Morgunblaðið - 01.11.2001, Blaðsíða 30

Morgunblaðið - 01.11.2001, Blaðsíða 30
LISTIR 30 FIMMTUDAGUR 1. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ LJÓÐ ungskálda fyrr og nú munu hljóma á upplestrarkvöldi sem ljóðvinafélagið Besti vinur ljóðsins efnir til í Þjóðmenningarhúsinu kl. 20 í kvöld. Dagskráin er haldin í tengslum við útkomu bókarinnar Ljóð ungra skálda sem Mál og menning gefur út og Sölvi Björn Sigurðsson hefur valið saman ljóð í. Hrafn Jökulsson, umsjón- armaður upplestrarkvöldsins, bendir á að við skipulagningu dag- skrárinnar hafi verið gengið út frá þeirri forsögu sem útgáfa ljóða- safnsins eigi sér. „Bók með sama nafni kom síðast út árið 1954, og þá var það Magnús Ásgeirsson sem valdi efnið, en hann er afi Sölva Björns sem velur ljóð í bók- ina sem kemur út nú, 47 árum síð- ar. Hefur Besti vinur ljóðsins leit- að til þeirra tíu skálda sem enn eru meðal okkar og munu nokkur þeirra heiðra samkomuna með því að lesa upp úr ljóðum sínum,“ seg- ir Hrafn en umrædd skáld eru Einar Bragi, Gylfi Göndal, Arn- fríður Jónatansdóttir, Þóra Elva Björnsson, Elías Mar, Thor Vil- hjálmsson, Hannes Pétursson, Jón- as Svavár, Stefán Hörður Gríms- son og Gunnar Dal. Kvaðst Hrafn vonast til þess að fimm til sex úr þessum hópi kæmu fram í Þjóð- menningarhúsinu í kvöld. Aðspurður segir Hrafn að um býsna ólíkar kynslóðir skálda að ræða sem erfitt sé að bera saman. Þær eigi ef til vill fátt annað sam- eiginlegt en að eiga ljóð í bókum sem gefnar eru út í því augnamiði að sýna fólki það besta sem ung- skáld sinnar kynslóðar eru að gera. „Þegar Magnús Ásgeirsson tók sína bók saman hafði mjög öfl- ug og umdeild skáldakynslóð verið að ryðja sér til rúms, en þess má geta að flest hinna svonefndu at- ómskálda áttu ljóð í bókinni,“ seg- ir Hrafn. „Sú skáldakynslóð sam- tímans sem við fáum að kynnast í kvöld er talsvert ólík, til dæmis eru tiltölulega fá nöfn vel þekkt. En nú sem fyrr eigum við mjög efnilega kynslóð ungskálda sem með útgáfunni og upplestrum verður gerð nokkurs konar úttekt á,“ segir Hrafn en ungskáldin sem lesa í kvöld eru Ása Marín Hafsteinsdóttir, Ás- grímur Ingi Arn- grímsson, Bjarki Val- týsson, Haukur Ingvarsson, Iman Rakel Yasim, Sig- tryggur Magnason, Ófeigur Sigurðsson, Örvar Þóreyjarson Smárason, Sveinn Ólafur Gunnarsson, Steinar Bragi og Sig- urbjörg Þrast- ardóttir. Sérstakur heið- ursgestur upplestr- arkvöldins verður sænska skáldið Goy Persson, en ljóð úr nýrri ljóðabók hans verða lesin upp á dagskránni í þýðingu Lindu Vil- hjálmsdóttur. Nokkur tímamót eiga sér stað hjá Besta vini ljóðsins að loknu því upplestrarkvöldi sem hér um ræð- ir en þá mun Sölvi Björn Sigurðs- son taka við af Hrafni Jökulssyni sem umsjónarmaður félagsins. Dagskrá kvöldsins er því sú síð- asta sem Hrafn Jökulsson sér um í nafni félagsins. Hann segist telja þau fimmtán ár, sem hann hefur annast félagið, nægilega langan tíma til að gegna slíkri ábyrgð- arstöðu og því upplagt að láta verkið í hendur yngri kynslóðar. „Besti vinur ljóðsins hefur frá því að félagið fæddist á vordögum árið 1986 efnt til upplestra næst- um því alls staðar, allt frá Litla Hrauni, ríkisstjórnarfundum, kaffihúsum, börum, samkomu- húsum, til ferja og flugvéla. Menn hafa því hvergi verið óhultir fyrir ljóðunum þennan tíma sem við höfum verið starfandi. Ég held að félagið sé ákaflega vel komið í höndum Sölva og þeirrar ungu skáldakynslóðar sem hann til- heyrir. Hann hefur sýnt að hann er skáld gott, en hefur auk þess mikla þekkingu og yfirsýn á það sem er að gerast í íslenskum bók- menntum hjá unga fólkinu,“ segir Hrafn að lokum. Ungskáld lesa ljóð sín Sölvi Björn Sigurðsson Hrafn Jökulsson BANDARÍSKA myndlist-arkonan Roni Horn ermörgum Íslendingum velkunn, en hún hefur haldið fjölda sýninga á verkum sínum hér á landi, jafnframt því sem hún hef- ur unnið að bókverkaröðinni „To Place“, sem byggist á huglægum ljósmyndum frá hálendi og af- skekktum svæðum Íslands. Á sýningunni, sem verður opnuð í i8 kl. 17 í dag, sýnir Roni innsetn- inguna „Still Water (The River Thames for Example)“ auk þess sem hún mun formlega kynna átt- unda bókverkið í To Place-röðinni, en það ber titilinn „Becoming a Landscape“. Verkin tvö sem Roni miðlar Íslendingum með sýning- unni sinni eru í senn skyld og ólík. Roni vinnur þar áfram með mynd- birtingu skynjaðrar náttúru, annar vegar nokkurs konar menningar- hlaðið borgarlandslag í ánni Tham- es og hins vegar tæra og óharðnaða náttúru í hveramyndum sem spegl- ast í andliti ómótaðs unglings. Á morgun, föstudag, mun Roni jafnframt flytja fyrirlestur í tengslum við sýninguna og er hann haldinn í samvinnu við i8 og Listaháskóla Íslands. Hefst fyrir- lesturinn kl. 20 í stofu 24 í listahá- skólanum. Skýringar við hugarflæði Bókverkið Becoming Landscape er unnið á vettvangi sem Roni seg- ist reglulega leita ásjár til, þ.e. eyðilendum Íslands. „Ég kem úr umhverfi sem er algerlega mann- gert, þar sem fólk hefur glatað allri tilfinningu fyrir hinu upprunalega, ósnortna, mikilvæga í náttúrunni.“ Sú náttúra sem Roni miðlar í Ís- landsmyndum sínum, allt frá fyrsta bókverki To Place-raðarinnar, „Bluff Life“, til „Arctic Circles“ og Becoming Landcape, er tjáning innra landslags, þar sem mörk skynjunar og hins skynjaða renna saman. Tengsl manneskjunnar við um- hverfið eru mikilvægur þáttur verkanna sem og tengsl tveggja vit- unda í mótun merkingar, en Roni segist tjá þá hugmynd í vinnu sinni með tvenndir og pör. Í innsetningunni Still Water má greina sterk tengsl við bókverkið „Another Water (The River Tham- es, for Example)“ sem Roni gaf út á síðasta ári. Myndrænt viðfangsefni vekanna er áin Thames í Lundún- um, og renna ljóðrænar myndbirt- ingar árinnar í ólíkum lit- og birtu- brigðum saman við hugleiðingar tengdar ánni í formi neðanmáls- greina. Í bókverkinu birtist þessi samruni í samfelldu og óslitnu flæði ljósmynda og texta, sem mynda samfellu, milli blaðsíðna, yfir for- síðu og baksíðu, sem endar hvergi og byrjar hvergi, líkt og hringrás vatns og efna í náttúrunni. Innsetn- ingin er unnin úr fimmtán stökum myndverkum, þar sem tilvísunar- númer tengja neðanmálsgreinarnar við ána. „Þessi framsetningarmáti verksins er þó gjörólíkur bókverk- inu, því innsetningin hefur fimmtán upphöf og fimmtán enda,“ segir Roni í upphafi samtals okkar um Still Water-innsetninguna. Þegar myndirnar eru skoðaðar vaknar sterk tilfinning fyrir flæði. Umfangsmiklar ljósmyndirnar, sem eru gjörólíkar hver annarri þótt um „sama“ myndefnið sé að ræða, virka sterkt á áhorfandann. Þegar nánar er rýnt í vatnsyfir- borðið má greina tilvísunarnúmer neðanmálsgreinanna, stuttra eða lengri textabrota sem sum hver vísa hvert í annað. Þannig felur samspil texta og myndar í sér vísun til nokkurs konar hugsanaflæðis, sem áhorfandinn tekur ósjálfrátt þátt í við skynjun verksins. Íhug- unin beinist að öllu frá vangavelt- um um eðli vatnsins, tilrauna til að orða í hugsun þá liti og þau form sem við blasa, um þá vitundar- breytingu sem vatnið veldur, um lík sem fundist hafa í ánni, um bók- menntir, ljóð, dægurlög sem fjalla um ána eða vatnið. Roni segist ekki vefa þennan vitundarvef myndanna af ásettu ráði. „Textarnir spretta fyrst og fremst af minni eigin upp- lifun á ánni og því leitast ég við að miðla í verkinu. Hins vegar verður mín vitund og reynsla ekki að- greind frá vitund annarra, það er svo margt í sögu þessarar ár eða í vangaveltum um vatnið sem aðrir þekkja, muna eða skynja. Upplifun áhorfandans er að sjálfsögðu mörk- uð af hans reynslu og minni, en þó svo að hann myndi engin tengsl við tilteknar hugleiðingar getur hann skilið vitundarreynsluna sem slíka. Vatnið er í eðli sínu samsafn og í myndum mínum er það tákngerv- ingur þess sem ekki er sýnilegt en skiptir öllu máli.“ Hið myrka og óræða í ánni Thames Í eða undir því breiða hugsana- flæði sem myndirnar fela í sér er hugurinn reglulega leiddur að hættum árinnar, myrkri hennar og óvissu. Í nokkrum neðanmálsgrein- um reikar hugurinn til þeirra er hafa fyrirfarið sér í ánni, og byggja þau textabrot á frásögnum og lög- regluskýrslum. „Þetta er ein af hliðum Thames-árinnar, hún laðar að sér fólk sem er í ójafnvægi. Hlutfall sjálfsmorða í ánni er gríð- arlega hátt, þar drekkja sér milli 50 og 100 manns á ári. Morð og sjálfs- morð eru stór þáttur af veruleika þeirra sem starfa við ána, t.d. deild- ar lögreglunnar sem sér um svæð- ið. Eitt af því sem gerir ána svo banvæna er hversu straumþung hún er, en steyptir bakkar hennar þrengja að vatnsflaumnum. Þeir sem horfa í ána geta verið vissir um að hverfa stökkvi þeir út í. Áin er óvenjuleg að þessu leyti og þetta greinir hana frá stórborgarám á borð við Hudson-fljótið.“ Á hinn bóginn segir Roni að Thames-áin virki á sig sem einkar þrúgandi, myrkur staður. „Vatn er ekki beinlínis fyrirbæri í sjálfu sér, það er fremur samsafn alls þess sem það hefur komist í snertingu við og alls sem er í kringum það. Ég held að það sé engin tilviljun að Thames er svo myrk og gruggug. Hér er ekki mengun um að kenna því engin iðnaðarstafsemi fer fram á ánni eða við hana. Ef til vill eru einhverjar aðrar ástæður fyrir áferð hennar, en eigi að síður hefur hún ákveðið seiðmagn sem kemur frá umhverfinu sem speglast í henni. Lundúnaborg hefur mjög hlaðna sögu og menningu, jafnvel veðrið er dumbungslegt á þessum slóðum. Áin er jafn tilfinningaleg og hún er þrúgandi,“ segir Roni Horn að lokum og bíða verk hennar frekari skynjunar gesta gallerís i8. Sýning Roni stendur til 12. jan- úar 2002. Thames-áin laðar að sér fólk sem er í ójafnvægi, segir myndlistarmað- urinn Roni Horn en hún er komin hingað til lands frá New York til að halda sýningu í galleríi i8. Hún sagði Heiðu Jóhannsdóttur frá samskiptum sínum við Thames og eyðilendur Íslands. Um vatnið liggja ótal vitundir Hluti innsetningar Roni Horn, Still Water (The River Thames, for Example), í galleríi i8. heida@mbl.is Úr nýútkomnu bókverki Roni Horn, Becoming a Landscape.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.