Morgunblaðið - 21.10.2001, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. OKTÓBER 2001 21
Uppörvun farþega:
Verið gætnir, óhræddir, forðist múgsefjun!
„Vits er þörf, þeim er víða ratar,“ segir í Hávamálum. Eftir hryðjuverkin
11. sept. setti ugg að fólki, sem von var. Þau eru fordæmd af nærri allri
heimsbyggðinni, en lífið heldur áfram. Mesti sigur ódæðismannanna væri
fólginn í því að trufla ráðagerðir og daglegt líf fólks um allan heim.
Reyndin sýnir að svo er ekki, nema helst í Bandaríkjunum. Hættusvæði
geta ekki talist nema Mið-Austurlönd vegna stríðs í Afghanistan. Nokkur
samdráttur er í flugi sumra flugfélaga, en flest halda sinni áætlun og
samgöngur eru annars með eðlilegu móti. Flugið er enn öruggasti ferða-
mátinn, og vegna aukins eftirlits er það öruggara í dag en var fyrir 11.
september. Þrátt fyrir hnattvæðingu eru stór svæði heimsins ótrufluð af
átökunum í Afghanistan, sem vonandi linnir á næstunni, eins og margt
bendir til. Sölustjóri THAI flugfélagsins sagði mér í símtali í fyrradag, að
vélarnar legðu nú smálykkju á leið sína frá Kaupmannahöfn yfir Rúss-
land og Kína suður til Bangkok. Afpantanir þekkjast varla og fyllast
jafnóðum aftur af öðrum farþegum, svo að allar vélar fara fullar, enda
nýtur Thailand álits sem eitt öruggasta svæði heimsins. Umboðsmaður
Heimsklúbbsins í Thailandi, Khun Apichart, sem nýtur álits sem einn
besti fagmaður í ferðaþjónustu á heimsvísu, sagði í símtali að færri Am-
eríkanar væru á ferðinni, en talan frá Evrópu, einkum Skandinavíu, væri
nær óbreytt, og á Phuket-eyju einni tekur hann á móti um 1000 Norður-
landabúum á viku.
Rómuð Stóra-Thailandsferð
Heimsklúbburinn-Príma eru í forystuhlutverki í Thailandsferðum, sem
eru fjölbreyttar, kynna stórfagurt land og merkilega menningu brosandi
þjóðar, sem kann að þjóna gestum. 40 manna hópur okkar í síðasta mán-
uði kannaði slóðir, sem fæstir höfðu hugmynd um áður, og komu stór-
hrifnir til baka. Ummæli þeirra eru besti vitnisburður, sem ferð getur
fengið: „Ferð, sem stendur uppúr, fór langt framúr væntingum, skipulag,
fararstjórn og framkvæmd frábær, besta ferð á ævi okkar og ótrúlega ódýr!“
Ferðin endurtekin 30. jan. 2002
Vandaðar Austurlandaferðir frá áramótum
AUKIN OG BÆTT ÞJÓNUSTA - ÍSLENSK FARAR-
STJÓRN. Góð fararstjórn er lykilatriði í árangri hópferðar.
Betri kostur finnst vart en að njóta leiðsagnar og umhyggju
heimsborgara eins og Steindórs I. Ólafssonar og Huldu, Ásgeirs
Guðmundssonar og Sigríðar konu hans, eða Sigmundar Andrés-
sonar og Steinunnar á ferðum sínum um fjarlægar slóðir, en öll
eru þau víðförul, orðlögð fyrir fagleg vinnubrögð og frábært við-
mót við farþega Heimsklúbbsins-Prímu.
ENN NOKKUR SÆTI LAUS: 9. jan. 02 - UNDRA-THAI-
LAND 17 d. STÓRA-THAILANDSFERÐIN - þverskurður þess
besta: 30. jan. 02
STÓRA THAILANDSFERÐIN ENDURTEKIN 6. mars 02 - 17d.
UNDRA THAILAND - ódýrasta Austurl. ferðin endurt. 20. mars
02 - 17 d. - páskar - fá sæti.
Töfrar 1001 nætur í Austurlöndum-Malasía-Bali
10. feb. 15d.
Draumasigling á OCEAN PRINCESS um
Suður-Karíbahaf - 26. feb. 02 - 12 d. - Fort Lauderdale, Curacao,
Margharita, Barbados, Domenica, St. Thomas.
Páskar í sumri og náttúrudýrð SUÐUR-AFRÍKU-
Durban 23. mars-01. apr.- páskar á mestu villidýralendum heims -
10 d. - fá sæti. Páskar á Blómaleið S.-Afríku -
Cape Town 10 d., fá sæti 24. mars 02 - 01. apr.
Sérferðir - okkar sérgrein
Nú berst okkur fjöldi fyrirspurna um sérferðir fyrir hópa, t.d. útskriftar-
ferðir framhaldsskólanna, þar sem við búum að langri reynslu og ein-
stökum samböndum og þekkingu. Við þökkum traustið og vitnum í
ánægju viðskiptavina með þjónustu okkar. Eftir afar vel heppnaða söng-
ferð Mótettukórs Hallgrímskirkju til Kanada sl. sumar:
„Mótettukórinn og stjórn hans þakka Heimsklúbbnum-Prímu fyrir mjög
vandaðan undirbúning stórkostlegrar ferðar til Kanada alla leið að Kyrra-
hafi. Bestu minningar úr söngferðum okkar eru tengdar útsjónarsemi og
hugkvæmni forstjóra Heimsklúbbsins við undirbúning ferðanna“.
Kristján Már Sigurjónsson, verkfr.
Ferð Skógræktarfélags Íslands til Alaska í sept. 01.
„Eftir nokkra athugun völdum við að fela Heimsklúbbi Ingólfs-Prímu
undirbúning ferðarinnar sökum þess trausts sem fyrirtækið hefur aflað
sér fyrir vönduð vinnubrögð og sanngirni. Allar pantanir á flugferðum,
akstri, skemmtisiglingu og gistingu í þessari yfirgripsmiklu, stórfróðlegu
og skemmtilegu ferð tókst með ágætum og stóðst eins og stafur á bók.
Með þakklæti og bestu kveðjum. Brynjólfur Jónsson frkvstj.
Kammersveit Reykjavíkur á leið til Japans
„Kammersveit Reykjavíkur þakkar frábæra þjónustu við ferð
okkar á EXPO í Hanover sumarið 2000. Í framhaldi af því ósk-
um við nú aðstoðar við ferð okkar til Japans hinn 20.-28.okt. nk.
Kær kveðja.“ Stjórn Kammersveitar Reykjavíkur.
Heimsklúbbur Ingólfs-PRÍMA þakka viðskiptin í sumar
og býður ykkur þjónustu við hvers konar skemmtilegar
uppákomur til að stytta veturinn, sem fer í hönd.
Djásn ferðanna í ár er Suður-Ameríkuferðin:
RÍO de JANEIRO, BUENOS AIRES, IGUAZU
14.-25. nóv.- verð m. ferðum, gistingu og fararstj. frá
kr. 149. þús.
Austurstræti 17, 4. hæð, 101 Reykjavík, sími 562 0400, fax 562 6564,
netfang: prima@heimsklubbur.is, heimasíða: http://www.heimsklubbur.is
Útnefnd í alþjóðasamtökin
EXCELLENCE IN
TRAVEL
NETWORK
fyrir frábærar ferðir
Fréttabréf
Heimsklúbbs-Príma
Sími 56 20 400
Ing. Guðbrandss.
ekkert nema gott um það að segja.“
Halldóra: „Sveigjanleiki á vinnu-
stöðum skiptir öllu máli hvort heldur
sem starfsmaðurinn er karl eða
kona.“
Una: „Þetta er einmitt inntakið í
jafnræðisplaggi Íslandsbanka og því
til staðfestingar þá hélt til dæmis
bankinn pabbadag um daginn þar
sem pabbar og afar í bankanum voru
hvattir til þess að taka sér frí hluta úr
degi til að verja honum með börnun-
um og þannig var verið að hvetja og
minna á að uppeldi er á ábyrgð
beggja aðila.“
Lára: „Ég ætti kannski að stela
hugmyndinni til þess að laða fleiri
karlmenn til starfa hjá Félagsþjón-
ustunni.“
Hvað um námskeið bara fyrir kon-
ur. Nú hafa sumar ykkar nefnt það
sem kost en hvers vegna?
Halldóra: „Minn yfirmaður spurði
mig eftir námskeiðið hvort það hefði
verið öðruvísi ef það hefði verið
blandaður hópur. Ég er sannfærð um
að svo hefði verið. Eins held ég að það
sé gott að ekki voru margar frá sama
vinnustaðnum. Því það getur gert
fólki erfiðara um vik að ræða einstök
mál sem tengjast vinnunni.“
Heiðrún: Það er einhvern veginn
þannig að við hegðum okkur öðruvísi
ef bæði kynin taka þátt í námskeiði.
Þetta er atferli sem finnst allt niður í
leikskóla. Þetta fyrirkomulag gerði
það að verkum að umræðurnar urðu
opnari og persónulegri.“
Una: „Þarna var líka hópur sem
upplifði eitthvað svipað í sínu starfi.
Ég efast um að þetta sama hafi verið
rætt ef um karla og konur hefði verið
að ræða. Það hefði kannski frekar
eitthvað annað verið rætt sem stjórn-
endur upplifa á vinnustað.“
Halldóra: „Konur hafa mjög mikið
óformlegt vald og karlmönnum
stendur oft ógn af því og taka sér
formlega valdið.
Munið þið eftir umræðunni um já-
kvæða og neikvæða einstaklinga inn-
an vinnustaðar. Það hvernig sumt
fólk hreinlega sogar frá manni
orkuna og gjörsamlega eyðileggur
fyrir manni daginn.
Það var mjög fróðlegt að hugsa út í
þetta og það var skrýtin tilfinning að
setjast niður og nefna þrjá aðila sem
eru neikvæðir og taka frá manni orku
og aðra þrjá jákvæða sem gefa manni
orku. En þegar á hólminn var komið
var þetta kannski ekki svo erfitt.“
Hinar taka undir orð Halldóru.
Una: „Námskeiðið fékk mig til þess
að snúa áherslunum við, það er hætta
að dvelja við eigin veikleika og leggja
áherslu í staðinn á styrkleikana. Mér
finnst að sjálfstraustið hafi aukist og
gert mig að betri stjórnanda þar sem
ég hef meiri trú á sjálfri mér.“
Heiðrún: „Það er þörf naflaskoðun
að horfa á styrkleika og veikleika.
Hvernig getur maður þroskað styrk-
leikana og dregið úr veikleikunum án
þess að hugsa of mikið um þá.“
Lára: „Er þetta ekki líka einkenni
á konum. Þær telja sig ekki geta orðið
stjórnendur fyrr en þær valda starf-
inu 150% í stað þess að karlmenn eru
miklu meira til í að henda sér í djúpu
laugina áður en þeir eru kannski full-
syndir.“
Una: „Og við komumst nánast aldr-
ei á toppinn þar sem við erum orðnar
svo þreyttar þegar við teljum okkur
uppfylla skilyrðin til þess.“
Heiðrún: „Ég man eftir þessu úr
starfi mínu sem starfsmannastjóri
KEA. Ef við auglýstum eftir fólki í
stjórnunarstöður þá komu bara um-
sóknir frá konum sem uppfylltu skil-
yrðin fullkomlega og vel það, en mjög
margar frá karlmönnum sem ekki
uppfylltu nema brot af skilyrðunum.“
Lára: „Konur þurfa að styrkja hver
aðra í því að þær séu góðar og fylli-
lega hæfar til þess að taka að sér
stjórnunarstörf og vera leiðtogar.
Einhvern veginn held ég að leið-
toganámskeið sem þetta geri það að
konur kynnast og það eru þær sjálfar
sem eru í raun að leiðbeina hinum.“
Una: „Námskeiðið staðfestir líka
að við búum í öðru umhverfi nú en
fyrir 10–15 árum. Þá hefði ekki komið
til greina að senda konur saman á
leiðtoganámskeið.“
Heiðrún: „Nei, nei, við hefðum
kannski farið saman í húsmæðra-
orlof.“
Lára: „Það er svo stutt síðan eitt-
hvað fór að gerast í þessum málum til
að mynda innan opinbera geirans.
Hjá Reykjavíkurborg, stærsta sveit-
arfélagi landsins, voru tveir eða þrír
kvenstjórnendur þegar ég var ráðin
félagsmálastjóri árið 1994. Nú hefur
þetta snúist við og nú eru embætt-
ismennirnir jafnt konur á við karla.“
Flokkunin konur karlar er þetta
eitthvað sem er enn við lýði?
Halldóra: „Konur sætta sig ekki
lengur við það að vera skipt upp í tvo
flokka. Við erum ungir stjórnendur
sem vilja vera metnir á eigin verð-
leikum.
Erum konur og viljum ekki breyta
því en það er ekki höfuðmálið.“
Heiðrún: „ Mér leiðist þegar um-
ræðan fer á það stig að við konur
séum minnimáttar sem þurfum að
þola órétti af hálfu karlmanna. Við
verðum að ganga út frá jöfnum rétti
bæði til tækifæra og launa og hvika
ekki frá því. Hversu lítið hvetjandi er
það fyrir ungar stúlkur að heyra
hryllingssögur úr atvinnulífinu í stað
þess að vera hvattar áfram og brýnt
fyrir þeim að standa á sínum rétti. Og
hversu lengi eiga karlmenn að sitja
undir því að þeir fari illa með okkur?
Við getum varla vænst mikils skiln-
ings frá þeim þegar við sökum þá alla
um yfirgang og óréttlæti. Við konur
þurfum í sumum tilfellum að breyta
okkar þankagangi.“
Lára: „Já, svona eins og við sjáum í
síðustu launakönnun. Að það tekur
okkur meira en 100 ár að ná sömu
tekjum og karlmenn.
Það er sjaldgæft að sjá konu kom-
ast í toppstöðu í atvinnulífinu ef hún
er ekki hámenntuð. Miklu algengara
að karlmenn komist áfram án þess að
hafa lokið framhaldsnámi.“
Heiðrún: „Lagaramminn tryggir
okkur jöfn réttindi og við megum
aldrei gleyma því að þetta er mjög
mikið undir okkur sjálfum komið.
Konur mega ekki vanmeta sitt fram-
lag. Auðvitað er ekki hægt að alhæfa
neitt, en í mínu fyrra starfi sem
starfsmannastjóri fannst mér konur
of oft nálgast launamál sín út frá eigin
forsendum, til dæmis hvað þær
þurftu mikið til að ná endum saman, í
stað þess að skoða myndina í víðara
samhengi. Karlmenn skoðuðu málið
oft kaldara, hvað markaðurinn borg-
aði og voru sjaldnast að draga úr
sinni getu – þetta er þankagangur
sem við konur mættum oftar temja
okkur.
Það er ekki mín trú að nokkur
vinnuveitandi vilji í raun mismuna
starfsmönnum sínum í launum eftir
kynferði, en lausnina á þessu vanda-
máli er ekki síst að finna hjá okkur
konum sjálfum og okkar mati á
vinnuframlagi okkar og hvernig við
setjum fram okkar kröfur.“
Það getur oft gustað um mann
á toppnum
Þátttakendurnir í hringborðinu
koma frá ólíkum vinnustöðum og mis-
jafnt hvernig kynskipting er á þeim,
allt frá kvennavinnustöðum í karla-
vinnustaði, a.m.k. hvað varðar stjórn-
endur innan viðkomandi fyrirtækis.
Því ekki er óalgengt að þrátt fyrir
að vinnustaðir gefi sig út fyrir að vera
jafnréttissinnaðir þá beri lítið á kon-
um í stjórnunarstöðum innan þeirra.
Eins er misjafnt eftir vinnustöðum
hvernig þeim fáu konum sem eru í
stjórnunarstöðum er tekið af karl-
kynsstjórnendum þegar vinnudegi
lýkur, a.m.k. inni á vinnustað. Þó svo
að þær geti í einhverjum tilvikum far-
ið með strákunum í gufuna og rætt
um vinnuna þá taka þær ekki þátt í
umræðunum í sturtuklefunum. Eru
þær teknar með út á krá eða út á golf-
völl? Eða hafa þær yfir höfuð áhuga á
því?
Mjög misjafnt er eftir því við hvaða
kvenstjórnanda er talað hvaða svar
er gefið. En yfir heildina virðast
kvenstjórnendur ekki hafa neinn sér-
stakan áhuga á því að verða einar af
strákunum og þykir frekar óþægilegt
þegar til þess er ætlast. Því það er nú
bara þannig að það þykir ekkert öll-
um gaman að spila golf, fótbolta, fara
á krár eða nektarstaði, hvort heldur
um kven- eða karlstjórnanda er að
ræða.
Það er hins vegar algengur mis-
skilningur að samstarfsfélagarnir
telji það sjálfsagt mál að þær vilji
vera með frekar en að eyða sínum frí-
tíma með fjölskyldunni. Eins að þær
séu hreinlega settar í hóp með strák-
unum á toppnum og haldið fyrir utan
hópa kvenna á vinnustöðum. En ólíkt
strákunum á toppnum, sem eru yf-
irleitt einhver hópur, þá eru þær oft
einar og það getur gustað um mann á
toppnum og oft gott að geta leitað til
annarra með ráð.
Almennt eru konurnar í hringborð-
inu sammála um að þetta sé helsti
kosturinn við að hafa tekið þátt í leið-
toganámskeiðinu. Að hafa myndað
tengslanet við tugi kvenna sem hægt
er að leita til um ráð og hugmyndir.
Að upplifa þá þægilegu tilfinningu að
vera ekki einar á báti.
guna@mbl.is
 ÞAÐ að mun færri konur stuðla
að atvinnusköpun en karlar, er
ekkert sem hægt er að kenna öðr-
um um. Kon-
ur verða að
leita inn í
sjálfar sig eft-
ir ástæðunni,
segir Guðrún
Pétursdóttir,
formaður
verk-
efnastjórnar
Auðar í krafti
kvenna.
Hún segir að meðal skýringa
sem nefndar eru sé skortur á
sjálfstrausti og ákveðinn eðl-
ismunur milli kvenna og karla sem
veldur því að þær eru ekki eins
áræðnar.
„Áhrifin birtast í því að þær
taka síður áhættu og stuðla þar
með síður síður að atvinnusköpun.
Ef við viljum breyta þessu, þarf að
auka sjálfstraust kvenna og það
verður best gert með bættri þekk-
ingu. Allt annað eru leiktjöld sem
standast ekki. Því varð það úr hjá
aðstandendum Auðar, að hafa
dagskrána mjög breiða, þannig að
hún höfði til sem flestra, óháð
aldri. Auður inniheldur þætti fyrir
ungar stelpur, unglingstúlkur, konur
sem vilja skilja betur fjármál og
konur sem vilja stofna fyrirtæki og
síðast en ekki síst dagskrá fyrir
konur sem þegar eru í ábyrgðar-
miklum stöðum. Margar þeirra
hafa ekki leitt hugann sérstaklega
að því hvaða sérstöðu konur í
stjórnunarstöðum hafa. Þær hafa
ekki stefnt beinlínis að þessu,
heldur hefur starfsferillinn einfald-
lega þróast þannig að þeim er falin
sífellt meiri ábyrgð,“ segir Guðrún.
Hún bætir við að tengslanet
kvenna í ábyrgðarstörfum sé allt
annað en hjá körlum í sambæri-
legum störfum, og miklu skipti að
styrkja það.
Hugmyndin að leiðtogaAuði
kviknaði í samtölum við stjórn-
endur stórra fyrirtækja og stofn-
ana þegar aðstandendur Auðar í
krafti kvenna leituðu eftir stuðn-
ingi við verkefnið í upphafi. „Það
var nánast undantekningarlaust
vel tekið í bón okkar og um leið
sögðu margir að meðal starfs-
manna þeirra væru frábærar kon-
ur sem þeir vildu óska að væru til-
búnar til þess að taka á sig meiri
ábyrgð. Þessir stjórnendur reyndu
ekki að halda konum niðri, heldur
vildu einmitt virkja enn betur þann
mannauð sem fyrirtækið hafði yfir
að ráða, en konurnar hika. Þær
vantar sjálfstraust, heimilið kallar,
og kannski eru þær ekki spenntar
fyrir ábyrgðarmeira starfi.
Það er alveg lögmætt, því þetta
er val.“
Konur eru gagnrýnar hver á aðra
Guðrún segir að oftast þegar
konur komi saman, myndist sér-
stök stemmning, eins konar
systrastemmning. „Gagnkvæmt
traust verður til. Það er alltaf verið
að segja að konur séu konum
verstar. Þær geta verið mjög
strangar á aðrar konur, bæði fram-
ferði þeirra og árangur, og þær eru
ekkert fyrir það að konur komist
upp með léleg vinnubrögð. En þeg-
ar konur koma saman líkt og á
leiðtogaAuði, þá er andrúmsloftið
frábært. Ég held að hluti af skýr-
ingunni sé að þar ríkir engin sam-
keppni. Þær eru ekki að keppast
um hver er flottust, heldur eru þær
þarna til að þiggja og gefa vináttu
og stuðning,“ segir Guðrún.
Engin samkeppni um hver er flottust
Guðrún Pétursdóttir