Morgunblaðið - 05.04.2001, Blaðsíða 29

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. APRÍL 2001 31
FJALLAÐ verður um sönghefð
Passíusálmanna á þjóðlagakvöldi
sem haldið verður á vegum Þjóð-
lagafélagsins
annaðkvöld,
föstudagskvöld,
kl. 21 í Frið-
rikskapellu við
Valsheimilið að
Hlíðarenda.
Smári Ólason
tónlistarfræð-
ingur fjallar um
sönghefð Pass-
íusálmanna,
kynnir gömlu
lögin við þá af hljóðritum og
stjórnar almennum söng gesta.
„Passíusálmar séra Hallgríms
Péturssonar komu fyrst út á
prenti árið 1666 og hafa þeir síð-
an verið gefnir út oftar en nokkur
önnur bók íslensk,“ segir Ólafur
Þórðarson, formaður Þjóðlaga-
félagsins. „Allt frá upphafi hafa
Passíusálmarnir skipað sérstakan
sess í trúarlífi og bókmenntum
þjóðarinnar. Til marks um það er
sú hefð að þeir eru árlega lesnir í
Ríkisútvarpinu á föstunni að
kvöldi hvers dags og hefur þeim
sið verið haldið um rúmlega hálfr-
ar aldar skeið.
Fyrr á tíð voru Passíusálmarnir
ævinlega sungnir með sérstökum
gömlum lögum við húslestra á
föstunni. Hélst sá siður á flestum
íslenskum heimilum allt fram á
19. öld og sums staðar fram á 20.
öld. Sunginn var einn sálmur á
hverju kvöldi, fyrst fyrri hlutinn á
undan hugvekjulestri en síðustu
versin á eftir í lok húslestrar.
Passíusálmasöng og öllu helgi-
haldi við húslestra á föstu fylgdi
mikill og sérstakur helgiblær.
Eftir að þessi sönghefð hafði
varðveist í munnlegri geymd og á
vörum þjóðarinnar í rúm 200 ár
fram á 20. öld hafði myndast hér
á landi sérstakur söngstíll, stund-
um kallaður grallarasöngur, og
hér höfðu orðið til sérstæð sálma-
lög sem nefnd hafa verið íslensk
sálmalög, gömul sálmalög eða ein-
faldlega gömlu lögin. Af þeim
mynduðust fjölmörg afbrigði sem
gátu verið mismunandi eftir
landshlutum og byggðarlögum,“
segir Ólafur.
Passíusálmasöngur á þjóðlagakvöldi
Hallgrímur
Pétursson
SÖNGLEIKJADEILD Domus Vox
verður með fjórar sýningar á söng-
og leikdagskránni Þrek og tár, í sal
skólans að Skúlagötu 30. Tvær sýn-
ingar verða á morgun, föstudag, kl.
18 og kl. 20 og á laugardaginn kl. 14
og 20.Verkið er byggt á samnefndu
leikriti Ólafs Hauks Símonarsonar.
Þar segir frá fjölskyldu í vesturbæ
Reykjavíkur á sjöunda áratugnum.
Leikstjóri er Margrét Eir. Tónlistar-
stjórn er í höndum Aðalheiðar Þor-
steinsdóttur.
Domus Vox er söng- og kórskóli
þar sem einnig fer fram kennsla í
leiklist og dansi.
Aðgöngumiðar verða seldir við
innganginn.
Þrek og tár
í Domus Vox
VORTÓNLEIKAR blokkflautu-
kvintetts nemenda Tónskóla Sigur-
sveins D. Kristinssonar verða haldn-
ir í Laugarneskirkju í kvöld,
fimmtudagskvöld, kl. 20. Flutt verða
verk frá endurreisnartímanum og
20. öld. Stjórnandi er Linda Hregg-
viðsdóttir.
Skólatón-
leikar í Laug-
arneskirkju
♦ ♦ ♦
STAN (Patrick Fontana), fyrrver-
andi vistmaður á geðveikrahælinu
Pontiac, er nýkominn út í umheiminn.
Stan var grunaður um fjöldamorð og
sat bak við luktar dyr í fimm ár. Nú
hefur hann fengið vinnu, undir vökulu
auga sálfræðingsins Olbeks (Féodor
Atkine), sem annaðist Stan í Pontiac
og komst að þeirri niðurstöðu að
sjúklingurinn væri saklaus af morð-
unum og sá til þess að hann fengi aft-
ur frelsið.
Hælismaðurinn fyrrverandi á að
teljast nokkurn veginn frjáls maður,
þó finnst honum sem einhver fylgist
með hverri hans hreyfingu, auk þess
ásækja hann martraðir, ofheyrnir og
ofsjónir. Léon (Serge Blumental),
vinnufélagi Stans, reynir að róa sálar-
ástand hans með litlum árangri, líkt
og daglegir fundir Stans og sálfræð-
ingsins. Ekki líður á löngu uns morð-
in hefjast að nýju og aftur berast
böndin að Stan. Er hann sekur eða
saklaus?
Margtuggið og þvælt efnið fær
heldur hvimleiða og einkar fráhrind-
andi umfjöllun hjá handritshöfundin-
um og leikstjóranum Olivier Mega-
ton. Klipping, tónlist og
kvikmyndataka er hröð og stundum
nýstárleg en virkar yfirborðskennd,
tilgerðarleg og endurtekningasöm
þegar á líður. Tilgangslítill orða-
flaumur og afturhvörf kæfa fram-
vinduna í sífellu. Hvað er draumur og
hvað er veruleiki; dragfornt og oftast
mislukkað ferli í sálfræðitryllum,
hjálpar alls ekki uppá sakirnar hér og
eftirminnilega subbuleg atriði, að því
er virðist einungis subbuskapsins
vegna, gera myndina enn ósjálegri og
drekkja lítilmótlegri sögufléttu. Þð
eina sem gleður augað er þróttmikill
leikur Blumentals og Atkine. Font-
ana, sem lítur út einsog frönsk klónun
á Tim Roth, er ekki heldur sem verst-
ur í vandræðalegu hlutverki Stans.
Hver á heima
á hælinu?
KVIKMYNDIR
R e g n b o g i n n
F r a n s k i r b í ó d a g a r
Leikstjóri og handritshöfundur:
Olivier Megaton. Tónskáld: Nicolas
Bikialo. Kvikmyndatökustjóri:
Michel Taburiaux. Aðalleikendur:
Patrick Fontana, Féodor Atkine,
Clotilde Courau, Manuel Blanc,
Serge Blumental, Frédéric
Pellegeay. Sýningartími 110 mín.
Frönsk. ARP Sélection.
Árgerð 2000.
ÚT – EXIT
1 ⁄2
Sæbjörn Valdimarsson