Morgunblaðið - 19.06.2001, Side 23

ERLENT
24 ÞRIÐJUDAGUR 19. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VÍST þykir að Iain Duncan Smith,
talsmaður Íhaldsflokksins í varnar-
málum, muni keppa við Michael Port-
illo og hugsanlega fleiri um leiðtoga-
embættið í flokknum. Boðaði einn
stuðningsmanna Duncans Smiths
framboð hans í gær en búist er við að
sjálfur muni hann tilkynna um það í
dag. Ann Widdecombe hefur hins
vegar ákveðið að gefa ekki kost á sér
vegna lítils stuðnings í þingflokknum.
Bernard Jenkin, einn þingmanna
Íhaldsflokksins, sagði í gær að það
væri ákveðið að Duncan Smith gæfi
kost á sér í slaginn og í viðtali við
breska ríkisútvarpið, BBC, sagði
hann að Duncan Smith væri fulltrúi
nýs tíma í flokknum. Það ætti hins
vegar ekki við um Michael Portillo
sem hefði verið ráðherra í ríkisstjórn
John Majors á síðasta áratug.
Iain Duncan Smith er 47 ára, mikill
evruandstæðingur og náinn Mar-
garet Thatcher, fyrrverandi forsætis-
ráðherra. Hann er því í hægri armi
flokksins en þykir þó hafa fært sig
mjög yfir á miðjuna að undanförnu.
Ekki er alveg ljóst hvort Jenkin
skýrði frá framboði Duncans Smiths
Baráttan um forystuna í breska Íhaldsflokknum
Duncan Smith í leiðtoga-
slaginn við Portillo
London. AP, AFP, Reuters, Daily Telegraph.
AP
Iain Duncan Smith á tröppunum
heima hjá sér í London í gær.
Búist var við, að hann tilkynnti í
dag, að hann sæktist eftir for-
mennsku í Íhaldsflokknum.
með hans samþykki en búist er við
formlegri tilkynningu um það í dag.
Widdecombe
hlynnt Clarke
Ann Widdecombe, sem verið hefur
talsmaður Íhaldsflokksins í innanrík-
ismálum og mjög til hægri, tilkynnti í
gær að hún yrði ekki með í baráttunni
um leiðtogasætið. Kvaðst hún þó viss
um að hún ætti góðan stuðning meðal
óbreyttra flokksmanna en hann væri
aftur á móti lítill í þingflokknum.
Widdecombe hefur áður lýst yfir að
hún gæti ekki unnið með Portillo og í
gær gaf hún til kynna að hún gæti
hugsað sér að styðja Kenneth Clarke,
fyrrverandi fjármálaráðherra.
„Ég ber mikla virðingu fyrir Ken
Clarke og ef unnt er að finna ein-
hverja sáttaleið í evrumálunum ætti
ég auðvelt með að styðja hann,“ sagði
Widdecombe.
Engin málamiðlun
Almennt er búist við að Clarke
muni sækjast eftir leiðtogaembætt-
inu í Íhaldsflokknum en fullyrt er að
nú um síðustu helgi hafi hann gert
flokksbræðrum sínum það ljóst að
hann myndi ekki víkja neitt frá skoð-
unum sínum á Evrópumálum í því
skyni að auka sigurlíkur sínar í kjör-
inu. Þá er hann sagður hafa lýst því
yfir að þótt hann yrði kjörinn myndi
hann berjast við hlið Tony Blairs fyr-
ir „jái“ í þjóðaratkvæðagreiðslu um
evruna.
Samkvæmt skoðanakönnunum
nýtur Clarke mestra vinsælda hjá
kjósendum almennt en Portillo hefur
enn vinninginn hjá kjósendum
Íhaldsflokksins. Hann er hins vegar
mjög umdeildur og margt bendir til
að deilurnar um hugsanlega forystu
hans eigi eftir að harðna. Hann á
marga stuðningsmenn í flokknum og
líka marga óvini og ekki eru allir sátt-
ir við þá játningu hans að hann hafi
haft „kynni af samkynhneigð sem
ungur maður“.
Sir Malcolm Rifkind, fyrrverandi
utanríkisráðherra og áhrifamaður í
Íhaldsflokknum, sagði um helgina að
Portillo gæti orðið flokknum „mjög
hættuleg tilraun“. John Major, fyrr-
verandi forsætisráðherra, sagði hins
vegar að Portillo væri efstur á lista
yfir þá sem hann teldi hæfasta til að
stýra flokknum.
FALLIÐ var frá 15 af alls 61
kæru sem lögð hafði verið fram
gegn suður-afríska hernaðar-
sérfræðingnum Wouter Basson
í gær. Var ástæðan ófullnægj-
andi sönnunargögn, að sögn
dómarans, Willie Hartzen-
bergs. Basson, sem er læknir,
hefur fengið viðurnefnið „Dr.
Dauði“ í Suður-Afríku, starfaði
fyrir stjórn hvíta minnihlutans í
tíð aðskilnaðarstefnunnar og
kannaði meðal annars leiðir til
að tortíma Nelson Mandela og
fleiri andstæðingum stjórn-
valda með sýklum og eitri.
Lágt evru-
gengi
hindrun
fyrir Breta
YFIRMAÐUR þýska seðla-
bankans, Ernst Welteke, sagði
í gær að eftir kosningasigur
Verkamannaflokksins væru
auknar líkur á að Bretar tækju
upp evruna í stað pundsins.
Hins vegar væri lágt gengi evr-
unnar hindrun og því erfitt að
spá um dagsetningu í þeim efn-
um. Fella yrði gengi pundsins
ef til inngöngu Breta í mynt-
bandalagið kæmi, afleiðingin
yrði verðbólga.
Nýjar frið-
arviðræður
RÁÐAMENN í Bretlandi og á
Írlandi hófu í gær nýjar við-
ræður í London um frið á Norð-
ur-Írlandi. „Við trúum því ekki
að niðurstaða þingkosninganna
á Norður-Írlandi merki að fólk
hafi hafnað friðarsamkomulag-
inu (frá 1998),“ sagði talsmaður
Tony Blairs, forsætisráðherra
Bretlands. Harðlínuöfl úr röð-
um mótmælenda og kaþólskra
unnu á í kosningunum 7. júní.
80 Talibana-
hermenn
felldir?
EIN af hreyfingum andstæð-
inga Talibana-stjórnarinnar í
Afganistan segist hafa fellt 80
stjórnarhermenn í bardögum
norðarlega í landinu. Hefði ver-
ið beitt fallbyssum og skrið-
drekum í átökunum, enginn
hefði fallið í röðum stjórnar-
andstæðinga. Fulltrúar stjórn-
valda í Kabúl vísuðu þegar
fregninni á bug. Talibanar ráða
um 95% landsins.
Blóðugar
óeirðir
á Indlandi
VITAÐ er að 13 óbreyttir borg-
arar féllu og tugir særðust í
átökum við herlögreglumenn í
gær í ríkinu Manipur á Ind-
landi. Áður höfðu mótmælend-
ur brennt til grunna þinghús
sambandsríkisins. Útgöngu-
bann var fyrirskipað í höfuð-
staðnum Imphal er um 5.000
mótmælendur fóru um göturn-
ar og kveiktu í opinberum
byggingum og skrifstofum
stjórnmálaflokka. Allsherjar-
verkfall hefur verið í Manipur í
þrjá daga til að mótmæla fram-
lengingu á vopnahléi sem
stjórnin gerði við flokk úr upp-
reisnarhreyfingunni NSCN.
STUTT
Fallið frá
kærum
ROLAND Dumas, fyrrverandi utan-
ríkisráðherra Frakklands, sem var
dæmdur í fangelsi fyrir aðild að spill-
ingarmáli franska olíufélagsins Elf,
hefur sakað tvo ráðherra í stjórn
sósíalista um að hafa hylmt yfir
meintar mútugreiðslur olíufélagsins.
Dumas var dæmdur í hálfs árs
fangelsi í maí fyrir að hafa notið góðs
af greiðslum úr ólöglegum sjóði Elf,
sem talið er að hafi verið notaður til
mútugreiðslna og ýmissa vafasamra
viðskipta á árunum 1989–92 þegar
Dumas var utanríkisráðherra. Elf
var þá ríkisfyrirtæki.
Dumas sagði í viðtali við dagblaðið
Le Figaro í gær að aðrir stjórnmála-
menn hefðu vitað af því að olíufélagið
hefði greitt mútur til að tryggja sér
viðskiptasamninga og pólitísk áhrif í
Frakklandi og erlendis. Hann nefndi
tvo ráðherra sérstaklega í því sam-
bandi, þau Hubert Vedrine utanrík-
isráðherra og Elisabeth Guigou, at-
vinnumálaráðherra og fyrrverandi
dómsmálaráðherra.
„Ef þú spyrð hvort ég hafi verið
látinn gjalda fyrir Guigou þá get ég
ekki neitað því,“ sagði Dumas í við-
talinu. „Hún var dómsmálaráðherra
þegar allt Elf-málið var rannsakað
og ég tel ekki að hún hafi alltaf gætt
hagsmuna dómskerfisins.“
Dumas staðfesti einnig ásakanir
Loik le Floch-Prigent, fyrrverandi
forstjóra Elf, um að Guigou og Vedr-
ine hefðu bæði vitað af meintum
greiðslum Elf í sjóði kristilegra
demókrata í Þýskalandi til að greiða
fyrir kaupum olíufélagsins á Leuna-
olíuhreinsunarstöðinni í Austur-
Þýskalandi árið 1992. Dumas sagði
að Helmut Kohl, þáverandi kanslari
Þýskalands, hefði beðið Francois
heitinn Mitterrand, þáverandi for-
seta Frakklands, að beita sér fyrir
kaupunum á olíuhreinsunarstöðinni.
Frönsk og þýsk yfirvöld eru nú að
rannsaka hvort mútur hafi verið
greiddar.
Þegar kaupsamningurinn var
gerður fór Guigou með Evrópumál í
stjórninni og Vedrine var einn af
helstu ráðgjöfum Francois Mitterr-
ands.
Mitterrand og Balladur sagðir
hafa vitað af greiðslunum
Le Floch-Prigent, sem var dæmd-
ur í þriggja og hálfs árs fangelsi
vegna spillingarmálsins, hefur sagt í
viðtölum við franska fjölmiðla að
hægrimenn jafnt sem vinstrimenn
hafi notið góðs af ólöglegum
greiðslum olíufélagsins. Hann sagði
um helgina að Mitterrand hefði vitað
af lögbrotunum og lýsti Elf sem
„mjólkurkú lýðveldisins“.
„Þegar Le Floch segir að hann
hafi ráðfært sig við forsetann og allir
í kringum hann í forsetahöllinni hafi
vitað af málinu – þá hlýtur það að
vera satt,“ sagði Dumas.
Hann bætti við að Edouard Bal-
ladur, þáverandi forsætisráðherra,
hefði einnig samþykkt greiðslurnar
þar sem hann hefði talið, eins og Mit-
terrand, að þær þjónuðu hagsmun-
um Frakklands. „Ég tel athyglisvert
að hann hefur aldrei verið yfirheyrð-
ur vegna málsins.“
Segjast ekki hafa vitað
af greiðslunum
Vedrine, Balladur og Guigou sögð-
ust vera hissa á ásökunum Dumas og
neituðu því að hafa vitað af greiðsl-
unum. „Ég frétti aldrei af þessum
greiðslum fyrr en miklu seinna,“
sagði Vedrine í útvarpsviðtali og lýsti
ásökunum Dumas sem „viðbrögðum
niðurbrotins manns“.
Guigou kvaðst aldrei hafa tekið
þátt í samningaviðræðum í tengslum
við kaupin á austur-þýsku olíuhreins-
unarstöðinni. „Roland Dumas virðist
ekki geta sætt sig við þá staðreynd
að þessi stjórn ákvað að hafa ekki af-
skipti af dómsmálunum,“ sagði hún
um þátt sinn í málinu sem dómsmála-
ráðherra.
Dumas hélt því einnig fram að
„þekktir menn“ í Frakklandi og víðar
hefðu þegið fé fyrir að greiða fyrir
sölu franska ríkisfyrirtækisins
Thomson-CSF á sex freigátum til
Taívans árið 1991. Christine Deviers-
Joncour, fyrrverandi ástkona Dum-
as, sem var dæmd í eins og hálfs árs
fangelsi, bar fyrir rétti að hún hefði
þegið mikla fjárhæð úr sjóði Elf fyrir
að telja Dumas á að styðja söluna.
Dumas sagði að rétturinn hefði
fengið miklar upplýsingar um söluna
á freigátunum en svo virtist sem sak-
sóknarar hefðu ekki viljað fylgja
þeim eftir. „Þetta er ef til vill vegna
þess að menn vildu vernda hagsmuni
ríkisins, eða ef til vill til að vernda þá
sem eru enn við völd,“ sagði Dumas.
Fleiri bendlaðir við spillingarmál franska olíufélagsins Elf
Dumas sakar tvo ráð-
herra um yfirhylmingu
París. AFP, AP.
Hubert Vedrine Elisabeth Guigou Roland Dumas
Mörkinni 3, sími 588 0640
G
læ
si
le
g
hú
sg
ög
n
Sérpantanir
Opið mán.-fös. frá kl. 12-18.
Lau. frá kl. 11-14.