Morgunblaðið - 01.11.2001, Page 8

FRÉTTIR
8 FIMMTUDAGUR 1. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VANÞEKKING embættismanna,
mismunandi löggjöf og mismunandi
túlkun á reglum veldur Norður-
landabúum sem flytjast milli land-
anna, eða búa í einu þeirra en vinna í
öðru, miklum erfiðleikum. Þetta er
óviðunandi ástand, nú fimmtíu árum
eftir að formlegt samstarf landanna
hófst, segir Ole Norrback aðalhöf-
undur skýrslu um landamæra-
hrindranir á Norðurlöndum sem
verið er að vinna fyrir Norrænu ráð-
herranefndina.
Norrback kynnti bráðabirgðanið-
urstöður sínar að viðstöddu fjöl-
menni á Norðurlandaráðsþingi.
Skýrslan á að verða tilbúin á næsta
ári.
Norrback sagði meðal annars að í
upphafi skýrslugerðarinnar hefði
hann búist við því að borgararnir á
Norðurlöndum þyrftu meiri fræðslu,
en í ljós hefði komið að það væru
embættismennirnir, einkum þeir
sem væru í daglegum samskiptum
við fólk sem leitaði aðstoðar, sem
þyrftu að vita meira.
Aðkallandi vandamál
Fram kom á fundinum að það er
orðið enn meira aðkallandi en áður
að leysa vandamál tengd mismun-
andi löggjöf og reglum eftir opnun
Eyrarsundsbrúarinnar. Margir Sví-
ar og Danir, sem búa í öðru landanna
en vinna í hinu, hafa lent í erfiðleik-
um vegna ósamræmis í reglum sem
snerta skatta, mismunandi stefnu í
fjölskyldumálum og varðandi
menntun. Sams konar vandamál
hafa komið upp í Tornedalen, við
landamæri Svíþjóðar og Finnlands,
þar sem er mikill samgangur milli
landanna.
Fram kom í máli Norrbacks að
þegar yfirvöld á Norðurlöndunum
hefðu verið beðin um álit sitt á erf-
iðleikum vegna mismunandi löggjaf-
ar og reglugerða í þessu sambandi
hefðu þau sagt að fá vandamál hefðu
komið upp. Norrback sagði að at-
hugun á stöðu einstaklinga, einkum
á grundvelli upplýsinga sem fengist
hefðu frá þeim sem leitað hefðu að-
stoðar upplýsingamiðstöðvarinnar
Halló Norðurlönd, sem rekin er af
Norrænu ráðherranefndinni, hefði
gefið allt aðra mynd. Upplýsinga-
miðstöðinni er ætlað að hjálpa Norð-
urlandabúum sem flytjast milli land-
anna, eða sem af öðrum ástæðum
þurfa upplýsingar um mismunandi
reglur og löggjöf og um réttindi sín.
Norrback leggur meðal annars til
að hætt verði að gera tvíhliða eða
svæðisbundna samninga milli Norð-
urlandanna um réttindi þegnanna,
því þá verði erfiðara fyrir einstak-
lingana að hafa yfirsýn yfir gildandi
reglur og vandamálin verði enn til
staðar utan þeirra svæða sem þeir
nái til.
Flutningar fólks milli Norðurlanda ræddir á þinginu
Vanþekking embættis-
manna veldur erfiðleikum
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
Breyting á umferðarlögum tekur gildi í dag
Handfrjáls
farsímabúnaður
skylda í akstri
Í DAG tekur gildi súbreyting á umferðar-lögum að bannað er að
tala í farsíma í akstri nema
með handfrjálsum búnaði.
Lagabreytingin var sam-
þykkt á Alþingi síðastliðið
vor, en viðurlög verða
reyndar ekki tekin upp við
brotum af þessu tagi fyrr
en að ári.
„Það er okkar hlutverk
að kynna þessa breytingu
og við höfum fengið ýmsa
til samstarfs við okkur í
því skyni, til dæmis Sím-
ann og Sjóvá-Almennar.
Sömuleiðis erum við að
reyna að vekja athygli á
því sem aðrir eru að gera;
hverjir aðrir eru til dæmis
með þessa hluti á boðstól-
um,“ segir Sigurður
Helgason, upplýsingafulltrúi Um-
ferðarráðs.
„Með þessum lögum eru við að
ganga í fótspor flestra annarra
Evrópuþjóða. Á síðustu þremur til
fjórum árum hafa slík lög tekið
gildi þar, til dæmis á öllum Norð-
urlöndunum nema Finnlandi, en
þar hefur frumvarpið verið lagt
fram á þingi.“
Hvað er nákvæmlega átt við
með handfrjálsum búnaði?
„Það er sá búnaður þar sem
ekki þarf að ýta á takka heldur
geta menn verið með tæki fast í
eyranu eða fast í bílnum með há-
talara og hljóðnema.“
En þótt notaður sé handfrjáls
búnaður er varla tryggt að menn
séu algjörlega með hugann við
aksturinn. Væri ekki best að
menn töluðu alls ekki í síma með-
an þeir eru að keyra?
„Jú, það væri öruggast en
þarna er verið að fara ákveðinn
milliveg. Það sem lögin gera ráð
fyrir er að þeir sem kjósa að tala í
síma eða hafa tilefni til þess, á
meðan þeir eru að keyra, noti
handfrjálsan búnað en við hvetj-
um fólk auðvitað til að tala spart í
síma því aksturinn kallar auðvitað
á fulla athygli.
Þetta atriði hefur verið gríðar-
lega mikið í umræðunni, og er til
dæmis meðal þeirra atriða sem
fólk, sem hringir hingað til okkar
hjá Umferðarráði, nefnir oftast
með mikilli vandlætingu. Fólk er
virkilega hneykslað á því hve
margir keyra og tala í farsíma um
leið og það er vissulega kveikjan
að því að málið var tekið föstum
tökum.“
Hafa verið gerðar rannsóknir á
því hvort það að tala í síma í akstri
skerði verulega aksturshæfni
manna?
„Það er vitað mál að menn gera
frekar mistök í akstri ef þeir eru
að tala í símann. Maður hefur orð-
ið vitni að því að menn gleyma að
stöðva við stöðvunarskyldu,
gleyma að bíða við biðskyldu eða
að huga að hættu frá hægri þegar
þeir eru að tala í sím-
ann; fremja sem sagt
umferðarlagabrot, og
brot á slíkum atriðum
er oft ástæða umferð-
aróhapps.
Við vitum líka af tilvikum þar
sem orðið hafa slys, jafnvel alvar-
leg slys, þar sem að minnsta kosti
mjög sterkur grunur leikur á að
ökumenn hafi verið að tala í sím-
ann; að það hafi að minnsta kosti
verið meðal orsaka þess að slysið
varð. Oft sér maður sérkennilegt
aksturslag bíla í umferðinni og þá
er býsna algengt að ökumenn séu
að tala í símann.“
Heldurðu að það hafi aukist
mikið að fólk tali í síma í akstri?
„Það þarf ekki að vera lengi í
umferðinni til að verða vitni að því
að menn eru að tala í símann. Við
viljum til dæmis leggja sérstaka
áherslu á að kynna þessi nýju lög
vegna öryggis atvinnubílstjóra;
manna sem eru allan daginn í um-
ferðinni. Þetta er því umferðarör-
yggismál númer eitt, tvö og þrjú.
Við hvetjum til dæmis fyrirtæki
til að fá starfsmenn sína til að nota
handfrjálsan búnað og þess eru
dæmi að nánast allir þeir sem nota
GSM-síma í fyrirtækjum séu með
handfrjálsan búnað – hlutfallið er
til dæmis 93% hjá Sjóvá-Almenn-
um, og það sem upp á vantar er
vegna þess að ekki er til hand-
frjáls búnaður fyrir viðkomandi
síma.“
Hvers vegna er beðið í heilt ár
með að beita viðurlögum við um-
ræddum brotum?
„Með því erum við svolítið að
höfða til skynsemi fólks og fá það
til að venja sig á að nota búnað af
þessu tagi. Kannski má segja að
reynt sé að fara jákvæða leið með
því að fara ekki strax í að refsa
fólki fyrir að virða ekki viðkom-
andi lög.“
Var eins staðið að málum þegar
bílbeltin voru lögleidd á sínum
tíma?
„Já. Þá var sektarákvæðum
reyndar ekki beitt fyrr en nokkr-
um árum seinna og það gaf ekkert
óskaplega góða raun.
Nú er umþóttunartím-
inn ákveðinn eitt ár og
við vonum að það verði
til þess að fólk fái sér
búnaðinn. Ef lögreglan
verður vör við að misbrestur sé á
þessu bendir hún fólki á það með
góðu að það sé að brjóta lög og
hvetur það til að láta af athæfinu.
Þess má geta að í tengslum við
lagabreytinguna hefur verið opn-
uð heimasíða á Netinu á okkar
vegum. Slóðin er www.hand-
frjals.is en á síðunni verða fjöl-
breyttar upplýsingar um farsíma
og umferðaröryggi.“
Sigurður Helgason
 Sigurður Helgason er fæddur
1. október 1954 í Reykjavík.
Hann varð stúdent frá Mennta-
skólanum í Reykjavík og var síð-
an við nám í sagnfræði og bóka-
safnsfræði við Háskóla Íslands.
Sigurður hefur starfað sem
kennari og bókavörður, frétta-
og dagskrárgerðarmaður og síð-
ustu 14 ár hefur hann verið upp-
lýsingafulltrúi Umferðarráðs.
Sigurður er kvæntur Önnu B.
Ólafsdóttur og eiga þau þrjú
börn.
Best væri að
tala ekki í
síma í akstri
Ó, sú náð að eiga Stjána.