Morgunblaðið - 29.12.2001, Blaðsíða 18

FRÉTTIR
18 LAUGARDAGUR 29. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
RUÐNINGSTÆKI fengu verkefni
að nýju á höfuðborgarsvæðinu og
víðar í vikunni við að ryðja til
snjónum sem féll til jarðar á jóla-
dag og annan dag jóla. Hér er sköfl-
um rutt til við Þorragötu á leiðinni
að Reykjavíkurflugvelli. Miðað við
veðurspár er ólíklegt að snjórinn
hverfi þessa síðustu daga ársins og
gæti jafnvel bætt í ef eitthvað er.
Morgunblaðið/Þorkell
Vegirnir
ruddir
ÞAÐ virtist koma bókaþjóðinni
nokkuð á óvart að í læsiskönnun
OECD-ríkjanna kom fram að um
þriðjungur nemenda í 10. bekk í ís-
lenskum grunnskólum les ekkert
sér til skemmtunar eða afþreying-
ar. Guðrún Ebba Ólafsdóttir, for-
maður Félags grunnskólakenn-
ara, segir að hún hafi ekki talið að
það væru svona margir krakkar
sem ekki læsu sér til skemmtunar.
„Það kann þó að vera að þeir
hafi ekki skilið spurninguna rétt
og telji lestur á blöðum, tímaritum
eða öðru efni en t.d. skáldsögum
ekki með. En hafi krakkarnir skil-
ið spurninguna rétt finnst mér það
ískyggilegt. Þá skiptir jafnframt
mjög miklu máli að þeir fái nógu
mikið að lesa í skólunum.
Ábyrgð foreldra er einnig mikil
í þessu efni og lestur er jú und-
irstaða alls náms. Könnunin var
gerð hjá krökkunum á því ári sem
þeir voru að taka samræmd próf
og það kann að hafa haft áhrif.“
Júlíus K. Björnsson, forstöðu-
maður Námsmatsstofnunar, segir
að könnun hafi leitt í ljós að 25%
íslensku stúlknanna og 35% ís-
lensku strákanna lásu ekkert sér
til skemmtunar. Hann bendir þó á
að í lestrarkönnun árið 1991 hafi
þetta hlutfall verið um 40%. Þann-
ig að í grundvallaratriðumn hafi
ekki margt breyst frá þeirri könn-
un. „Það er að vísu hugsanlegt að
krakkarnir hafi skilið spurninguna
þröngt, þ.e. talið að einungis hafi
verið átt við lestur á bókum en
ekki lestur á dagblöðum, Netinu
og annars staðar.“
Spurður um samanburð við
önnur lönd í könnuninni segir Júl-
íus að meðaltalið fyrir OECD-rík-
in hafi verið 26% fyrir stelpur en
40% fyrir stráka þannig að Íslend-
ingar séu líklega undir meðaltali
OECD.
Mikill lestur námsbóka
„En ég bendi líka á að lönd sem
stóðu sig betur en við í könnuninni
í heild, eins og til dæmis Finnland
sem fékk hæstu einkunn, kom
miklu verr út hvað þetta varðaði.
Skýringin á því að hlutfall
finnskra krakka, sem lesa sér lítið
til skemmtunar, er svo hátt getur
verið sú að þeir hafi svo mikið að
lesa af námsbókum að þeir komist
einfaldlega ekki yfir að lesa annað.
Þannig að það gætu verið mismun-
andi skýringar eftir því hvort
þetta hlutfall er mjög hátt eða
mjög lágt," segir Júlíus.
Ekki verra en
í öðrum
OECD-ríkjum
Þriðjungur 10. bekkinga
les ekkert sér til skemmtunar
FERTUGUR karlmaður hefur ver-
ið dæmdur til að greiða 160.000
króna sekt til ríkissjóðs og jafn-
framt sviptur ökurétti í tvö ár fyrir
að aka undir áhrifum áfengis í sept-
ember sl. Þótti dómara einu gilda
hvort víman stafaði af neyslu áfeng-
is eða innöndun rokefna, sem hann
notaði við að lakksprauta húsgögn.
Svipting ökuréttinda í tvö ár
helgast af áralangri dómvenju, seg-
ir í niðurstöðum Héraðsdóms
Reykjaness, þar sem um annað
brot var að ræða, en maðurinn var
einnig sviptur ökurétti í 10 mánuði
árið 1998.
Maðurinn mældist á 87 km/klst.
hraða í götu þar sem hámarkshraði
er 50 km/klst. Þar sem áfengisþef
lagði af honum þegar hann var
stöðvaður, var hann látinn blása í
öndunarmæli og honum síðan tekið
blóð til rannsóknar.
Kvaðst hafa verið
að lakka húsgögn
Maðurinn var stöðvaður laust eft-
ir klukkan níu að kvöldi. Viður-
kenndi hann að hafa milli klukkan
tvö og þrjú um daginn drukkið hálf-
an lítra af bjór. Hann bar því við að
hafa verið að störfum frá því um kl.
15 fyrr um daginn við að lakka hús-
gögn. Kvaðst hann þá hafa notað
efni sem innihaldi mikið af alkóhóli
og hafi hann sprautað þessu efni á
húsgögnin. Hann sagðist hafa sótt
námskeið í meðferð eiturefna og
játaði að sér væri kunnugt um að
efni sem þessi gætu haft áhrif á lík-
amann við innöndun og við snert-
ingu. Dómara þótti fullsannað að
alkóhól í blóði mannsins er hann ók
bifreið í umrætt sinn hafi verið 0,59
‰. Hann væri einn til frásagnar
um það magn áfengis sem hann
hefði drukkið og eins hvenær hann
drakk það. Eins og málið væri vax-
ið þótti ekki skipta máli varðandi
sakfellingu, hvort alkóhólmagn í
blóði ákærða stafaði eingöngu af
alkóhólneyslu hans eða hvort hluta
þess áfengismagns sem fannst í
blóði hans mætti rekja til vinnu
hans fyrr um daginn. Auk refsing-
arinnar var maðurinn dæmdur til
að greiða allan sakarkostnað, þar
með talin 60.000 króna málsvarn-
arlaun skipaðs verjanda síns, Hall-
varðs Einvarðssonar, hrl.
Ólöf Pétursdóttir, dómstjóri,
kvaddi upp dóminn.
Skiptir ekki
máli hvaðan
áfengið kemur
VINSÆLDIR fyrirfram greiddra
símakorta eru að mati Gústavs Arnar,
forstöðumanns Póst- og fjarskipta-
stofnunar, eftirtektarverðasta þróun í
fjarskiptamálum á Íslandi árið 2000.
Þetta er meðal þess sem fram kemur í
nýútkominni ársskýrslu Póst- og fjar-
skiptastofnunar fyrir árið 2000. Í
skýrslunni kemur einnig fram, að
75% landsmanna eiga farsíma.
„Það virðist sem þetta fyrirkomu-
lag henti mörgum farsímanotendum
sérstaklega vel en það gerir notend-
um kleift að stýra betur notkun sinni
en hið hefðbundna fyrirkomulag þar
sem greitt er fast afnotagjald og
reikningur fyrir notkun kemur eftir
á,“ segir Gústav.
Gústav segir það einnig vera tákn
um þróun fjarskiptamarkaðarins á
árinu 2000 að þegar auglýst var í lok
ársins eftir umsóknum um þriðja leyf-
ið fyrir GSM-farsímanet á 900 MHz
barst einungis ein umsókn en venju-
lega er þetta talið vera eftirsóknar-
verðara tíðnisvið en 1800 MHz. „Það
auðveldar að setja þetta í samhengi
við umskiptin sem urðu í mörgum
löndum eftir að uppboð voru haldin á
árinu á farsímaleyfum fyrir hina svo
kölluðu þriðju kynslóðar farsíma. Á
skömmum tíma dró mjög úr vexti
fjarskiptaiðnaðarins, fjárfestar og
bankar fóru að halda að sér höndum
og spurt var hvort farsímafyrirtækin
gætu ráðið við mikinn byrjunarkostn-
að við uppbyggingu nýrra farsíma-
neta samtímis því að greiða háar upp-
hæðir fyrir leyfin í ríkissjóð. Þessi
umskipti hafa komið fram í flestum
ríkjum Vestur-Evópu og náðu jafnvel
til þeirra sem ekki héldu uppboð en
veittu farsímaleyfi í samræmi við fyr-
irheit umsækjenda um þjónustusvæði
og framboð,“ segir Gústav.
Uppboð farsímaleyfa
ekki æskileg aðferð
Hann segir ýmsum hafa orðið tíð-
rætt um fyrirkomulag á úthlutun
farsímaleyfa á Íslandi fyrir hina nýju
gerð farsíma og sér í lagi á meðan
geysihá leyfisgjöld streymdu í ríkis-
sjóði nokkurra Evrópulanda.
„Það sjónarmið að tíðnirófið sé
sameign þjóðarinnar og að leitast
skuli eftir að hámarka arðinn af því
með því að halda uppboð á leyfunum á
sér víða hljómgrunn. Það er samt
vafasamt að uppboðsaðferðin eigi rétt
á sér nema eftirspurn sé meiri en
framboð. Á þeim tíðnisviðum sem á
alþjóðaráðstefnum hafa verið tekin
frá fyrir næstu gerð farsíma er líklegt
að hægt verði að úthluta 4 til 5 leyfum
á Íslandi án þess að setja farsímanet-
unum neinar takmarkanir að því er
varðar útbreiðslu og notendafjölda.
Við þær kringumstæður sem nú ríkja
er ekki hægt að gefa sér að uppboð
þjóni þeim tilgangi að búa til mark-
aðsgildi fyrir tíðnisviðið og að auka
tekjur ríkissjóðs.“
Gústav segir það ekki spurningu að
farsímaþjónustan hafi verið líflegasti
hluti íslenska fjarskiptamarkaðarins
á árinu 2000. Notendum hélt áfram að
fjölga og í árslok voru þeir samtals
213.801 sem svarar því að 75% lands-
manna eigi farsíma. Eins og fyrri ár
kepptu Landssími Íslands hf. og Tal
hf. um hylli GSM-farsímanotenda
sem voru samtals 185.603 en fyrr-
nefnda félagið hafði eftir sem áður
umtalsverða markaðshlutdeild auk
þess sem það eitt veitir NMT-far-
símaþjónustu.
75% landsmanna
eiga farsíma
Ársskýrsla póst- og fjarskiptastofnunar
ÁRNI Bragason, forstjóri Náttúru-
verndar ríkisins, segir að úrskurður
Sivjar Friðleifsdóttur vegna
skýrslu Skipulagsstofnunar um
Kárahnjúkavirkjun virðist á marg-
an hátt vera mjög vel unninn en
hann veki ýmsar spurningar um
framkvæmd aðgerða og einnig eigi
eftir að ræða hlut Náttúruverndar
ríkisins í áætlanagerð.
„Þarna er tekið á verulega mörg-
um þáttum og óneitanlega lítur
þessi mikla framkvæmd öðruvísi út
ef farið er að þessum skilyrðum sem
sett eru. Eftir þennan úrskurð
standa auðvitað eftir ýmsar spurn-
ingar eins og til dæmis hvað varðar
mótvægisaðgerðirnar og hvernig
menn ætla að framkvæma þær. Eru
þær það umfangsmiklar að þær séu
hreinlega matsskyldar? Það er ým-
islegt sem þarf að skoða. Sjöundi
liðurinn í úrskurðinum segir að
samráð skuli haft við Náttúruvernd
ríkisins um nákvæma áætlun um
námur, haugsvæði, vega- og slóða-
gerð, með hliðsjón af þeim breyt-
ingum sem felast í úrskurðinum og
er það til þess að lágmarka um-
hverfisáhrifin. Þetta er algjörlega
órætt og mun kalla á gríðarlega
mikla vinnu. Þarna verður eflaust
reynt að leggja mat á það hvernig
eigi að taka á þessum málum,
hversu umfangsmikið þetta er, hvað
þarf að gera og svo framvegis. Þetta
eru atriði sem eru algjörlega órædd
og öllum spurningum er ósvarað,“
sagði Árni Bragason.
Forstjóri Náttúruverndar ríkisins um Kárahnjúkavirkjun
Framkvæmd aðgerða óljós