Morgunblaðið - 06.12.2001, Qupperneq 28

Mannskæðustu
kosningaátök í
sögu Sri Lanka
TUGIR þúsunda Tam-
íla gátu ekki kosið í
þingkosningunum á Sri
Lanka í gær vegna ör-
yggisráðstafana hersins
eftir að mannskæð átök
höfðu blossað upp. Að
minnsta kosti tíu létu
lífið í átökunum í gær,
þeirra á meðal sjö ára
drengur sem varð fyrir
byssuskoti við heimili
sitt þegar til skotbar-
daga kom í bænum
Puttalam í norðurhluta
landsins. Sjö múslímar
biðu einnig bana í skot-
árás á jeppa þeirra í
Kandy-héraði í mið-
hluta landsins. Múslím-
ar eru í minnihluta á Sri
Lanka.
Alls féllu rúmlega 50
manns í átökunum frá
því að kosningabaráttan
hófst 21. október. Eru
þetta mannskæðustu
kosningaátök í sögu
landsins.
Herinn lokaði vegum
á norður- og austurhluta eyjunnar og
kvaðst hafa fengið upplýsingar um
að skæruliðar, sem berjast fyrir
sjálfstæðu ríki Tamíla, ætluðu að
laumast á kjörstaði til að gera
sprengjuárásir. Frambjóðendur og
embættismenn í héruðum Tamíla
sögðu að 130.000 manns hefðu ekki
getað kosið af þessum sökum en yf-
irkjörstjórn Sri Lanka sagði að
80.000 manns hefðu ekki komist á
kjörstaðina.
Um 12,4 milljónir manna voru á
kjörskrá. Kosningarnar snerust
einkum um bágan efnahag landsins
og átján ára stríð stjórnarhersins og
tamílskra aðskilnaðarsinna sem hef-
ur kostað 64.000 manns lífið. Stjórn-
in vill herða stríðsaðgerðirnar gegn
aðskilnaðarsinnunum en stjórnar-
andstaðan vill hefja friðarviðræður
við leiðtoga þeirra.
Chandrika Kumaratunga, forseti
Sri Lanka, hefur sagt að hún ætli
ekki að skipa leiðtoga stjórnarand-
stöðunnar, Ranil Wickremesinghe, í
embætti forsætisráðherra þótt
flokkur hans fái meirihluta á þinginu.
Colombo. AP, AFP.
Lögreglumaður skoðar persónuskilríki lest-
arfarþega í Colombo. Yfirvöld á Sri Lanka
voru með mikinn öryggisviðbúnað í landinu
vegna þingkosninganna í gær.
AP
ANDERS Fogh Rasmussen, for-
sætisráðherra Danmerkur, flutti
stefnuræðu stjórnar sinnar á þingi
í fyrradag og kvað þar við nokkuð
annan og vinsamlegri tón í garð
Færeyinga en hjá fyrrverandi
stjórn jafnaðarmanna.
„Það fer ekki á milli mála, að
viðmótið hefur breyst. Nú var ekki
verið með hótanir um efnahags-
legar refsiaðgerðir,“ sagði Högni
Hoydal, þingmaður Sjálfstýri-
flokksins í Færeyjum og einn ötul-
asti talsmaður fulls sjálfstæðis
eyjanna, um ræðu Rasmussens.
Í ræðu sinni lagði Rasmussen
áherslu á, að stjórnin vildi standa
vörð um núverandi landamæri
danska ríkisins en sagði jafnframt,
að Færeyingar ættu að geta farið
með fleiri málaflokka og axlað
meiri ábyrgð á efnahagsmálunum.
Hét hann því, að hin nýja stjórn
borgaraflokkanna myndi leggja
áherslu á eðlileg og opin samskipti
við Færeyinga.
Færeyingar fagna
ræðu Rasmussens
„Við skulum taka Anders Fogh
Rasmussen á orðinu. Áður var
ekki unnt að finna neinn samn-
ingsgrundvöll vegna þess, að það
var alltaf verið að setja okkur ein-
hverja úrslitakosti,“ sagði Hoydal,
sem fagnaði því, að Rasmussen
skyldi hafa lagt áherslu á sjálf-
stæða, danska utanríkisstefnu.
„Við skulum yfirfæra það á Fær-
eyjar og Grænland. Við Færeying-
ar eru sammála skoðunum hans
um aukna ábyrgð.“
Ekki trúaðir á
miklar breytingar
Hoydal og fleiri Færeyingar
telja þó ekki í raun, að mikið muni
breytast í samskiptum Dana og
Færeyinga. Nýja stjórnin í Dan-
mörku vill eins og fyrri stjórnir, að
Færeyjar og Grænland verði
áfram hluti af danska ríkinu en
Hoydal segist þó vona, að umræð-
an verði opnari og eðlilegri en áð-
ur.
12#!
32425
#

$
  %* ,$#  %
-
%  

 "%  "
""% . /   %- %$ &0 &%"/
"/ 12
%
$
& $
3


 1
4  



%'
%'

 (###  
4%#(### !6+ 



6      
7   
  +  
,+    78 $+ 


  /             9 "  &9


3    
   (
:    
  
8% :

;+  9 
    ; 9
+

,  "   " " 
  <  =, > 3 (? 
25
#<2
3  " 
3    *     !9" 
2 + 
$ +

3##!
@ 
3    
<  A .   + 
     9 "9
9"    -!"B

:

)        C !  9" ,  
,  
2  =

6 B 
  
 ; 9
+ ,! 
/
<+    „SEGWAY verður bílnum það
sem hann varð hestinum og
hestakerrunni,“ sagði bandaríski
uppfinningamaðurinn Dean Kam-
en er hann kynnti á mánudag
nýja farartækið sitt en það geng-
ur fyrir rafmagni, er næstum
hljóðlaust og ætlað fyrir einn
mann.
Kamen spáir því, að Segway
eigi eftir að valda byltingu í
borgarumferðinni og útrýma bíla-
notkun á stuttum vegalengdum.
Um leið muni stórlega draga úr
öngþveitinu og menguninni, sem
bílunum fylgja. Þeir, sem prófað
hafa tækið, segja, að það sé um
það bil ómögulegt að detta af því
eða velta því um koll, svo sé
snúðinum fyrir að þakka en hann
kannar 100 sinnum á sekúndu
hvar þyndarpunkturinn liggur.
Ýmsar stofnanir og fyrirtæki
hafa nú þegar pantað nokkuð af
Segway-tækjum og er þá um að
ræða þyngri og dýrari gerðina,
sem er þegar komin í framleiðslu.
Léttari gerðin kemur á markað á
næsta ári.
Bandaríska póstþjónustan ætl-
ar að hefja tilraunir með 20 tæki
á nokkrum stöðum í janúar nk.
og vonast er til, að þau muni geta
flýtt fyrir póstdreifingunni. Borg-
aryfirvöld í Atlanta ætla að hefja
tilraunir með nokkra tugi tækja í
febrúar og kanna hvort þau geti
ekki dregið úr mengun og um-
ferðaröngþveiti og bandarísku
þjóðgarðarnir og General Elect-
ric hafa líka ýmsar tilraunir á
prjónunum. Reynist tækin vel,
getur verið að draumur Kamens
um byltingu í borgunum rætist.
Bylting boðuð
í borgunum
ERLENT
28 FIMMTUDAGUR 6. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
LOIS Nadean Smith, sem
dæmd var til dauða fyrir að
bana fyrrverandi unnustu son-
ar síns, var tekin af lífi í Okla-
homa í fyrrinótt. Er hún 17.
manneskjan og þriðja konan,
sem líflátin er í ríkinu á þessu
ári. Ljóst er, að Oklahoma mun
slá út Texas hvað varðar fjölda
aftakna á árinu. Smith, sem var
61 árs, var dæmd fyrir að
myrða Cindy Baillie, 21 árs
gamla, árið 1982 en sonur henn-
ar, Greg, var dæmdur í lífstíð-
arfangelsi fyrir að aðstoða móð-
ur sína við verknaðinn.
Marike de
Klerk myrt
MARIKE de Klerk, fyrrver-
andi eiginkona F.W. de Klerk,
fyrrverandi forseta Suður-Afr-
íku, fannst
látin á heim-
ili sínu í
fyrradag og
ljóst er, að
hún var
myrt. Talið
er, að það
hafi gerst
hálfum öðr-
um sólar-
hring áður.
Enginn hefur verið handtekinn
enn og ekki var að sjá, að neinu
hefði verið stolið.
De Klerk var forseti S-Afríku
frá 1989 til 1994 og síðan vara-
forseti Nelson Mandela til
1996. Skildi hann við Marike
1998 eftir næstum 40 ára hjú-
skap og tók saman við fyrrver-
andi eiginkonu grísks skipa-
kóngs. S-afrískir frammámenn,
jafnt svartir sem hvítir, minnt-
ust Marike í gær með mikilli
virðingu.
Vill laga
Búddastyttur
PAUL Bucherer, yfirmaður
svissnesks safns sem helgað er
Afganistan, hefur boðist til að
endurgera tvær risastórar
Búddastyttur, sem talibanar
eyðilögðu. Kveðst hann hafa
nákvæm mál og aðrar nauðsyn-
legar upplýsingar um stytturn-
ar. Segist hann raunar hafa
verið beðinn um það af nýjum
ráðamönnum í Afganistan en
stytturnar voru lengi mjög vin-
sæll áfangastaður ferðamanna.
Thurmond
99 ára
BANDARÍSKI öldungadeild-
arþingmaðurinn Strom Thur-
mond varð 99 ára gamall í gær.
Hefur eng-
inn setið
lengur á
Bandaríkja-
þingi en
hann og
hann er
jafnframt
elsti þing-
maðurinn
þar frá upp-
hafi. Thur-
mond, sem var fyrst kjörinn
1954, ætlar að ljúka kjörtíma-
bilinu, sem rennur út í janúar
2003, en þá verður hann orðinn
101 árs. Raunar er heilsan að-
eins farin að bila en þó er fátítt,
að hann missi af þingfundi.
STUTT
Oklahoma
fram úr
Texas í
aftökum
Strom
Thurmond
Marike de
Klerk