Morgunblaðið - 29.12.2001, Blaðsíða 14

FRÉTTIR
14 LAUGARDAGUR 29. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
 GAUTI Kristmannsson lauk ný-
lega doktorsprófi í þýðingafræðum
við Johannes Gutenberg-háskólann í
Mainz í Þýskalandi. Doktorsritgerðin
nefnist Literary Diplomacy: the Role
of Translation in the Construction of
National Literatures in Britain and
Germany 1750-
1830. Leiðbein-
endur voru pró-
fessorarnir Horst
W. Drescher og
Andreas F. Kell-
etat. Í ritgerðinni
er farið yfir
hvernig þýð-
ingum var beitt
beint og óbeint til
að auðga og rétt-
læta þann bók-
menntaarf sem fyrir var í Bretlandi
og Þýskalandi á síðari hluta átjándu
aldar og endurskilgreina áður lítt
metnar bókmenntir á móðurmálinu
sem „klassískar“.
Fyrsti hluti ritgerðarinnar er þýð-
ingafræðilegur og er lagður grund-
völlur að hugmynd höfundar um
„þýðingar án frumtexta“ sem merkir
að á leið sinni til þess að geta kallað
sig bókmenntaþjóðir verði þjóðir að
þýða inn í samfélag sitt tiltekin form
og bókmenntagreinar auk klassískra
texta. Annar hluti ritgerðarinnar
fjallar um upptöku norrænna og kelt-
neskra bókmennta inn í breskan
þjóðararf, en segja má að þýðingar á
þeim hafi gegnt lykilhlutverki við að
móta þá vitund sem Bretar hafa um
sig og þjóðir þær sem Bretlandseyjar
byggja. Þriðji hlutinn fjallar síðan um
hvernig til varð þýsk þjóðarvitund og
hugmyndir um „menningarþjóð“
þrátt fyrir sundurlaust ríkja-
samband, en þar gegna aftur þýð-
ingar lykilhlutverki, bæði til að afla
nýrra fyrirmynda í gegnum breska
og norræna texta og einnig í nýju og
sjálfstæðu viðhorfi til hinnar klas-
skísku arfleifðar Grikkja andspænis
menningarlegu forræði Frakka. Há-
skólinn í Mainz styrkti verkefnið í eitt
ár og einnig var það styrkt í tvö ár af
sjóði Landesgraduiertenförderung í
fylkinu Rheinland-Pfalz. Ritgerðin
hlaut verðlaun háskólans í Mainz fyr-
ir framúrskarandi doktorsritgerð.
Gauti Kristmannsson lauk BA-
prófi í ensku frá Háskóla Íslands árið
1987 og prófi sem löggiltur dómtúlk-
ur og skjalaþýðandi sama ár. Árið
1991 lauk hann meistaraprófi (M.Sc.
with distinction) í skoskum bók-
menntum frá Edinborgarháskóla.
Gauti hefur starfað sem þýðandi frá
árinu 1980. Foreldrar Gauta eru
Kristmann Eiðsson og Kristín Þor-
steinsdóttir. Hann er kvæntur Sab-
ine Leskopf þýskukennara og verk-
efnisstjóra, og eiga þau tvö börn,
Fjólu, f. 1996, og Jakob, f. 2000.
Doktorspróf
í þýðinga-
fræðum
Gauti
Kristmannsson
Í LEIÐARA Morgunblaðsins 19.
desember, þar sem fjallað var um
refsingar í kynferðisafbrotamálum,
sagði: „Eins og fram kom í blaðinu í
gær hafa stjórnvöld í Noregi endur-
skoðað kynferðisafbrotakafla sinna
hegningarlaga, sem m.a. leiðir nú til
þess að sönnunarbyrði í málum af
þessu tagi liggur hjá verjanda ger-
anda en ekki hjá ákæruvaldinu og
fórnarlambinu.“
Þessi málsgrein var byggð á um-
mælum Helgu Leifsdóttur héraðs-
dómslögmanns í Morgunblaðinu 18.
desember, en þau voru svohljóðandi:
„Við getum t.d. tekið Norðmenn okk-
ur til fyrirmyndar hvað þetta snertir,
en þeir hafa nýverið endurskoðað
kynferðisbrotakafla sinna hegningar-
laga. Norðmenn hafa þyngt verulega
refsiviðurlög kynferðisbrota. Einnig
er virt til refsiþyngingar ef það eru
t.d. fleiri en einn gerandi, gerandi
hefur verið dæmdur áður fyrir kyn-
ferðisbrot eða brotið haft alvarlegar
afleiðingar fyrir brotaþola. Þá er m.a.
lögð refsing við kynferðislegri mis-
neytingu, sem eru mjög algeng brot
hérlendis. Þau lýsa sér í því að menn
misnota sér ölvunarsvefn kvenna til
að nauðga þeim. Reyndar tekur 196.
gr. almennra hegningarlaga á brot-
um af þessu tagi en í Noregi er geng-
ið enn lengra með því að gerandinn
þarf að sýna fram á að hann hafi haft
samþykki fórnarlambsins fyrir sam-
ræðinu. Þetta er umdeilt í ljósi þess
að meginreglan í refsirétti fjallar um
að ákæruvaldið beri sönnunarbyrði
fyrir sekt sakbornings og að allan
vafa beri að skýra sakborningi í vil.
Kynferðisbrot eru hins vegar það
sérstakur flokkur brota og það er erf-
itt að sanna slík brot þegar orð er
gegn orði. Í norsku lögunum er því
gengið lengra en áður í að sakborn-
ingur beri ábyrgð á gjörðum sínum,
t.d. getur hann verið sakfelldur fyrir
kynferðisbrot með því að sýna stór-
fellt gáleysi, t.d. að ganga ekki úr
skugga um að samþykki brotaþola
liggi fyrir til samfara, eins útilokar
villa sakbornings um aldur barns
undir 14 ára ekki sakfellingu. Ég hef
haldið því fram að reglan um sönn-
unarbyrði í íslenskum kynferðis-
brotamálum fyrir dómi eigi illa við.
Við höfum hins vegar engar aðrar
leiðir eins og staðan er núna og refsi-
vörslukerfið er illa undir þennan
málaflokk búið, einkum vegna þess
að í fæstum tilvikum er við vitni að
styðjast.“
Eins og sjá má var í leiðara blaðs-
ins dregin of víðtæk ályktun af orðum
lögmannsins. Samkvæmt gögnum,
sem Morgunblaðinu hafa síðan bor-
izt, er ljóst að með breytingum á
norskum hegningarlögum hefur
sönnunarbyrði ekki verið snúið við.
Hins vegar getur stórfellt gáleysi
manns leitt til þess að hann verði sak-
felldur fyrir nauðgun, en ásetningur
var ávallt áskilinn áður.
Morgunblaðið biðst afsökunar á
þessum mistökum.
Sönnunarbyrði
ekki snúið við
Morgunblaðið/Þorkell
FJÖLBRAUTASKÓLINN við Ár-
múla brautskráði nemendur við
hátíðlega athöfn í Borgarleikhús-
inu 21. desember síðastliðinn. 70
nemendur voru í útskrift-
arhópnum að þessu sinni, 53
stúdentar, 2 nuddarar 10 lyfja-
tæknar og 5 sjúkraliðar. Dúx
skólans var Steinn Finnbogason
en hann fékk einnig viðurkenn-
ingu fyrir góðan árangur í
frönsku, auk hans hlutu fjölmarg-
ir aðrir nemendur verðlaun fyrir
framúrskarandi árangur í hinum
ýmsu greinum. Sölvi Sveinsson
skólameistari setti athöfnina og
stjórnaði henni.
Í skýrslu Ólafs Hjartar Sig-
urjónssonar aðstoðarskólameist-
ara kom fram að á haustönninni
hefðu 850 nemendur hafið nám í
dagskóla og er það mesti fjöldi
frá upphafi. 836 nemendur stund-
uðu nám í dagskóla og 58 nem-
endur voru í fjarnámi, en skólinn
hóf kennslu með fjarnámssniði á
þessari önn. Skólinn ætlar sér
stóran hlut í fjarnámskennslu og
eru kennarar vel undirbúnir á
þessu sviði. Einnig hefur heimild
fengist til að bjóða upp á fram-
haldsnám fyrir sjúkraliða og er
um að ræða tveggja anna bóknám
og 8 vikna verknám á stofnunum.
Skólinn á tuttugu ára afmæli á
árinu og var haldið upp á afmæl-
ið 7. september. Þá opnaði Björn
Bjarnason menntamálaráðherra
símenntunarmiðstöð skólans og
er þetta fyrsta símenntunarmið-
stöðin á höfuðborgarsvæðinu.
Við sama tækifæri afhjúpaði
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri listaverk eftir Haf-
stein Austmann á lóð skólans. 6.
nóvember kom síðan forseti Ís-
lands í heimsókn og ræddi við
nemendur og kennara um skóla-
mál.
Í heimsókn forseta opnaði hann
nýja heimasíðu upplýsinga- og
fjölmiðlabrautar.
70 nemendur
brautskráðir
Fjölbrautaskólinn við Ármúla
ÞORGEIR Pálsson, flugmálastjóri,
segir að sér hafi þótt það sér-
kennilegt að gagnrýni Félags ís-
lenskra atvinnuflugmanna, FÍA,
og Flugskóla Íslands á Flugmála-
stjórn skyldi koma fram á vett-
vangi samgöngunefndar Alþingis.
„Mér hafa ekki borist slík erindi
á mitt borð og ég geri athugasemd
við það hvernig þetta er borið
fram. Mér finnst óeðlilegt að svo
alvarleg gagnrýni skuli ekki hafa
borist beint til Flugmálastjórnar.
Ég hef sent fyrirspurn til stjórnar
Flugskólans um hvort hún sé sam-
mála þeim skoðunum, sem fram
koma í erindi skólans er undirritað
er af tveimur forráðamönnum
hans. Ég mun bíða eftir að fá svör
við þeirri fyrirspurn áður en ég
tjái mig frekar um málið.
Ég vísa því hins vegar alveg á
bug að það fólk sem starfar hjá
flugöryggissviði Flugmálastjórnar
hafi ekki næga þekkingu og
menntun til að gegna störfum sín-
um. Það er mjög alvarleg ásökun
svo ekki sé dýpra í árinni tekið.“
Viðræður við flugmenn
Þorgeir segist hafa átt ágætan
fund með stjórn Félags íslenskra
atvinnuflugmanna nýlega þar sem
farið var yfir málin. „Við höfum
markað leið til þess að auka og
efla samskipti okkar og ég held að
þannig verði komið til móts við
flest af þeim sjónarmiðum sem fé-
lagið hefur sett fram. Við höfum
átt ágæt samskipti við FÍA í gegn-
um tíðina en eins og oft vill verða
þarf að efla þau, og þá kannski
með því að setja upp nýjan vett-
vang til slíkra samskipta. Fund-
urinn nú markar vonandi upphafið
að því ferli.“
Ekki skortur á
hæfu starfsfólki
Þorgeir Pálsson flugmálastjóri um
gagnrýni FÍA og Flugskólans
♦ ♦ ♦
RÚMLEGA tvítugur karlmaður hef-
ur verið dæmdur í Héraðsdómi
Norðurlands eystra í 30 daga fang-
elsi, skilorðsbundið til tveggja ára.
Hann var ákærður fyrir að hafa veist
að manni við Nætursöluna á Akur-
eyri í júlí í sumar og slegið hann í
andlit, þannig að hann féll í götuna
og rotaðist. Hlaut hann nokkra
áverka af.
Maðurinn játaði verknaðinn fyrir
dómi. Hann hefur áður hlotið dóm
vegna nytjatöku og umferðarlaga-
brots og gengist undir sáttargjörð
vegna eignarspjalla og umferðar-
lagabrots. Rétt þótti að fresta refs-
ingu ákærða í tvö ár þar sem hann
játaði brot sitt skýlaust og féllst á að
greiða brotaþola skaðabætur að
hluta. Farið var fram á 166 þúsund
krónur í bætur, en hann var dæmdur
til greiðslu 96 þúsund króna.
Héraðsdómur
Norðurlands eystra
Skilorð
vegna árásar
BERGUR Felixson, framkvæmdastjóri Leik-
skóla Reykjavíkur, segist ekki vita nein dæmi
þess að börnum hafi verið sagt upp dvalarsamn-
ingi á leikskóla vegna erfiðleika barna við að að-
lagast leikskólastarfinu en
tveggja ára dreng var fyrr í vetur vikið úr
einkareknum leikskóla í Reykjavík og var fram-
angreint nefnt sem ástæða uppsagnarinnar.
„Við segjum ekki börnum upp plássi því starf
okkar er að leysa þau vandamál sem upp koma.
Leikskóli er fyrir öll börn og þegar vandamál
koma upp í leikskólunum okkar þá höfum við
möguleikann á því að flytja barn á annan leik-
skóla en það er auðvitað gert í fullu samráði við
foreldra. Einkaleikskólar hafa auðvitað ekki
þennan möguleika,“ segir Bergur. Spurður hvort
þurfi oft að beita þessu úrræði segir Bergur að
það komi afar sjaldan fyrir. „En í svona stórum
mannlegum samskiptum getur alltaf eitthvað
komið upp á og þá er um að gera að reyna að
leysa það á þeim nótum að barnið fari sem best
út úr því.“
Bergur segir leikskólakennara verða meira
vara við hegðunarvandamál eins og ofvirkni
barna nú en áður en lög segi til um að öll börn
eigi rétt á leikskóladvöl og því þurfi að taka á því
sem upp komi. „Að mínu mati hafa gæði leikskóla
almennt hér á landi aukist verulega gagnvart því
að taka á öllum þeim fjölmörgu málum sem upp
geta komið, svo sem hvað varðar hegðunar- og
þroskafrávik barna. Það er einlægur ásetningur
okkar að bregðast rétt við enda eru það þær
kröfur sem foreldrar gera til okkar og það rétti-
lega,“ sagði Bergur og benti á að einu tilfellin þar
sem uppsögn væri talin réttlætanleg væru þegar
um ógreidda skuld væri að ræða og þá væri það
eingöngu eftir margítrekaðar rukkanir. Bergur
kveðst þó ekki vita til þess að þessu úrræði hafi
verið beitt varðandi skuldamál.
Börnum ekki vísað úr leik-
skóla vegna hegðunarvanda