Morgunblaðið - 13.12.2001, Qupperneq 1

286. TBL. 89. ÁRG. FIMMTUDAGUR 13. DESEMBER 2001 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 13. DESEMBER 2001
VONIR um friðarsamninga milli Ísraela og Palest-
ínumanna urðu að engu í gær þegar palestínskir
öfgamenn réðust með sprengjum og vélbyssum á
ísraelskan fólksflutningabíl og myrtu tíu manns. Á
sama tíma gerðu tveir Palestínumenn sjálfsmorðs-
árás á Gazasvæðinu og særðu fjóra.
Ísraelskar herþotur gerðu í gærkvöldi sprengju-
árás á öryggisgæslustöð Palestínumanna skammt
frá skrifstofum Yassers Arafats, forseta heima-
stjórnarinnar, á Gaza. Einnig var gerð loftárás á
stöðvar palestínsku lögreglunnar í Nablus. Ísraelar
kenndu heimastjórninni um að hafa látið undir höf-
uð leggjast að ná tökum á herskáum múslimum.
Ekki var fyllilega ljóst í gær hverjir bæru ábyrgð
á tilræðinu á Vesturbakkanum, en sjónvarpsstöð
Hezbollah-samtakanna í Líbanon greindi frá því að
þangað hefði hringt maður er hefði sagst vera
fulltrúi palestínsku öfgasamtakanna Hamas og lýst
þau ábyrg.
Tilræðin í gær auka enn þrýstinginn á Arafat að
fangelsa alla öfgamenn svo sem Vesturlönd og Ísr-
aelar hafa krafist af honum síðan Palestínumenn
gerðu mannskæðar sjálfsmorðsárásir í byrjun mán-
aðarins. Bandaríkjastjórn krafðist þess í gær, að
Arafat „gerði allt sem hann mögulega gæti“ til að
stöðva ofbeldisaðgerðirnar, sem færu sífellt versn-
andi.
Ísraelarnir tíu féllu, og allt að 30 særðust, þar af
margir lífshættulega, þegar Palestínumennirnir
sprengdu tvær sprengjur við veginn skammt fyrir
utan landnemabyggð gyðinga nærri Nablus. Þegar
fólksflutningabifreiðin hægði á sér eftir sprenging-
arnar lét einn byssumaður kúlnahríð dynja á henni.
Hann féll síðan sjálfur eftir stuttan bardaga við ísr-
aelska landamæraverði er þustu á vettvang. Tveir
aðrir öfgamenn héldu áfram að skjóta á sjúkrabíla
sem komu til að flytja særða á brott.
Um svipað leyti og árásin var gerð á Vesturbakk-
anum sprengdu tveir Palestínumenn sjálfa sig í loft
upp við hótel í landnemabyggð gyðinga syðst á
Gazasvæðinu. Fjórir aðrir særðust.
Stjórn Arafats neitar ábyrgð
Heimastjórn Palestínumanna gaf út yfirlýsingu
í gærkvöldi og neitaði því afdráttarlaust að bera
nokkra ábyrgð á tilræðunum. Lét heimastjórnin
jafnframt loka skrifstofum samtakanna Hamas og
Jihad, sem hafa lýst ábyrgð á nokkrum tilræðum
gegn Ísraelum að undanförnu.
Ariel Sharon, forsætisráðherra Ísraels, kallaði
öryggisráð sitt til neyðarfundar í gærkvöldi til að
ræða viðbrögð Ísraela við tilræðunum. Undanfarið
hafa Ísraelar brugðist hart við tilræðum Palest-
ínumanna og gert harðar loftárásir á palestínskar
lögreglustöðvar og byggingar heimastjórnarinnar.
Fregnir hermdu í gærkvöldi að öryggisgæslustöðv-
ar Palestínumanna í Ramallah hefðu verið yfirgefn-
ar, þar eð búist væri við hefndaraðgerðum Ísraela.
Áður en tilræðin á Vesturbakkanum og Gaza
voru framin í gær höfðu bandarískir embættismenn
greint frá því að Anthony Zinni, sáttafulltrúi Banda-
ríkjastjórnar í Miðausturlöndum, hefði talið Ísraela
á að gera ekki frekari árásir á palestínsk skotmörk,
ef palestínska lögreglan gerði alvarlega tilraun til
að koma höndum yfir öfgamenn. En með tilræð-
unum fór þessi málaleitan út um þúfur, og hætta er
talin á að Zinni geri alvöru úr þeim hótunum sínum
að hætta sáttatilraunum ef mannskæðum hryðju-
verkum linnir ekki.
Palestínumenn fella tíu
Ísraela nálægt Nablus
Ísraelskar herþotur varpa
sprengjum skammt frá
skrifstofum Arafats á Gaza
Jerúsalem, Gazaborg, Washington, Nablus. AFP, AP.
AP
Lögreglumenn og sjúkraliðar að störfum við fólksflutningabílinn sem ráðist var á í gær.
FORSVARSMENN Blockbust-
er-myndbandaleigukeðjunnar í
Bretlandi tilkynntu í gær að til-
raun yrði gerð með notkun ilm-
efna til að hjálpa viðskiptavinum
að velja myndbönd.
Þrjár ilmtegundir hafa verið
þróaðar í þessum tilgangi:
byssupúðurslykt á að vekja
áhuga á spennumyndum, rósa-
ilmur á að beina athyglinni að
rómantískum myndum og ban-
anaangan er ætlað að minna á
gamanmyndir. Ilmtegundirnar
verða í hylkjum sem komið verð-
ur fyrir í loftræstikerfi mynd-
bandaleignanna. Fjórða ilmin-
um, af vanillu, á svo að úða út í
loftið í sælgætissölunni, í því
skyni að hvetja viðskiptavinina
til að kaupa eitthvert góðgæti.
Blockbuster hyggst til að
byrja með prófa notkun ilm-
efnanna í nokkrum myndbanda-
leigum í London, Birmingham
og víðar. „Lykt leikur stórt hlut-
verk í því hvernig við vinnum úr
hugsunum, minningum og
myndum, þannig að tenging
ilms við hina sjónrænu og hljóð-
rænu þætti kvikmynda ... ætti
að fullkomna skemmtunina,“
sagði talsmaður keðjunnar.
Ilmur til að
auðvelda
myndavalið
London. AP.
AFGANSKAR hersveitir við Tora Bora fram-
lengdu í gær frest liðsmanna al-Qaeda-hreyfing-
arinnar til uppgjafar þar til í nótt. Foringjar sveita
andstæðinga talibana hvöttu óbreytta al-Qaeda-
liða til að framselja 22 yfirmenn í hreyfingunni í
skiptum fyrir frelsi.
Afgönskum sveitum hafði á þriðjudag tekist að
ná flestum hellunum í Tora Bora á sitt vald og um-
kringja stóran hluta liðsmanna al-Qaeda, sem var
gefinn frestur þar til í fyrrinótt til að gefast upp.
Al-Qaeda-liðarnir höfðu frestinn þá að engu.
Bandarískar sprengjuflugvélar héldu uppi
hörðum árásum á fjöllin á Tora Bora-svæðinu í
gær, þar sem líklegt er talið að hryðjuverkaforing-
inn Osama bin Laden hafist við. Árásir voru einnig
gerðar á skotmörk nærri borginni Kandahar.
Bandarísk sprengjuflugvél af gerðinni B-1
hrapaði í Indlandshaf skömmu eftir flugtak frá
herstöð á eyjunni Diego Garcia síðdegis í gær.
Fjórir voru í áhöfn vélarinnar og var þeim öllum
bjargað. Ekki var ljóst hvað olli því að vélin hrap-
aði.
Burhanuddin Rabbani, forseti Afganistans frá
1992–1996, sagði við fréttamenn í Kabúl í gær að
hann styddi bráðabirgðastjórnina sem tekur við
völdum í landinu 22. desember. Hann fullyrti þó að
samkomulagið um stjórnarmyndunina, sem náðist
á fundi afganskra fylkinga í Bonn í síðustu viku,
hefði verið undirritað undir þrýstingi frá erlend-
um ríkjum og sagði slík afskipti af innanríkismál-
um Afganistans einungis til þess fallin að auka á
vanda landsins.
Bandarískur talibani segir fleiri
hryðjuverk í undirbúningi
Bandaríkjamaðurinn John Walker, sem barðist
með herliði talibana en náðist við Mazar-e-Sharif,
mun hafa sagt við yfirheyrslur að al-Qaeda-sam-
tökin hygðu á frekari hryðjuverk í Bandaríkjunum
fyrir lok föstumánaðar múslima nk. sunnudag. Er
hann sagður hafa fullyrt að sýklavopn yrðu þá not-
uð.
Bandarískir embættismenn drógu í efa að full-
yrðingar Walkers væru á rökum reistar. Ari
Fleischer, talsmaður Hvíta hússins, sagði að ólík-
legt hlyti að teljast að svo lágt settur maður í liði
talibana hefði haft vitneskju um hryðjuverka-
áform al-Qaeda.
Frestur al-Qaeda-
liða framlengdur
Tora Bora, Washington. AFP, AP.
Bandarísk sprengjuflugvél fórst
í Indlandshafi en áhöfninni bjargað
AP
Hermaður úr liði andstæðinga talibana við
Tora Bora lítur á úr sitt eftir að frestur al-
Qaeda-liða til uppgjafar rann út í gærmorgun.
GEORGE W. Bush Bandaríkjafor-
seti tjáði leiðtogum Bandaríkjaþings
í gær að hann hefði ákveðið að rifta
Gagneldflaugasáttmálanum sem
Bandaríkjamenn og Sovétmenn
undirrituðu árið 1972. Búist var við
að forsetinn tilkynnti ákvörðun sína
formlega í dag og nýtti sér þar með
ákvæði sáttmálans um að honum
megi segja upp með sex mánaða fyr-
irvara.
Tom Daschle, meirihlutaleiðtogi
demókrata í öldungadeildinni, stað-
festi í gær að Bush hefði kunngert
sér og þremur öðrum þingleiðtogum
ákvörðun sína á vikulegum fundi
þeirra í Hvíta húsinu í gærmorgun.
Forsetinn hefur margoft lýst sátt-
málanum sem úreltum leifum frá
dögum kalda stríðsins.
Ákvörðun Bush þýðir að Banda-
ríkjamenn geta ótrauðir haldið
áfram tilraunum sínum með eld-
flaugavarnakerfi, en uppbygging
slíks kerfis brýtur í bága við ákvæði
sáttmálans. Rússar hafa ráðið
Bandaríkjastjórn frá því að rifta
sáttmálanum einhliða og segja það
munu grafa undan þeim árangri sem
náðst hafi í afvopnunarmálum á und-
anförnum þremur áratugum.
Bush stað-
ráðinn í
að rifta
sáttmála
Washington. AFP, AP.