Morgunblaðið - 31.08.2001, Síða 35

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. ÁGÚST 2001 35
S-ið í nafninu voru upphafsstafir
tveggja ungra manna, þeirra bræðra
Árna og Sigurðar Ólafssona, sem
smíðað höfðu fleyið sem drifið var
með 100 hesta v-laga bílmótor og
náði 30 sjómílna hraða. Annar okkar
undirritaðra náði að fara með Sigurði
á fyrsta sjómannadeginum en hinn
varð að láta sér nægja að horfa á því
50 aurar voru miklir peningar fyrir
drengstaula í „dentid“, þegar tíma-
kaup verkamanna var kr. 1,36 um
tímann.
Sigurður var dagfarsprúður mað-
ur í öllu sínu fasi, ávallt brosmildur
og hlýr, átti jafnauðvelt með að
blanda geði við sína yngstu bræður í
stúkunni sem jafnaldra sína. Hann
var einkar viðræðugóður, kunni deili
á mönnum og málefnum og var vel
inni í málum líðandi stundar. Hann
var fundarmaður góður, tók virkan
þátt í öllum umræðum og var tillögu-
góður. Sigurður kvæntist aldrei og
átti enga niðja.
Stúkan nr. 5, „Þórsteinn“ I.O.O.F.,
var trúlega sá félagsskapur, sem var
Sigurði kærastur. Hún varð hans
annað heimili í hartnær 50 ár. Hann
sótti fundi vel og dyggilega, allt til
hins síðasta. Sigurður reyndist og
vann stúku sinni vel. Eins lengi og
elstu menn muna sá hann um að
skjalasafn hennar væri ávallt í röð og
reglu. Það var ekki nóg að hann sæi
um skjalasafn hennar heldur sá hann
líka um skjalsöfn tveggja stofnana
Oddfellowreglunnar með sama hætti.
Sigurður H. Ólafsson er einn örfárra
Oddfellowa sem sæmdur hefur verið
æðstu heiðursviðurkenningu sem
Reglan veitir fyrir frábær störf í
hennar þágu. Sigurður var vel að
þessum heiðri kominn. Blessuð sé
minning bróður Sigurðar Hilmars
Ólafssonar. Í Guðs friði.
Gylfi Guðmundsson og
Magnús Eymundsson.
Gigtarfélag Íslands kveður í dag
heiðursfélaga sinn og mikinn bar-
áttumann gegn gigtarsjúkdómum,
Sigurð Hilmar Ólafsson. Sigurður
Hilmar var bæði sérstakur og fjöl-
hæfur maður. Í honum sameinaðist
frjór hugur, skörp greind, ná-
kvæmni, vingjarnleiki, hógværð og
sérstök kímnigáfa. Hann var vanur
að standa fast á sínu en gat um leið
verið sveigjanlegur. Hann var afar
nákvæmur og traustur starfsmaður í
hverju því verkefni, sem hann tók sér
fyrir hendur. Hann hafði ríka sköp-
unargáfu, sem kom fram í margvís-
legum áhugamálum og hugðarefn-
um, allt frá kæfugerð til svifflugs.
Hann var merkur frumkvöðull á
ýmsum sviðum og var áhugamaður
um framfarir og tækninýjungar.
Hann hafði ríka félagsvitund og var
virkur þátttakandi í ýmsum félaga-
samtökum svo sem Oddfellowregl-
unni, Félagi kjötiðnaðarmanna,
Landsambandi Hugvitsmanna, Gigt-
arfélagi Íslands og fleiri.
Sigurður Hilmar settist í stjórn
Gigtarfélagsins árið 1978 og tók þar
að sér starf gjaldkera. Í byrjun var
um að ræða aukastarf meðan félagið
var að safna fjármunum til að geta
sinnt þeim fjölmörgu verkefnum,
sem biðu þess. Umsvifin jukust síðan
ár frá ári. Félagið opnaði skrifstofu,
keypti húsnæði og hóf rekstur end-
urhæfingarstöðvar. Við, sem vorum
þeirrrar ánægju aðnjótandi að vinna
með Sigurði Hilmari á þessum árum,
eigum margar minningar um hann úr
félagsstarfinu, m.a. þegar hann skrif-
aði út og afhenti seljendum tékka til
greiðslu á fyrstu útborgun fyrir hús-
næði félagsins eða þegar hann stóð
með sleggjuna á lofti við veggjabrot
til að rýma fyrir innréttingum í end-
urhæfingarstöðina, eða þá við hittum
hann kankvísan að vanda við að festa
límmiða á fréttabréf til félagsmanna.
Öll þessi störf og mörg fleiri, stór og
smá, leysti hann af hendi af miklum
dugnaði og árvekni og að mestum
hluta í sjálfboðastarfi. Eftir að hann
treysti sér ekki lengur til að sinna
þessum störfum af heilsufarsástæð-
um kom hann iðulega í heimsókn á
gigtlækningastöðina í Ármúla, ýmist
til meðferðar, til að fylgjast með
félagsstarfinu og til að gefa góð ráð.
Við hjá Gigtarfélagi Íslands vottum
Sigurði Hilmari virðingu okkar og
þakklæti og sendum aðstandendum
hans einlægar samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Sigurðar Hilm-
ars Ólafssonar.
F.h. Gigtarfélgs Íslands
Einar S. Ingólfsson formaður.
Í dag verður kvaddur hinstu
kveðju Sigurður Hilmar Ólafsson,
heiðursfélagi í Gigtarfélagi Íslands
og vil ég votta honum virðingu mína í
örfáum orðum.
Árið 1994 var ég kynntur fyrir
„Sigurði okkar“ eins og kynningin
var, þar sem hann var að dytta að
hlutum í húsakynnum Gigtarfélags-
ins og því fljótlega bætt við, „ef eitt-
hvað bilar, þá gerir Sigurður við það,
hann gerir við allt“.
Sigurður var hagur maður, en á
vettvangi Gigtarfélagsins gerði hann
meira en gera við hlutina því hugsun,
framtak og hans vökula fyrirhyggja
var ætíð til reiðu þá hagsmunir gigt-
arfólks og félagsins voru í brenni-
depli. Samræður áttum við Sigurður
margar um þessa hluti og aðra er
honum voru mikilvægir. Minnisstæð-
ust eru samtölin þá næði var gott og
Sigurður komst á skrið.
Hugðarefni Sigurðar voru fjöl-
breytt og spönnuðu vítt svið. Auk
umræðu um dagleg verkefni og
vanda gigtarfólks, man ég samtöl um
hugmyndir Sigurðar varðandi snjó-
flóðavarnir, byltingu þá sem varð
með stýribúnaði Sigurðar og föður
hans á síldveiðiskipum á sínum tíma,
tengsl súrefnisupptöku og/eða þrýst-
ings og gigtar, svo og um hugmyndir
hans um mataræði fólks er tryggja
skyldi kalkbúskap þjóðarinnar og
minni gigt. Ég minnist bliksins í aug-
um hans og brossins hógværa þegar
hann talaði um svifflugið sem hann
stundaði uns aldur stóð í vegi.
Viðhorf Sigurðar og framtak ein-
kenndist af einlægum vilja til að
bæta hlutina, leita svara og vinna í
þeim. Hugmyndir sínar setti hann
skipulega fram og mælti fyrir þeim af
góðlátlegri einurð, átti stundum til að
verða langorður, en ætíð var vert að
bíða niðurstöðu.
Síðustu árin fækkaði samveru-
stundum, fákur Sigurðar, Trabant-
inn, farinn, lengra orðið á milli og
Sigurður heilsutæpur. Síðustu árin
var Sigurður á Grund, þar leið hon-
um vel, var öruggur og sáttur. Vissu-
lega saknaði hann hlutanna á Lauga-
veginum og grúsksins þar.
Um Sigurð áttræðan skrifaði fyrr-
verandi formaður félagsins Sveinn
Indriðason eftirfarandi orð, orð að
sönnu. „Það er mannbætandi að hafa
átt samleið með Sigurði.“
Samúðarkveðjur sendi ég aðstand-
endum Sigurðar. Blessuð sé minning
hans.
Emil Thoroddsen,
framkvæmdastjóri
Gigtarfélag Íslands.
Árið 1982, þegar undirrituð var í
námi í Svíþjóð, fékk ég beiðni frá
stjórn Gigtarfélags Íslands um að
koma til starfa hjá þeim að námi
loknu. Hafði Gigtarfélagið nýlega
keypt hæð í Ármúla 5 og ætlaði að
opna göngudeildarþjónustu fyrir
gigtarsjúklinga. Að þessu stóðu
nokkrir bjartsýnir menn og konur.
Gigtarstöðin var opnuð 1. júní 1984,
en það hefði tæpast gengið upp, ef
Sigurður Hilmar Ólafsson hefði ekki
verið gjaldkeri félagsins þessi ár.
Hann var kletturinn sem allt mæddi
á og lagði á sig ómælda vinnu fyrir
félagið. Oft var hann áhyggjufullur
yfir því að geta ekki staðið við skuld-
bindingar sem á félaginu hvíldu, en
alltaf tókst Sigurði að greiða úr þeim.
Meðan Sigurður hafði starfskrafta
var hann boðinn og búinn að rétta
okkur hjálparhönd, sá um innkaup og
viðgerðir og sökum hæfileika sinna
reyndist hann okkur þúsund þjala
smiður. Sigurður var ógleymanlegur
persónuleiki og fjölhæfur. Hafði
hann gaman af því að segja frá fyrri
störfum, hvernig hann leysti ýmis
erfið verkefni á hugvitsamlegan hátt.
Fjölskyldu Sigurðar þekkti ég
ekki, en sjaldan hef ég heyrt mann
tala af jafn mikilli virðingu um móður
sína og Sigurður gerði.
Að leiðarlokum vil ég þakka Sig-
urði vináttu og samstarf til margra
ára.
Anna Ólöf Sveinbjörnsdóttir
yfiriðjuþjálfi.
Ég man fyrst eftir Sigurði Ólafs-
syni á árunum 1937 – 9, þegar hann
vann með föður mínum Hans
Blomsterberg, í kjötbúð Reykjavíkur
sem var á Vesturgötu 16 hér í borg,
en SÍS rak þar góða kjötbúð og al-
hliða kjötvinnslu, sem faðir minn
stjórnaði. Þetta var ein af betri búð-
um á þeirra tíma mælikvarða.
Faðir minn hafði mikið álit á Sig-
urði vegna áhuga hans, dugnaðar og
hugmyndauðgi. Sigurður kom oft á
heimili mitt til að fræðast um fagið
sem hann var að læra. Ég man að
þeir faðir minn og hann ræddu
nokkrum sinnum um nauðsyn á
stofnun félagsskapar fyrir fagmenn í
kjötiðnaði.
En eins og margir vita hefur tíma-
bilið frá aldamótum oft verið kallað
upphaf félagsmálatímabilsins á Ís-
landi. Frá þeim tíma eru flest stór-
félög stofnuð. Sigurður vildi læra
meira og sigldi til Danmerkur, hann
vann á ýmsum stöðum í Kaupmanna-
höfn og tók meðal annars tvö nám-
skeið á Teknologisk Institut, annað
var fyrir fínni pylsugerð. Það þótti
fádæmi að taka mann á Institutið
sem ekki var faglærður. Einnig vakti
það furðu forráðamanna Institutsins
að kjötiðnaður var ekki viðurkennd
grein á Íslandi, af ýmsum ástæðum,
og nokkur samtök stóðu gegn henni.
Það er annað og verra mál. Sigurður
vakti athygli á Institutinu og kynnti
margar frumlegar hugmyndir sínar,
eins og t.d. að mala dýrabein í mjöl,
sem síðan væri blandað í flestar fars-
vörur, í réttu hlutfalli við hvern kjöt-
skrokk fyrir sig. Þá myndu biðraðir
hjá tannlæknum styttast til muna.
Þessi kenning vakti slíka athygli, að
prófessorinn við Institutið leitaði
álits þekktra lækna á þessu og kenn-
ingin reyndist hárrétt. Gallinn á
þessu var bara sá að svona mulnings-
vélar voru ekki til á almennum mark-
aði þá.
Þegar Sigurður kom aftur heim
1939, var hann beðinn að taka að sér
kjötvinnslu sem KRON hugðist setja
upp, líklegast um 1940. Hann gerði
það með því fororði að tiltekinn að-
búnaður væri fenginn. Sigurði of-
bauð sú aðstaða til matvælafram-
leiðslu sem hér var almennt boðið
upp á. Honum rann til rifja hin menn-
ingarsnauða aðstaða hér, hafandi séð
og unnið víða við aðrar og betri að-
stæður en þessar.
Sigurður boðaði til undirbúnings-
fundar á Hótel Vík um áramótin 1939
eða 40 um málefni kjötiðnarmanna.
Það mættu þrír sem þorðu, Hans
Blomsterberg, Sigurður og Benedikt
Guðmundsson sem var nýkominn
heim eftir nám í iðninni í Berlín,
Leipzig, og Danmörku og var vel
þekktur fyrir félagslegan áhuga sinn.
Á þessum árum var lítið um at-
vinnu og það hafði kvisast út að menn
vildu fá einhverjar úrbætur og jafn-
vel réttindi. Hugsanlegum þátttak-
endum var hótað atvinnumissi og
þeir jafnvel beittir pólitískum þrýst-
ingi, sem hafði sín áhrif á þessum
tíma. Það þarf meira en þrjá menn til
að stofna félag sem væri starfhæft.
Tímarnir breyttust, það var næga
vinnu að fá alls staðar. Sigurður var
hættur í iðninni, hann gat ekki beðið
eftir úrbótum sem aldrei komu.
Nokkrum árum seinna, 1946, eða 47,
báðu menn Sigurð að reyna aftur og
lofuðu ákveðnum stuðningi.
Félag íslenskra kjötiðnaðarmanna
var stofnað 5. febrúar 1947 í Aðal-
stræti 12 hér í borg, en þar var kaffi-
hús. Sigurður Ólafsson var einróma
kosinn fyrsti formaður FÍK. Stofn-
endur voru 17 talsins, en l4 eru nú
látnir. Sigurður stjórnaði félaginu af
röggsemi og var farsæll og vinsæll
með afbrigðum. Sigurður sá félögum
FÍK fyrir tveimur námskeiðum,
mest þó til að samræma iðnina meira.
Það fyrra hélt Hans Blomsterberg
fyrir 20 manns í Kjöthöllinni 1948.
Það síðara var 1951, með kennurum
frá Teknologisk Institut og bæði hér
í borg og á Akureyri. Kennarinn var
Georg Mikelsen. Sigurður fékk einn-
ig til liðs við sig kunnan slátrara frá
Esbjerg, Henry Hansen. Aðalaðstoð-
armenn Sigurðar voru Jens Klein og
Arnþór Einarsson.
Ég held að ég sé að ná hápunkti
ferils Sigurðar fyrir FÍK. Sú var tíðin
að þegar kom að skólamálum fyrir
FÍK, gekk Sigurður milli eitt hund-
rað kennara og húfuliða til að fá þá til
að kenna FÍK–ungliðum í skólanum.
Þeir færðust allir undan. Sigurður
settist þá sjálfur við kennarapúltið og
kenndi nemunum. Síðan hefur alltaf
verið fagfólk við kennslu.
Sigurður varð fyrstur til að frysta
blóð hér á landi. Hann bjó vel um
blóðið með aðstoð sérfræðings og lét
laga blóðmör í næstu sláturtíð úr
nýju blóði og því sem hann hafði
fryst, og smakkarar fundu ekki hvort
var hvað. Það er honum að þakka að
við höfum nú slátur í verslunum allan
ársins hring.
Sigurður rak um árabil hina
þekktu Vélasölu Kelvin, bátavélar
sem eru víðþekktar. Sigurður var
þekktur fyrir hin mörgu áhugamál
sín. Ef ég man rétt var hann í um 30
félögum, sem öll eru menningarfélög,
og hann var heiðursfélagi í mörgum
þeirra.
Þegar Sigurður hafði lokið glæsi-
legum ferli fyrir kjötiðnaðarmenn
var hann kosinn fyrsti heiðursfélagi
FÍK á aðalfundi þess 1966.
Til gamans mætti minnast á að
Sigurður smíðaði hinn fræga hraðbát
Spaða ÁS sem eldri borgarar muna
vel eftir á höfninni hér forðum. Hann
var 4½ ár að smíða bátinn. Hann setti
átta strokka chevrolet bílvél í hann
og stórt bílstýri. Það var sæti fyrir
tvo til þrjá afturí en kafteinninn í
stóru bílsæti frammí.
Ég var eitt sinn niðri á bryggjunni
að horfa á eins og aðrir. Sigurður
bauð mér með sér eina bunu sem ég
þáði. Ég steig um borð í farkostinn
með talsverðum tilburðum og taldi
best að setjast strax, svo ég færi ekki
útbyrðis. Ásinn hentist út úr höfninni
á 40 mílna hraða inn í sundin blá og
tók einn hring kringum skemmti-
ferðaskip þarna á ytri höfninni. Í
beygjunni sá ég sjóinn þar sem ég
hélt gólfið vera á skútunni, og ég er
viss um að ekkert nema skrúfan var í
sjónum. Ég held að þessi bátur sé til
enn þá.
Það er hægt að ræða meira um hin
ýmsu áhugamál Sigurðar, en það
verða aðrir kunnugri að gera.
Ég vil fyrir hönd okkar kjötiðnað-
armanna þakka Sigurði fyrir allt
hans óeigingjarna starf fyrir okkur
FÍK-menn fyrr og síðar sem okkar
fyrsti, mesti og besti formaður.
Hans verður lengi minnst.
Við kjötiðnaðarmenn sendum að-
standendum hans okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Marius Blomsterberg
kjötiðnaðarmeistari.







 




  
   
 
 





         
!"
         #
 
!$% 
          ! 
!"
          !& $ 
!"
         ' 
!"(

 

  

    
 
  )*+'



%,
! * -"
.//


!
 


"#

#
0 !$$% 
 
 $%  1%2&"
3  $%  #  "
#0
 " 4 5(1%$% 
6" 6(
$
%&   3'1)#

)77 #!- &89: 


! 
; 
..
!
  
 
 

 '


(

6 
"$% 

 
""
1%
""
" 06$ (
)*

<'
7''*<

)77 0 &0&! #!$%
! -
&  
$-
&   #;
4
0
!
  +  ,


 )
 

'


-

.
/
   0



  1
& 
%
 2( 3 * '


4
,  25##
'$% 
4 '$% 
" ! !$
$ (