli
aðildarríkja Evrópusambands-
ins.
8. Samningar um veiðar úr norsk-
íslenska síldarstofninum 2001.
9. Samningur milli Íslands og Fær-
eyja um fiskveiðar innan ís-
lenskrar og færeyskrar lögsögu.
10. Samningur um Alþjóðastofnun
um notkun gervitungla í sigling-
um (INMARSAT).
11. Vextir og verðtrygging.
12. Viðskiptabankar og sparisjóðir.
13. Móttaka flóttamannhópa.
14. Húsnæðismál.
15. Atvinnuréttindi útlendinga.
16. Sala kristfjárjarðanna Arnheið-
arstaða og Droplaugarstaða.
17. Húsaleigubætur.
18. Erfðaefnisskrá lögreglu.
19. Persónuvernd og meðferð per-
sónuupplýsinga.
20. Mörk Suðvesturkjördæmis og
Reykjavíkurkjördæma suður og
norður.
21. Umferðarlög.
22. Landhelgisgæsla Íslands.
23. Suðurlandsskógar.