Morgunblaðið - 19.06.2001, Blaðsíða 20

ÚR VERINU
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 19. JÚNÍ 2001 21
P
&
Ó
Fótbolti, gleði,
varðeldur og ball!
RAFIÐNAÐARSAMBAND
ÍSLANDS
brýtur straum fyrir framförum
Nánari upplýsingar: www.rsi.is
Gleðilegt sumar hjá Rafiðnaðarsambandi Íslands
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi fréttatilkynning frá
Verðlagsstofu skiptaverðs:
„Þann fyrsta júní sl. tóku gildi
breytingar á lögum um stjórn fisk-
veiða. Varðandi starfsemi Verðlags-
stofu kemur fram sú viðbót að áður
en flutningur aflamarks á skip á sér
stað skal liggja fyrir staðfesting stof-
unnar til viðkomandi útgerðar um að
fiskverðssamningur milli áhafnar og
útgerðar liggi fyrir og að samning-
urinn uppfylli kröfur Verðlagsstofu
um ásættanlegt fiskverð. Í lögum um
Verðlagsstofu og úrskurðarnefnd
sjómanna og útvegsmanna hefur
komið inn sú viðbót að hafi samtök
útvegsmanna og sjómanna komið sér
saman um tiltekin markmið varðandi
verðlagningu á fiski skuli Verðlags-
stofa og úrskurðarnefnd sjómanna
og útvegsmanna með störfum sínum
og úrskurðum stuðla að því að þau
markmið nái fram að ganga.
Á vefsíðu sinni, verdlagsstofa.is,
hefur Verðlagsstofa sett inn nokkra
nýja valliði varðandi þessar breyt-
ingar. Í vallið „spurningar og svör“
er leitast við að svara algengum
spurningum varðandi nýjar vinnu-
reglur. Í vallið „verð og þyngd“ gefur
Verðlagsstofa vísbendingar um
samband á milli mismunandi þyngd-
ar og verðs fiskjar. Þær upplýsingar,
sem eru settar fram í myndrænu
formi, geta gagnast útgerð og áhöfn
sem góð vísbending varðandi
ákvörðun um fiskverð í samningi. Í
vallið „markmið“ kemur fram hvert
stefnir milli raunverulegs meðalfisk-
verðs og þeirra markmiða sem
kjarasamningar kveða á um varð-
andi þorsk, ýsu og karfa. Í vallið
„eyðublöð“ er nýtt eyðublað fyrir
fiskverðsamninga sem fellur betur
að nýjum verklagsreglum en fyrri
blöð. Á vefsíðunni er jafnframt að
finna sem fyrr upplýsingar um fisk-
verð eftir tímabilum og veiðarfær-
um, lög um Verðlagsstofu og fl.“
Breytingar
hjá Verð-
lagsstofu
SKIPTAR skoðanir eru hjá hags-
munaaðilum um tillögur nefndar,
sem sjávarútvegsráðherra skipaði
til að gera samanburð á starfsum-
hverfi sjó- og landvinnslu, en
greint var frá áliti hennar fyrir
helgi.
Óskar Þór Karlsson, formaður
Samtaka fiskvinnslustöðva án út-
gerðar, segir að skýrslan sé al-
mennt jákvæð en eftir eigi að sjá
útfærslu á ýmsum hlutum, eins og
til dæmis uppboði á óunnum fiski
áður en hann sé fluttur úr landi og
skyldu sjóvinnslu til að vigta allan
afla inn á vinnslulínur. „Við höfum
margsinnis bent á það að sambæri-
leg skilyrði verða að ríkja á sjó og
í landi að þessu leyti,“ segir hann
og bætir við að landvinnslan sé
ekki alltaf samkeppnisfær í verði,
þó hún sé það oftast. „Útgerð-
armenn hafa bent á þau rök að
vigtun fylgi mikill kostnaður en að
okkar mati á hann ekki að þurfa að
sliga. Að uppfylla kröfur fylgir
kostnaður og við teljum þetta eðli-
legar kröfur miðað við þær kröfur
sem gerðar eru í landvinnslunni og
þær veita sjálfsagt aðhald.“
Að sögn Óskars Þórs er tillaga
þess efnis að breyta svonefndri 3%
reglu varðandi ís í keyptum afla í
7% mjög jákvæð. „Þetta stuðlar að
bættum gæðum hráefnis því þá
geta dagróðrabátar kælt fiskinn
aðeins betur og 3% er nánast eng-
in kæling,“ segir hann og bætir við
að SFÁÚ hafi kvartað yfir þessu
árum saman.
„Við fögnum áherslunni varðandi
hvalveiðar og vonandi hefjast
hrefnuveiðar ekki seinna en næsta
vor,“ segir Óskar Þór. „Það er í
raun og veru skelfilegt að hafa
þurft að búa við það ástand um
árabil að hafa ekki mátt nýta sjálf-
bæra hvalastofna hér við landið,
sem ganga svo hart í samkeppni
við fiskistofnana.“
Tvískinnungur
Sævar Gunnarsson, formaður
Sjómannasambands Íslands, segir
að eðlilegt hefði verið að sjómenn
hefðu átt fulltrúa í nefndinni, en
ekkert nýtt sé í tillögu um rafrænt
uppboð á óunnum fiski áður en
hann sé fluttur úr landi. Eins sé
ákveðin þversögn í þessu og nær
væri að hafa allan fisk markaðs-
tengdan. „Af hverju tekur þetta
fólk ekki af skarið og segir að
bjóða eigi upp allan fisk á inn-
lendum mörkuðum?“
Hann segir að það sé af hinu
góða að reyna að fá allan undir-
málsfisk að landi, því ná þurfi utan
um hvað mikið sé drepið af fiski til
að geta vitað um hlutina, en vigtun
á aflanum um borð sé ekki eins
einföld og fram komi enda hafi
Guðrún Lárusdóttir skilað séráliti
um þetta atriði. Hins vegar sé
Fiskistofa að vinna að þessum mál-
um og ekkert mæli gegn því að
hafa sem ábyggilegastar upplýs-
ingar um allan afla. „Það er af hinu
góða en fólk verður að vera sjálfu
sér samkvæmt í tillögunum.“ Varð-
andi hvalveiðarnar segir Sævar að
þær þurfi vart að ræða. „Mér
finnst að hvalveiðar hafi átt að
hefjast fyrir lifandi löngu og þá er
ég ekki bara að tala um hrefnu-
veiðar.“ Hann segir að veiðarnar
verði samt að vera undir vísinda-
legu eftirliti en vinna þurfi verð-
mæti úr hvalnum og koma í veg
fyrir „að hann éti okkur út á gadd-
inn. Því tek ég heils hugar undir
allar hugmyndir um að hefja hval-
veiðar strax.“
Út fyrir alla skynsemi
Friðrik J. Arngrímsson, fram-
kvæmdastjóri Landssambands ís-
lenskra útvegsmanna, segir að nýt-
ingarstuðullinn sem miðað sé við
við vinnslu úti á sjó sé í góðu lagi
og endurspegli vel raunveruleik-
ann og hann trúi því ekki að
óreyndu að nefndin hafi ekki rætt
við Rannsóknastofnun fiskiðnaðar-
ins um þennan þátt, en Rf. hafi
mesta þekkingu á þessum málum.
Hann segir það heldur ekki góð
vinnubrögð að leita eingöngu til
fyrirtækja sem hafi beina hags-
muni að því að selja búnað í skipin
án þess að geta um kostnað. „Auð-
vitað eiga nýtingarstuðlar og upp-
lýsingar sem lagðar eru til grund-
vallar kvótanum að vera sem
réttastar en að ætla að skikka
menn í einhverjar lausnir sem eru
ekki framkvæmanlegar nema með
óheyrilegum kostnaði til að leysa
eitthvað sem virðist vera í góðu
lagi þá er þetta komið út fyrir alla
skynsemi.“
Í máli Friðriks kemur fram að
auðvitað eigi að selja fiskinn þar
sem hæsta verðið fáist fyrir hann
en aðalatriðið sé að upplýsingar
um framboð á hverjum tíma liggi
fyrir. Ef einhver innanlands geti
greitt sambærilegt eða hærra verð
en kaupendur erlendis fái hann
fiskinn enda sé verið að leitast við
að selja fiskinn á sem hæstu verði.
Hins vegar hafi menn ekki verið
samkeppnisfærir innanlands og því
sé fiskurinn seldur erlendis.
Varðandi undirmálsfiskinn segir
Friðrik að leggja verði allt í söl-
urnar til að stöðva brottkastið en
gæta verði þess að auka ekki
ásóknina í smáfiskinn og því sé
þetta mjög tvíbent. En hann tekur
undir að hvalveiðar hefjist strax.
„Við höfum margoft lagt til að
hvalveiðar hæfust og það er ein-
dregin ósk okkar að þær hefjist
sem fyrst.“
Trúverðugari fiskveiðistefna
Arnar Sigurmundsson, formaður
Samtaka fiskvinnslustöðva, segir
ákveðinn feng að skýrslunni þó
sumt sé gamalt vín á nýjum belgj-
um. Aðalatriðið sé að verið sé að
reyna að taka á brottkastsmálinu
og nefndin hafi látið vinna það fyr-
ir sig. Tillögurnar í þeim efnum
séu vissulega til bóta og þær ýti
undir það að fiskveiðiráðgjöfin
verði byggð á traustari grunni.
Í öðru lagi segir Arnar mjög
eðlilegt að láta vigta afla inn á
vinnslulínur frysti- og fullvinnslu-
skipa með sambærilegum hætti og
gert sé í landi. Aftur á móti snúist
málið um kostnað og því sé sjálf-
sagt að byrja sem fyrst á því að
gera tilraun á takmörkuðum fjölda
skipa og sjá hverjar niðurstöður
verða áður en ráðist yrði í þessa
framkvæmd. Málið hafi lengi verið
í umræðunni og margir í fisk-
vinnslu í landi haldið því fram að
þetta þyrfti að gerast með sam-
bærilegum hætti úti á sjó og í
landi en spurningin væri um kostn-
að. Eftirlitsmenn væru um borð í
mörgum skipanna og ekki mætti
gleyma því að mörg þessara fyr-
irtækja væru bæði í fiskvinnslu á
landi og úti á sjó. „En allt snýst
þetta um að gera fiskveiðistefnuna
trúverðugari,“ segir hann.
Í tillögunum er er gert ráð fyrir
að reglum um ís í keyptum afla sé
breytt úr því að vera fastur 3%
frádráttur í allt að 7%. Arnar segir
að þetta sé gæðavandamál og
ágætt sé að tekið sé á því.
Arnar segir að í nokkur ár hafi
verið ályktað um tillögu um að
bjóða gáma- og siglingafisk á inn-
lendum mörkuðum, eins og nefnd-
armenn leggi til. Tilraun hafi verið
gerð upp úr 1990 þegar aflamiðlun
hafi verið sett á fót og tillagan
þýði, gangi hún eftir, að útgerð-
armaðurinn hafi eftir sem áður síð-
asta orðið varðandi ráðstöfun
aflans. „Ég held samt að það sé
sjálfsagt að reyna þetta og við höf-
um til margra ára tekið undir það
að það væri eðlilegt að bjóða fisk-
vinnslunni í landi að bjóða í þenn-
an afla áður en hann er fluttur
óunninn úr landi, “ segir Arnar.
Hann bætir við að svo virðist sem
innlendir fiskmarkaðir séu í lang-
flestum tilvikum sambærilegir í
verði og erlendir markaðir og
gangi þetta eftir leiði það vonandi
til þess að menn muni í auknum
mæli selja fisk á innlendum mörk-
uðum. Eins gæti þetta leitt til þess
að útlendingar kæmu meira á inn-
lendu markaðina.
Eðlileg skref hafa verið stigin
með því að fara inn í Alþjóða hval-
veiðiráðið, að mati Arnars. Svo
sýnist sem það styttist í að hefja
hvalveiðar í takmörkuðum mæli en
ákaflega þurfi að vanda til verka í
þeim efnum, því fiskurinn í sjónum
sé takmörkuð auðlind.
Tillögur nefndar sjávarútvegsráðherra um breytingar á starfsumhverfi sjó- og landvinnslu
Skiptar skoðanir