Morgunblaðið - 26.04.2001, Qupperneq 30

SKOÐANAKANNANIR benda til
þess að mið- og vinstriflokkarnir á
Ítalíu hafi saxað verulega á forskot
mið- og hægriflokkanna undir forystu
Silvios Berlusconis á síðustu dögum.
Forskot mið- og hægriflokkanna
hefur hingað til verið um 4-9 pró-
sentustig eða meira, en allar skoðana-
kannanir benda nú til þess að það hafi
snarminnkað. Hefur þetta orðið til
þess að ráðgjafar Berlusconis leggja
nú fast að honum að etja kappi við
keppinaut sinn, Francesco Rutelli,
fyrrverandi borgarstjóra Rómar, í
sjónvarpskappræðum. Þeir segja að
hafi Berlusconi betur í kappræðunum
geti það ráðið úrslitum í þingkosning-
unum 13. maí.
„Berlusconi gæti orðið
Berlusconi að falli“
Margir rekja minnkandi fylgi mið-
og hægriflokkanna til þess að þeir
hafi lagt of mikla áherslu á að hampa
Berlusconi í kosningabaráttunni og
hann hafi skyggt á stefnuskrá þeirra,
sem byggist m.a. á loforðum um að
lækka skatta og harðri afstöðu gegn
ólöglegum innflytjendum. Berlusconi
hefur einnig verið gagnrýndur fyrir
ýmis axarsköft í kosningabaráttunni.
Hann sakaði t.a.m. vinstrimenn um að
„breiða út hatursáróður“ sem hefði
orðið til þess að hann væri nú í lífs-
hættu. Sú ásökun virðist hafa komið
honum sjálfum í koll því jafnvel stuðn-
ingsmenn hans telja hann hafa gengið
of langt.
„Berlusconi gæti orðið Berlusconi
að falli,“ sagði Giuliano Ferrara, sem
var áður talsmaður fjölmiðlajöfursins
og forsætisráðherrans fyrrverandi.
Hallar undan fæti
fyrir Berlusconi
AP
Silvio Berlusconi
Róm. The Daily Telegraph, AFP.
ERLENT
30 FIMMTUDAGUR 26. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÁKVÖRÐUN Georges W. Bush
Bandaríkjaforseta að selja Taívan
tundurspilla, kafbáta og annan búnað
olli hörðum orðaskiptum milli Kín-
verja og Bandaríkjamanna í gær.
Nokkur blæmunur var þó á ummæl-
um kínverskra embættismanna. Í op-
inberri yfirlýsingu var lýst „miklum
áhyggjum“ vegna málsins og segja
heimildarmenn að ekki sé hægt að
flokka orðalagið undir harkaleg við-
brögð. En utanríkisráðherra lands-
ins, Tang Jiaxuan, notaði sterkari orð
þegar hann fordæmdi söluna og í
dagblaði kínverska heraflans var
sagt að tilraunir Taívana til að fá um-
rædd vopn væru „sjálfsmorðstil-
raun“ fyrir eyjarskeggja.
Háttsettir embættismenn í Wash-
ington segja að Kínverjar beini að
staðaldri um 300 eldflaugum að Taív-
an. Stjórn kommúnista í Peking lítur
á Taívan sem uppreisnarhérað en
Taívanar hafa ávallt vísað hugmynd-
um um sameiningu við Kína á bug
nema komið verði á lýðræði í landinu
öllu. Fyrir nokkrum árum var bund-
inn endi á flokkseinræðið á Taívan og
tekin upp lýðræðisskipan. Kínverjar
ógna oft Taívönum og segja fullum
fetum að ekki sé hægt að útiloka
hernaðarinnrás á eyjuna ef íbúarnir
lýsi yfir stofnun sjálfstæðs ríkis.
Hafa þeir meðal annars skotið nokkr-
um eldflaugum á hafsvæði rétt hjá
Taívan til að minna á þessar hótanir.
Bandaríkjamenn hafa ákveðið að
selja Taívan ekki tundurspilla með
háþróðuðu Aegis-ratsjárkerfi heldur
herskip af Kidd-gerð, sem eru ekki
jafn fullkomin. Heimildarmenn telja
að Kínverjar hafi hins vegar reiðst
mjög þeirri ákvörðun að Taívanar fái
að kaupa átta dísilkafbáta sem gætu
orðið mikil ógn við innrásarflota frá
meginlandinu ef til slíkra aðgerða
kæmi. Kínverjar segja að kafbátar
séu árásarvopn og í samningi Taív-
ana við Bandaríkjamenn árið 1979
hafi aðeins verið sagt að Taívanar
mættu kaupa vopn til að verjast, ekki
árásarvopn. Hafa fyrri ríkisstjórnir í
Washington einnig túlkað samning-
inn með þessum hætti og ekki viljað
selja Taívan kafbáta.
Bæði Donald Rumsfeld, varnar-
málaráðherra Bush, og Colin Powell,
utanríkisráðherra, voru sammála um
að mæla ekki með sölu á Aegis-bún-
aði. Rumsfeld er yfirleitt talinn
stuðningsmaður harðari stefnu
gagnvart Kínverjum en fylgt hefur
verið. Hinn hægrisinnaði Jesse
Helms, repúblikani og öldungadeild-
arþingmaður, hefur verið einn at-
kvæðamesti harðlínumaðurinn í
Bandaríkjunum í málum er snerta
samskipti við Kína. Hann hefur fagn-
að ákvörðun Bush um vopnasöluna.
Hvaðan eiga kafbátarnir
að koma?
Margt er enn óljóst um þessi
vopnaviðskipti. Sjálfir smíða Banda-
ríkjamenn ekki lengur dísilkafbáta
og eiga ekki lengur slík skip í flot-
anum. Varnarmálaráðuneytið banda-
ríska, Pentagon, segir að til greina
komi að kaupa umrædda kafbáta frá
Hollandi eða Þýskalandi. En tals-
maður stjórnvalda í Haag sagði í gær
að Hollendingar myndu áfram
standa við samning við Kína frá 1984
um að selja ekki Taívönum vopn.
Þjóðverjar hafa áður sagt að þeir
muni ekki smíða kafbátana um-
deildu.
Embættismenn í Washington
segja að þeir muni endurskoða stefn-
una varðandi Aegis-tundurspillana ef
kommúnistastjórnin haldi áfram að
auka vígbúnað sinn. Ekki er hægt að
koma Aegis-búnaði fyrir á Kidd-
tundurspillum en búist er við því að
smíðaðir verði átta skipskrokkar sem
geti borið Aegis-ratsjárbúnaðinn og
verði þá hægt að ljúka við smíðina ef
stefnan breytist.
Framlög til varnarmála hafa auk-
ist hratt í Kína síðustu árin eins og
víðar í Asíu. Áhyggjur Taívana og
sókn þeirra í fullkomin vopn er því
skiljanleg. Kínverjar eiga í hörðum
deilum við nágrannaríki sín, auk
Taívan-málsins er talið að deilur um
yfirráð Spratley-eyjaklasans og fleiri
umdeildra eyja og svæða geti komið
af stað stríðsátökum við Víetnama,
Filippseyinga og jafnvel fleiri þjóðir
sem ólíkt Kínverjum ráða ekki yfir
kjarnorkuvopnum. Miklar olíulindir
eru á hafsbotni á þessum slóðum og
olían getur skipt sköpum fyrir upp-
byggingu iðnaðar í Kína.
Bandaríkjamenn segjast ætla að íhuga síðar sölu á Aegis-tundurspillum til Taívans
Reuters
Taívanskt herskip á æfingu skýtur á loft flugskeyti sem ætlað er að granda skipi. Æfingin fór fram fyrr í mán-
uðinum og var markmiðið að þjálfa viðbrögð við hugsanlegri innrás frá Kína.
Kína beinir
hundruðum
eldflauga
að Taívan
Washington, Peking. The Daily Telegraph, Reuters, AP, AFP.
BJÖRGUNARLIÐ frá Bandaríkjun-
um og Kanada tókst á þriðjudag á
hendur áhættusamt flug til suður-
skautsins til að bjarga veikum lækni
frá Amundsen-Scott-rannsóknarstöð-
inni. Er þetta í fyrsta sinn sem flugvél
tekst að lenda á pólnum um hávetur.
Átta sæta Twin Otter-flugvél lenti
við rannsóknarstöðina á þriðjudags-
kvöld með tvo flugmenn, verkfræð-
ing, lækni og hjúkrunarfræðing inn-
anborðs, eftir tæplega tíu klukku-
stunda flug frá Rothera-búðunum við
mörk Suðurskautslandsins, en þang-
að hafði vélin komið frá Chile. Á póln-
um var þá 68 gráðu frost og töluverð-
ur vindur.
Leiðangurinn var farinn til að
bjarga 59 ára gömlum bandarískum
lækni, Ronald Shemenski, en hann er
eini læknirinn í Amundsen-Scott-búð-
unum, þar sem um 50 vísindamenn
eru við rannsóknir. Shemenski hefur
þjáðst af gallsteinum og var greindur
með lífshættulegt afbrigði, sem getur
komið upp ef gallsteinn fer niður í
gallveginn og veldur bólgum í bris-
kirtlinum.
Til stóð að flugvélin sneri til baka
með Shemenski í gærmorgun, en
brottförinni var frestað vegna mikill-
ar snjókomu og vinds. Heimferðin er
talin nánast jafn áhættusöm og að-
koman.
Vetur ríkir nú á suðurskautinu. Yf-
irleitt er ekki reynt að fljúga á pólinn
frá lokum febrúar og fram í nóvember
vegna vinds og kulda og Twin Otter-
vélin er sú fyrsta sem tekst að lenda
þar á þessum árstíma.
Annað björgunarflugið
á einum sólarhring
Þetta var annað björgunarflugið á
Suðurskautslandinu á einum sólar-
hring, en nýsjálensk herflugvél sótti
ellefu Bandaríkjamenn á þriðjudag
frá McMurdo-búðunum, á þeirri
strönd heimsálfunnar sem er and-
stæð búðunum í Rothera. Fjórir
mannanna höfðu veikst og hinir sjö
vildu einnig komast heim.
Suðurskautslandið er fimmta
stærsta heimsálfan, en til viðmiðunar
má nefna að það er 1½ sinnum stærra
en Bandaríkin.
Frækilegt björg-
unarflug til
suðurskautsins
Punta Arenas í Chile, Washington. AFP, AP.
STARFSMENN náttúrusögusafns-
ins í New York sýndu í gær 130
milljóna ára gamlan steingerving af
risaeðlu, sem frá toppi til táar hefur
verið þakin eins konar dún og frum-
stæðum fjöðrum. Steingerving-
urinn, sem vísindamenn hafa fundið
út að sé af af tegundinni dromae-
saurus, var smávaxin, spretthörð
og náskyld tegundinni velociraptor.
Bændur í NA-Kína fundu þessar
vel varðveittu leifar í fyrravor.
Hálffiðruð
risaeðla
AP