Morgunblaðið - 23.11.2001, Qupperneq 42

MINNINGAR
42 FÖSTUDAGUR 23. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Grétar Lárussonfæddist í Stykkis-
hólmi 31. ágúst 1934.
Hann andaðist við
störf sín í Rafstöðinni
í Stykkishólmi 12.
nóvember síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Ásta Gestsdóttir
húsfreyja, f. 23. des-
ember 1910, d. 9. júlí
1991, og Lárus Rögn-
valdsson rafvirki, f.
27. júní 1904, d. 13.
apríl 1956. Þau eign-
uðut fjóra syni og var
Grétar þeirra elstur.
Næstur Grétari kemur Rögnvald-
ur vélsmíðameistari, f. 8. mars
1938, verkstjóri í Skipasmíðastöð-
inni Skipavík hf. í Stykkishólmi,
kvæntur Sveinlaugu Salóme Val-
týsdóttur og eiga þau þrjár dætur.
Þá koma tvíburarnir Haraldur og
Gylfi, f. 23. október 1946, báðir tré-
smíðameistarar. Haraldur er
kvæntur Auði Jóhannesdóttur
bankastarfsmanni og eiga þau
þrjú börn, Gylfi er kvæntur Ólöfu
Jónsdóttur skrifstofumanni og
eiga þau þrjú börn. Bræðurnir
Haraldur og Gylfi eiga og starf-
rækja byggingafyrirtækið Sökkul
hf. í Reykjavík.
Grétar kvæntist
31. desember 1982
eftirlifandi eigin-
konu sinni, Önnu
Birnu Ragnarsdótt-
ur, starfsstúlku á St.
Fransiskussjúkra-
húsinu í Stykkis-
hólmi, f. 19. júlí 1944,
frá Hraunhálsi í
Helgafellssveit. For-
eldrar Önnu Birnu
eru Jónína Kristín
Jóhannesdóttir hús-
freyja, f. 11. júlí
1923, og Ragnar
Hannesson, bóndi og
smiður víða á Vesturlandi, síðast í
Hraunhálsi í Helgafellssveit á
Snæfellsnesi, f. 5. júlí 1915, d. 13.
maí 1980. Börn Garðars og Önnu
Birnu eru þrjú: 1) Lárus Ragnar, f.
6. janúar 1975, 2) Svanur Már, f. 3.
september 1978 og 3) Ragnheiður
Kristín, f. 1. apríl 1983. Lárus
Ragnar starfar í verktakafyrir-
tækinu Höfuðverki Kristjáns
Ragnarssonar sem móðurbróðir
hans, Kristján Ragnarsson, á og
rekur. Svanur Már og Ragnheiður
Kristín eru enn í skóla.
Útför Grétars fer fram frá
Stykkishólmskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Faðir okkar átti það til að segja
okkur systkinunum frá ævi sinni og
lífshlaupi. Við munum varla eftir því
að hafa heyrt neitt án þess að Grétar
væri nefndur á nafn. Hvernig hann
gekk þeim bræðrum í föðurstað eftir
skyndilegt fráfall Lárusar afa. Pabbi
talaði um hvernig Grétar hefði, þá
rétt rúmlega tvítugur, farið að hjálpa
ömmu í gegnum alla þá erfiðleika sem
á eftir komu. Sorgina, söknuðinn,
hjálp með heimilið og fór hann strax
að vinna fyrir því.
Við minnumst sjálf alltaf þessa ró-
lega og yfirvegaða manns sem manni
fannst ekkert geta haggað. Sigldi í
stórsjó með bræðurna og ömmu á
bakinu en kom á land þurr. Grétari
var umhugað um strákana sína og
gætti þeirra sem faðir, bæði fyrr og
nú. Áhyggjur þeirra voru áhyggjur
hans. Af sömu alúð og óeigingirni hef-
ur hann hugsað um fjölskyldu sína
Önnu Birnu, Lalla, Svan og Ragn-
heiði sem eiga framundan erfið spor.
Við munum standa með þeim og
styðja þau áfram þessi spor.
Við höfum misst mikið en Grétar er
nú kominn til afa og ömmu þar sem
þau munu gæta hans. Þau munu svo
öll þrjú gæta okkar sem eftir lifum.
Pabbi, Halli og Röggi, það er stórt
skarð höggvið í litla fjölskyldu og
hjartað grætur, munið bara að standa
saman og gæta þess að fjölskyldur
ykkar og Grétars haldist hönd í hönd í
gegnum þetta og lífið, eins og amma,
afi og Grétar hefðu viljað. Við þörfn-
umst þess nú sem aldrei fyrr.
Elsku Anna Birna, Lalli, Svanur og
Ragnheiður, hjarta okkar og hugur er
hjá ykkur í sorginni og um ókomna
tíð.
Ykkar
Inga Lára, Helena og Eiður.
Grétar Lárusson var mikill vinur
vina sinna. Öllum sem kynntust hon-
um þótti vænt um hann. Og hann var
svo bóngóður að hann vildi allt fyrir
alla gera. Og ef ég ætti að lýsa skap-
gerð hans nánar, þá er hann með al-
beztu mönnum, sem ég hefi kynnst,
og er í fremstu röð þeirra manna, sem
ég tel vini mína. Hann starfaði hjá
Rafmagnsveitu Stykkishólmshrepps
frá 1956 og til þess tíma að Rarik
keypti Stykkishólmsveituna 1958/59,
og hjá Rarik síðan. Vélgæzla hjá raf-
veitunum varð starfsvettvangur hans
og hann keyrði vélarnar alla tíð síðan,
þar til lífsorkuna þraut. Grétar lét
ekki mikið yfir sér, en var dyggur og
öruggur starfsmaður og vann öll sín
störf af alúð og trúmennsku. Hann
var afar vandvirkur og snyrtimenni
svo af bar, og umgengni í rafstöðinni
slík, að það var eins og að koma í
konungshöll að ganga þar innfyrir
dyr, og enginn mátti fara lengra en í
forstofuna án þess að fara úr skónum.
Grétar hafði lítilsháttar búskap um
árabil, nokkrar ær sem hann hirti af
natni og hugulsemi. Oft talaði hann
um að minnka nú bústofninn „frá
næsta hausti“, en gat aldrei fengið sig
til þess að farga síðustu skepnunum,
þegar til átti að taka. Einnig ræktuðu
þau hjónin kartöflur í mörg ár, bæði
til heimilisins og til þess að gleðja fjöl-
skylduvini um uppskerutímann. Grét-
ar var einkar laginn bílstjóri, enda
hentu hann ekki óhöpp í akstri svo að
ég viti. Ég veit að honum var óljúft að
láta hrósa sér, og skal því látið staðar
numið. Einn eiginleika hans skal þó
nefna, af mörgum sem hér eru ekki
taldir: Hann lagði aldrei illt orð til
nokkurs manns, enda var hann
grandvar maður með afbrigðum. Öll
framkoma hans og hegðun einkennd-
ist af hugarfari, sem prýðir aðeins
góða menn. Við hann eiga þau orð,
sem sögð eru um þá, sem gæddir eru
slíkum sálargáfum og Grétar: Hann
var hógvær og af hjarta lítillátur.
Hjónaband þeirra Önnu Birnu var
giftusamlegt og farsælt. Þau voru
samhent í uppeldi barnanna og mikið
ástríki ríkti innan fjölskyldunnar.
Andlát Grétars bar að með þeim
hætti, að í óveðrinu, sem gekk yfir
landið nýverið, varð rafmagnslaust á
Vesturlandi vegna bilunar í tengikerfi
í Borgarfirði. Grétar fór inn á rafstöð,
ræsti vélarnar og hleypti varaafli á
rafkerfið. Þegar menn komu í rafstöð-
ina nokkru síðar sat Grétar í stól sín-
um í vaktherberginu, örendur.
Lífi góðs manns var lokið. Hinn
ljúfi og hlýlegi góði drengur sést ekki
framar á götum bæjarins.
Við Katrín sendum öllum aðstand-
endum innilegar samúðarkveðjur.
Guð veiti líkn.
Jón Magnússon.
Mánudagurinn 12. nóvember síð-
astliðinn virtist ætla að verða eins og
hver annar dagur í lífi mínu. Um
klukkan 22 hringdi systir mín og til-
kynnti mér að Grétar Lárusson,
pabbi besta vinar míns, hefði látist
fyrr um kvöldið. Ég trúði þessu ekki
þá, ég trúi þessu varla enn.
Mín fyrstu kynni af Grétari voru
þegar ég var um átta til níu ára en þá
var ég orðinn nokkuð reglulegur gest-
ur á Vallarflötinni að heimsækja
Svan. Nokkurru síðar byrjuðum við
Svanur í hljómsveitabransanum. Eft-
ir að við ákváðum að ég skyldi leika á
bassa var „kallinn“, eins og ég kallaði
hann oft, búinn að koma sér upp
gælunafni á mig, Steini bassi. Allar
götur síðan hefur hann kallað mig
þetta. Í hvert skipti sem ég hringdi í
Svan og Grétar svaraði, var hann van-
ur að segja: „Búmm búmm búmm
Steini bassi, búmm búmm. Hvað ertu
að gera af þér, vantar ykkur ekki einn
færan munnhörpuleikara í hljóm-
sveitina ykkar, svona einn til þess að
laða að gellurnar?“ Fimm mínútum
seinna hló hann og leyfði mér að tala
við Svan.
Grétar var einn skemmtilegasti og
góðhjartaðasti maður sem ég kynnst.
Hann hugsaði einstaklega vel um fjöl-
skylduna sína og alla þásem voru hon-
um kærir. Alltaf þegar við Svanur
vorum á leiðinni suður t.d þá fór hann
yfir hlutina með Svani. „Eru búinn að
tékka á vatninu, tékka olíuna? Pass-
aðu þig svo, það er hálka á fjallinu.“
Svo þegar við vorum komnir yfir fjall-
ið þá hringdi hann kannski og minnti
okkur á það væri hálka á Mýrunum
líka. Þá hafði hann verið að skoða veð-
ursíðurnar í textavarpinu.
Maður getur ekki annað en hlegið
með sjálfum sér þegar maður rifjar
upp þær stundir sem maður átti með
Grétari, en að sama skapi sárnar
manni mikið við tilhugsunina um að
við eigum aldrei aftur að hittast aftur.
Ég veit að þú ert kominn á góðan stað
núna, kæri vinur. Hvíl í friði. Megi
Guð varðveita sálu þína.
Elsku Anna Birna, Lárus, Svanur
og Ragnheiður, ég votta ykkur mína
dýpstu samúð við fráfall föður ykkar
og eiginmanns. Ykkar vinur.
Þorsteinn Eyþórsson.
Einn af góðborgurum Stykkis-
hólms hefir kvatt okkur og eftir er
skarð í vinahópnum. Hann var traust-
ur og tryggur förunautur okkar, það
bar ekki mikið á honum í hinu daglega
lífi, en þeim mun traustari var hann,
og tryggð hans við þá sem hann um-
gekkst var slík að hún geymist í þakk-
látum hugum.
Hann var fæddur í Stykkishólmi og
starfaði allan sinn tíma í þágu borg-
aranna hér. Viðmót hans og tryggð
verður þeim sem þess nutu sérstök og
margra leysti hann bón og aldrei var
spurt um laun ef gerður var greiði.
Hann var 12 ára þegar ég kom í
Hólminn og ég man hann strax sem
skólapilt og eins og önnur börn var
hann í Stúkunni okkar Björk, hógvær
og eftirtektarsamur. Hann eignaðist
góðan lífsförunaut og börn og heimili
og það var hans aðal og umhyggja.
Anna Birna var honum sérstaklega
sterk í stríði lífsins og hann mat það
líka að verðleikum.
Grétar unni sínum stað, var sannur
Hólmari eins og það var kallað. Heim-
ilisins trausti maður hlúði að því og ég
held að þær hafi ekki verið margar
stundirnar sem hann var þar ekki
nærri. Ekki minnist ég þess að víðför-
ull hafi hann verið í þeim skilningi
sem nútíðin leggur í það orð. Og vin-
um sínum var hann bæði góður og
hliðhollur. Um það getur sá sem þetta
ritar borið vitni.
Þá skal því ekki gleymt að Grétar
var hagur maður og það kom sér oft
vel fyrir vini hans sem nutu þess ríf-
lega.
Hann var hvers manns hugljúfi og
gat á góðum stundum hreyft glettni
og gamansemi, gert umhverfið hlý-
legra, en ekki man ég til þess að hann
hafi lagt nokkrum manni neitt til
ásteytingar eða vanvirðu. Sem sagt:
Hann var góður drengur í þess orðs
fyllstu meiningu og það get ég borið
um því oft kom ég á heimili þeirra
hjóna og naut þar glaðværra stunda.
Með þessum fáu orðum vil ég og
fjölskylda mín þakka þessum ágæta
vini mínum fyrir liðin ár og allt hans
hlýja viðmót og góðvilja, og um leið
færa Önnu konunni hans og börnum
þeirra og ástvinum öllum innilegustu
samúðarkveðjur.
Guð blessi minn ágæta vin og leiði
hann um ljóssins brautir.
Árni Helgason, Stykkishólmi.
Það var annað en ætlað var. Það er
svo margt sem er öðruvísi en ætlað er.
Síminn hringdi og fyrrverandi starfs-
systir flutti mér sorgarfregn þar sem
ég bjó mig undir að forrita nýja
makróa í teiknikerfið við upphaf
nýrrar viku, Grétar samstarfsmaður
minn Lárusson var látinn. Makróar
urðu ekki fleiri þann daginn. Gamlir
menn eiga líklega ekki að búa til
makróa í tölvu. Áreitið er nægilegt og
alls staðar, stundum gott en oftast illt.
Makróar lífsins eru margir, ósýnilegir
og áhrifamiklir sem hinir í tölvunni.
Tæknin tekur og tæmir orku, jafnvel
svo að skaðað getur eðlilegar samvist-
ir við skilning á og tilfinningar til
mannanna sem okkur eru samferða á
lífsins göngu. Þegar sjónvarpið eða
tölvan hefur forgang er okkur hætta
búin.
Þess vegna, eða kannski án þess,
verðum við að halda fast um einföldu
gildin í hinni kristnu siðfræði og móta
skipti okkar við náungann með vonina
að vopni. Vonin er okkar dýrasti fjár-
sjóður. Vonin um að allt þetta sé til
einhvers var okkur gefin við upprisu
frelsarans. Við áttum margar góðar
stundir saman, Grétar og ég, vonir
okkar féllu vel saman. Og ég átti þá
von í hjarta mínu að þessi vinur minn
fengi að njóta eftirlaunaaldursins og
ég átti líka þá von að við ættum enn
margar góðar stundir saman eftir
störfin okkar hjá RARIK. Hvorugt
verður.
Vonbrigðin gera að erfitt er að
finna sjálfan sig og staðsetja, það er
ekki auðvelt verk, maður sér illa sitt
næsta spor. Og manni finnst að geng-
in spor hefðu mátt vera í aðrar áttir.
Okkur Grétari kom vel saman frá
fyrstu stundu. Hans fölskvalausa góð-
vild með raunsæju ívafi, lítillæti en
myndugleiki, listrænir hæfileikar og
ábyrgðarkennd og velvilji, allt í ríkum
mæli voru einkenni þessa vinar og
samherja sem var mér samferða síð-
ustu átta árin. Við áttum líka mörg
bros saman.
Aldrei heyrði ég kvörtun, þegar við
unnum saman, skapið var létt á
hverju sem gekk. Jafnvel þótt ég
stæði á öndinni við að skammast út í
þetta eða hitt leit hann bara undan, þó
nærgætinn svo að ég sæi ekki eða
heyrði, þegar hann muldraði í barm
sér: „Hvílíkur óþarfi.“
Grétar Lárusson, þessi einstaklega
kyrrláti maður, bjó reyndar við mikið
lán að hafa við hlið sér sterkan en
blíðan kvist úr Helgafellssveit sem
létti honum lífsgönguna. Slíkir karlar
brosa gjarnan. Ævistarfið var að
þjóna orkuveri sem reyndar var eins-
konar föðurleifð hans. Um margra
ára skeið vann hann á fullum dampi
véla og manna við umsýslu þeirra.
Síðar við að gæta þess að þessar lang-
þreyttu vélar væru alltaf til taks ef
Kári væri að spilla raforkuafhendingu
frá Þjórsársvæðinu eða viðhald flutn-
ingskerfis væri á dagskrá. Við það
starf var hann til hinstu stundar.
Þótt hugur hans og hjarta spynnu
fyrst og síðast varnarvefi um líf
barnanna og óskin um velferð þeirra
væri öllu ofar voru samfélagslegir
hagsmunir heimabæjarins Stykkis-
hólms þungir í huga. Ræturnar hans
voru þar og þar hafði hann alist upp
og starfað.
Við áttum nokkrar sérstakar sam-
verustundir á síðustu mánuðum í
íbúðinni þar sem hann bjó löngum í
foreldrafaðmi, ofan þessara raf-
magnsvéla. Þar fékk ég skilning á
vonum hans og væntingum um fram-
tíð sína og starfslok, væntingar fjöl-
skylduföður með börnin, já, fjölskyld-
una alla. Þar streymdu fram
minningar hans um liðna tíð í Stykk-
ishólmi, mannlíf og baráttuþrek íbú-
anna í atvinnusköpun, já, menningar-
lífið allt og mennskuna á eyjunum
sem við sáum svo vel frá þessum ein-
staka útsýnisstað og atburði og sögu
orkuversins. Fróðleikurinn var mér
gulli betri. Frásagnargáfa Grétars
var mikil og náði miklu lengra og um
víðara svið en rafmagn og vélar. Hann
var hafsjór fróðleiks um Stykkishólm,
Breiðafjörð og Snæfellsnesið allt. En
það sem mér fannst eiga hug hans og
hjarta var ræktunarhlutverkið. Hann
þekkti nafnið á öllum blómum, runna-
gróðri og trjám sem urðu á leið okkar
eða í huga okkar og gat alltaf upplýst
mig um lífslíkur jurta og fræja sem
við RARIK-menn vorum að gróður-
setja eða ætluðum að setja í jörðu. Ég
hef reyndar áður haldið því fram að
Grétari hafi verið í mun að rækta upp
aftur það sem aðrir tróðu niður og
viljað fyrst og síðast stuðla að því að
lífsblómin blómstruðu í brjóstum
samferðamanna. Slíkur er ræktunar-
maður. Já, létt grín var á öllum sam-
verustundum þrátt fyrir allt, en fyrst
og síðast hafði hann létt grín í frammi
um sjálfan sig. Aldrei voru aðrir
meiddir af orðum Grétars Lárusson-
ar. Já, hver samherjastund með Grét-
ari var óðurinn til lífsins, þá voru eng-
ir afslættir gefnir og hann varpaði
birtu og yl á allt sviðið hverja slíka
stund, svo stundin varð önnur og betri
en stundin sem var liðin, og Grétar
sannaði þá að í hverju lífsins spori
getur maður verið manns gaman,
jafnvel þótt sporin liggi ekki saman.
Tómas borgarskáld sagði um látinn
vin:
Þú hafðir fagnað með gróandi grösum
og grátið hvert blóm, sem dó.
Og þér hafði lærzt að hlusta unz hjarta
í hverjum steini sló.
Þetta eru orðin sem ég ætla að lýsi
best vini mínum Grétari Lárussyni.
Guð blessi minningu hans. Hugheilar
samúðarkveðjur sendi ég eiginkonu,
börnum og vandamönnum. Guð
styrki ykkur og blessi á þessum erfiðu
stundum og um alla framtíð og gefi
ykkur frið og gleði á fæðingarhátíð
frelsarans sem framundan er.
Erling Garðar Jónasson.
Ljósin eru slokknuð. Það er raf-
magnslaust í Stykkishólmi.
Eins og svo oft áður kippa íbúarnir
sér ekki upp við það þegar rafmagnið
fer af í vondum veðrum, vegna þess að
allir vita að Grétar á Rafstöðinni set-
ur vélarnar í gang eftir andartak.
Þannig er það og hefur alltaf verið
og þannig á það bara að vera.
Sl. mánudagskvöld breyttist allt,
rafmagnið kom ekki aftur á bæinn
eins og alltaf áður. Maðurinn með ljá-
inn hafði komið í heimsókn á Rafstöð-
ina og kallað til sín Grétar Lárusson
og spurði hvorki um stað né stund.
Missir fölskyldunnar er mikill og
sérstaklega erfiður þegar hann ber að
með jafn skjótum hætti.
Við samstarfsmenn hans misstum
ekki einungis góðan og áreiðanlegan
starfsmann heldur einnig góðan fé-
laga og vin til fjölda ára.
Rafmagnsveitur ríkisins misstu
óeigingjarnan starfsmann sem hafði
m.a. það hlutverk að flagga á hátíð-
isdögum sem allir taka eftir og telja
jafn sjálfsagt og sólin rís að morgni og
hnígur til viðar að kveldi.
Grétar Lárusson eða Grétar á Raf-
stöðinni var kenndur við Rafstöðina
sem var í senn æskuheimili hans og
vinnustaður til fjölda ára.
Grétar tók við vélstjórastarfi föður
síns 1956 hjá Rafveitu Stykkishólms
og starfaði síðan sem vélstjóri eftir að
Rafmagnsveitur ríkisins tóku við raf-
magnsmálum í Stykkishólmi.
Þegar Stykkishólmur tengdist
landskerfinu með háspennulínum
1975 lagðist rafmagnsframleiðsla með
dísilvélum af, nema í bilanatilvikum
og breyttist starfssvið Grétars í sam-
ræmi við það.
Álestur var eitt þeirra mörgu verk-
efna sem Grétar sinnti og gerði með
stakri nákvæmni, ekkert hér um bil
var látið duga. Nú á tölvuöld eru
álestrar slegnir inn í handtölvu og til-
einkaði Grétar sér nýjar aðferðir á
ábyrgan hátt og talaði um að nú þyrfti
hann að „sinka“ tölvuna og hló við.
Þannig tókst hann á við ný verkefni af
mikilli nákvæmni og með einstöku
skopskyni, í gegnum árin eru tilsvörin
og sögurnar orðnar margar sem við
samstarfsmenn hans geymum með
okkur.
Hann hafði einstaka hæfileika til að
finna tíma fyrir fólk og það þrátt fyrir
miklar annir. Þetta áttum við sam-
starfsmenn hans stundum erfitt með
að skilja, en skiljum betur núna og
söknum um leið og við lítum til baka.
Grétar var boðinn og búinn að
hjálpa öðrum og eru þeir nokkuð
margir sem hann hefur keyrt í gegn-
um árin og þá jafnt styttri leiðir inn-
anbæjar sem lengri leiðir milli lands-
hluta. Einnig hljóp hann undir bagga
með þeim sem ekki áttu heimangengt
vegna veikinda og sótti lyf og aðra
nauðsynjavöru.
Þannig var Grétar með eindæmum
umhyggjusamur og bóngóður maður.
Grétar flíkaði ekki tilfinningum
sínum, en við samstarfsmenn hans
vissum vel hve mikla umhyggju hann
bar fyrir fjölskyldu sinni og geymum
minninguna um góðan dreng í hjarta
okkar um leið og við þökkum sam-
starfið í gegnum árin.
Elsku Anna Birna, megi góður Guð
veita þér og börnunum styrk í sorg-
inni.
Guð blessi minningu Grétars Lár-
ussonar á Rafstöðinni.
Starfsmenn Rarik, Stykkishólmi.
GRÉTAR
LÁRUSSON