Morgunblaðið - 17.07.2001, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 ÞRIÐJUDAGUR 17. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ATHYGLI beindist að embættis-
færslu Árna Johnsens, sem formanns
byggingarnefndar Þjóðleikhússins,
fyrir helgi, þegar upplýst var í DV og
Ríkisútvarpinu að þingmaðurinn
hefði tekið út byggingarefni í bygg-
ingavöruverslun BYKO fyrr í mán-
uðinum út á viðskiptareikning Þjóð-
leikhússins, en sótt vörurnar síðan
með vörubíl og merkt upp á nýtt til
sendingar til Vestmannaeyja. Alls
var um að ræða vörur fyrir rúmlega
eina milljón króna, en Jón Helgi Guð-
mundsson, forstjóri BYKO, upplýsti
Morgunblaðið um það í gær, að Árni
hefði endurgreitt kostnað vegna
byggingarefnisins og einnig aðra
pöntun upp á um 400 þúsund krónur í
þessum mánuði, eftir að forráðamenn
fyrirtækisins höfðu gert formlega
fyrirspurn til Þjóðleikhússins um
innkaupin.
Jón Helgi segir að Árni hafi á síð-
ustu vikum átt tvívegis umtalsverð
viðskipti við verslunina fyrir hönd
Þjóðleikhússins. Annars vegar í maí,
þegar hann hafi keypt vörur fyrir um
400 þúsund krónur, en í seinna skipt-
ið fyrr í þessum mánuði með vörur
fyrir ríflega eina milljón króna. Í báð-
um tilvikum hafi verið keypt út á
reikning Þjóðleikhússins, en nokkru
síðar hafi Árni haft samband og viljað
greiða reikningana í eigin nafni, sem
hann og síðan gerði.
„Í fyrra tilvikinu, sem var í maí,
keypti Árni vörur fyrir um 400 þús-
und krónur í nafni Þjóðleikhússins.
Nokkru síðar fór hann fram á að við
bakfærðum kröfuna, þar sem ekki
væri komin nauðsynleg fjárveiting og
af þeim sökum gæti hann ekki staðið
við þetta. Þar sem varan hafði þegar
verið afhent settum við kröfuna inn á
s.k. verslunarstjórareikning hjá okk-
ur, eða biðreikning, sem er notaður í
þeim tilvikum þegar tafir verða á
fjárveitingum. Það hefur átt sér stað
í mörgum tilfellum með opinbera að-
ila og einnig einkafyrirtæki,“ segir
Jón Helgi.
Hann segir að forráðamenn BYKO
hafi ekkert aðhafst frekar í málinu
fyrr en í þessum mánuði, að Árni hafi
aftur sótt vörur, nú fyrir ríflega eina
milljón króna, og keypt á reikning
Þjóðleikhússins en endurmerkt á
vörubílspalli að fjölda manns ásjá-
andi og látið senda heim til sín til
Vestmannaeyja.
„Þar gekk hann alveg fram af mínu
fólki og þannig varð þetta mál til.
Eftir sem áður sat úttektin frá í maí
áfram inni á biðreikningi í nafni Þjóð-
leikhússins. Þegar Árni varð síðan
var við að farið var að skipta sér af
þessu máli kom hann til okkar og
borgaði báða reikningana og bar því
við að um misskilning hefði verið að
ræða.“
Forstjóri BYKO segir að starfs-
fólk verslunarinnar telji ekki að um
misskilning hafi verið að ræða. „Ég
held að öllum sé ljóst, svona eftir á að
hyggja, að svo hafi ekki verið. Enda
létu menn vita af þessu. Þeir sem
urðu vitni að endurmerkingu send-
ingarinnar létu sinn næsta yfirmann
vita og í framhaldinu var gerð at-
hugasemd við Þjóðleikhúsið. Þar
fengust þær upplýsingar að Árni
Johnsen hefði fulla heimild til þess að
taka út vörur fyrir Þjóðleikhúsið.“
Jón Helgi segist ánægður með ár-
vekni starfsmanna sinna og að þeir
hafi séð ástæðu til að láta vita af þess-
ari óvenjulegu afgreiðslu. Aðspurður
hvort BYKO muni endurskoða regl-
ur um úttektir í kjölfarið á þessu
máli, segir Jón Helgi að það komi vel
til greina. „Við byggjum mikið á
ströngum úttektarreglum og að
kennitala aðila sem tekur út vörur sé
ávallt skráð og að heimildir séu til
staðar. Það var gert í þessu tilfelli og
ég er stoltur af mínu starfsfólki við
þessar óvenjulegu aðstæður.“
Þjóðleikhússtjóri sleginn
yfir atburðarásinni
Stefán Baldursson, Þjóðleikhús-
stjóri, sagði við Morgunblaðið að
hann væri sleginn yfir atburða-
rásinni, en afsögn Árna Johnsens
sem formanns byggingarnefndarinn-
ar benti til þess að eitthvað ólöglegt
gæti verið í embættisfærslum hans.
„Árni hefur nú sem formaður
nefndarinnar staðfest að hann hafi
nýtt vörur í nafni byggingarnefndar
Þjóðleikhússins til eigin nota og sagt
ósatt við fjölmiðla þegar skýringa var
leitað. Mér þykir mjög miður hvernig
málin hafa þróast,“ sagði Stefán.
Hann segir nauðsynlegt að það
komi skýrt fram, að öll fjármál bygg-
ingarnefndar séu fjármálum Þjóð-
leikhússins sem slíks algjörlega óvið-
komandi. „Byggingarnefnd er
sjálfstæð rekstrareining og fjárfram-
lag ríkisins til hennar fer beint til
Framkvæmdasýslu ríkisins sem ber
stjórnsýslulega ábyrgð og hefur eft-
irlitsskyldu með ráðstöfunarfé
nefndarinnar,“ segir hann.
Þjóðleikhússtjóri segist margoft
hafa sem fulltrúi í byggingarnefnd
Þjóðleikhússins gert athugasemdir
við embættisfærslur Árna sem for-
manns. Það hafi Steindór heitinn
Guðmundsson, þriðji nefndarmaður-
inn, einnig gert margsinnis.
„Okkur þótti þetta óþægilega laust
í reipunum og augljóst að formsatrið-
um væri ekki fylgt, svo sem varðandi
útboð. Við fengum hins vegar ávallt
þau svör að heimild væri í ráðuneyt-
inu og hjá Framkvæmdasýslunni fyr-
ir því að sleppa útboðum í þessum til-
fellum þar sem umræddir verktakar
hefðu sérþekkingu á slíkum fram-
kvæmdum,“ segir Stefán.
Hann bendir einnig á að Árni hafi
sem formaður nefndarinnar verið
mjög duglegur. „Hin síðari ár dró úr
þessari gagnrýni okkar, einfaldlega
vegna þess hversu skilvirkur Árni
var í sínum verkum fyrir Þjóðleik-
húsið. Við vildum semsé ekki hengja
okkur í einhver formsatriði,“ segir
hann.
Að sögn Stefáns hefur þessi um-
ræða eflaust skaðað ímynd Þjóðleik-
hússins meðal almennings og því seg-
ir hann mjög brýnt að hraða
rannsókn málsins svo ekki komi til
frekari álitshnekkis.
Árni Johnsen, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, viðurkennir að hafa sagt ósatt í fjölmiðlum
Segir af sér sem
formaður bygg-
ingarnefndar
Þjóðleikhússins
Árni Johnsen, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, ákvað í gær að
segja af sér sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins,
eftir að hann viðurkenndi að hafa sagt ósatt um staðsetningu
óðalssteina sem keyptir voru fyrir reikning Þjóðleikhússins en eru
nú í garði þingmannsins. Björn Ingi Hrafnsson og Egill Ólafsson
fylgdust með atburðarás gærdagsins og greina frá málsatvikum.
bingi@mbl.is / egol@mbl.is
FORSÆTISRÁÐHERRA var
fyrst spurður hver væru viðbrögð
hans við atburðarásinni undan-
farna daga og framgöngu Árna
Johnsen sem formanns bygging-
arnefndar Þjóðleikhússins.
„Ég held reyndar að störf Árna
Johnsen í byggingarnefndinni hafi
að mörgu leyti verið til fyrir-
myndar. Þar hefur hann sýnt mik-
inn dugnað, útsjónarsemi og elju.
Það eru bara ekki störfin í bygg-
ingarnefndinni sem eru til um-
ræðu. Þetta snýst um atburði sem
hefur verið upplýst um á síðustu
tveimur þremur dögum og þá sér-
staklega misvísandi yfirlýsingar
hans í fjölmiðlum og í annan stað
beinar viðurkenningar á því að
honum hafi orðið stórlega á. Um
það snýst þetta mál en ekki störf
hans sem slík í nefndinni; þar hef-
ur hann verið eins og jarðýta og
ég veit að fólk þar á bæ [í Þjóð-
leikhúsinu] hefur talið þann þátt
málsins vera alveg til fyrirmynd-
ar. Þarna verður honum hins veg-
ar bersýnilega á.“
Situr Árni Johnsen áfram sem
þingmaður?
„Það er nú þannig eins og þið
vitið að það getur enginn mann-
legur máttur látið þingmann segja
af sér vilji hann það ekki sjálfur.
Nema kjósendur hans. Hann á
það bara við kjósendur sína. Ég
hef talað við Árna, nú áðan í síma,
talaði við hann núna rétt áðan, og
eingöngu sagt við hann að sam-
band þingmanns og kjósenda
snýst bara um traust. Hann verð-
ur síðan við sína hugsun að eiga í
framhaldinu.“
Nú eru fræg ummæli sem þú
lést falla árið 1991 í svokölluðu
kaffipokamáli sem snerist um op-
inbera starfsmenn sem hefðu orð-
ið uppvísir að því að stela kaffi-
pokum í mötuneyti. Þú sagðir þá
að sjálfsögðu rétt að láta þá fara.
Á ekki það sama við í þessu til-
felli?
„Ég held nú reyndar að þú
munir ekki ræðuna rétt. Ég held
að ég hafi verið að verja það að
ekki mætti heldur ganga of hart
fram. Ég var að leggja áherslu á
að réttlætið væri svolítið mismun-
andi. Eins og þið vitið hefur kom-
ið fyrir í þinginu að þar hafa
menn fengið sér lán innan gæsa-
lappa, mörg hundruð þúsund
krónur til þess að kaupa sér kjóla
og ekki endurgreitt fyrr en upp
komst. Í þessu tilfelli Árna John-
sen er um að ræða 160 þúsund
krónur og ekki endurgreitt fyrr
en upp kemst. Í sjálfu sér er það
þannig, að minnsta kosti í mínum
huga, að sjálf upphæðin getur
ekki skipt máli. Það er sem sagt
ekki upphæðin sem fer í taug-
arnar á mér, hún skiptir í sjálfu
sér engu máli, það er verkið sjálft
og síðan hvernig um það hefur
verið fjallað af hálfu Árna.“
Er það þín skoðun að hann eigi
að segja af sér?
„Ég orðaði þetta þannig við
hann og menn verða að taka því
eins og það er – ég ætla ekki að
segja meira um það – að samband
þingmanns og kjósenda snýst
bara um traust. Hann verður að
hugleiða sína stöðu út frá því. Það
er ekki mitt verkefni að reka
hann og ég hef ekki vald til þess.
En þingmenn hljóta að skoða sína
stöðu út frá þessu.“
En nýtur hann þíns trausts?
„Já, hann sem persóna nýtur
míns trausts. Ég finn afskaplega
mikið til með honum núna. Hon-
um hefur orðið á. Mönnum hefur
orðið á. Árni er í mínum huga af-
skaplega góður drengur og
óvenjulegur maður að mörgu
leyti. Fer ekki sömu slóð og aðrir
og kemur hlutum í framkvæmd
sem aðrir gera ekki. Hefur góða
persónu og góða áru. Þannig að
sem persóna hefur hann mitt
traust. En ég er ekki sá sem kaus
hann til þingsins.“
Skaðar þetta mál hins vegar
ekki þingflokkinn?
„Ég veit það nú ekki. Ég held
að enginn telji að Árna hafi orðið
þetta á í umboði þingflokksins.
Það er mannlegur breyskleiki sem
þarna verður og maður hlýtur að
harma. En eins og ég segi, þetta
snýst fyrst og fremst um það af
hálfu þingmannsins hvort hann
hefur eða getur áunnið sér traust
kjósenda sinna. Geti hann það
ekki, þá á hann engan grundvöll.“
Hvert er álit þitt á þeirri
stjórnsýslu að kjörinn fulltrúi
þjóðarinnar fari með prókúrurétt
í þessari nefnd. Og hvers vegna
var þessi nefnd sérstaklega starf-
andi nú þegar endurbótum er að
mestu lokið. Hefðu þessir við-
haldsþættir ekki einfaldlega getað
Davíð Oddsson, forsætisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins
Best fyrir Árna að farið sé
ofan í saumana á málinu
Morgunblaðið/Billi
Davíð Oddsson forsætisráðherra á fréttamannafundi í gær.
Samband þingmanns og kjósenda snýst
eingöngu um traust, sagði Davíð Oddsson,
forsætisráðherra og formaður Sjálfstæð-
isflokksins, sem svaraði spurningum
blaðamanna í gær. Hann segir málið allt
óskiljanlegt enda hafi hann ekki vitað að
byggingarnefnd Þjóðleikhússins
væri enn starfandi.