Morgunblaðið - 29.12.2001, Blaðsíða 44

UMRÆÐAN
44 LAUGARDAGUR 29. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
HÖFUNDUR þess-
arar greinar er ekki
hæfur til þess að taka
þátt í greinaskrifum í
umræðu fræðinganna í
Morgunblaðinu. Skila-
boðin frá þeim sem
ráða yfir umræðunni í
Mbl. voru mjög skýr
og fór ekki á milli mála
hvernig goggunarröðin
hjá þeim er. Númer
eitt eru ráðherrar og
svo þingmenn, for-
stjórar, lögfræðingar,
læknar o.s.frv. Lang-
neðstir eru svo öryrkj-
ar. Ég sem öryrki á
helst ekki að hafa
skoðun á umræðunni í greinum
Mbl. og ef ég er svo kræfur að hafa
skoðun á ég alls ekki að skrifa um
skoðanir mínar og alls ekki að fara
fram á að fá þær birtar í Morg-
unblaðinu. Ráðherrar, þingmenn,
Mbl. o.fl. eru sennilega með hnút í
maga og líður illa að
heyra sannleikann um
meðferð hins full-
komna heilbrigðiskerf-
isins á þeim sem
neðstir eru í goggun-
arröðinni og fá ekki
sömu þjónustu þar og
ráðherrar og þing-
menn o.fl. Hefur
Morgunblaðið heyrt
um ráðherra eða þing-
menn á biðlistum eftir
aðgerð? Hvað um rit-
stjóragrein Mbl. 1.
des. um samábyrgð á
fátækt og sjúkdómum?
Orð Nelsons Mandelas
segja allt sem segja
þarf um þá er völdin hafa: „Ég dáist
ekki að fólki vegna stöðu þess í
samfélaginu eða ríkisstjórn. Ég dá-
ist að fólki sem gerir það sem í þess
valdi stendur til að bæta stöðu ann-
arra lifandi manna. Fólki sem gerir
það sem það getur til að koma í veg
fyrir fátækt, sjúkdóma og ólæsi.“
Læknir skrifaði tvær greinar í
Mbl. fyrir tæpum mánuði. Fyrri
greinin hans kom þegar um sex
dagar voru liðnir frá umræðuefni
hans sem var fundur Trygginga-
stofnunar þar sem m.a. var talað
um biðlista. Hin greinin kom fram
um viku eftir fyrri greinina. Ég
skrifaði grein um sama efni hinn 26.
okt. og vitnaði í fyrri grein hans. Og
nú hinn 1. des., fullveldisdaginn, er
hún ekki enn komin og verður
sennilega ekki á næstu mánuðum að
sögn þeirra sem ráða umræðunni á
Mbl. Ástæðan fyrir þessu er að
þeirra sögn sú að læknirinn er
menntaður og er að tala fyrir
fjöldann? En ég er bara öryrki og
er að tala fyrir sjálfan mig? Ég tel
mig vera að tala fyrir um 6.000
manns sem eru á biðlistum að
óþörfu. Því eru aðgerðir þeirra ekk-
ert annað en ritskoðun. Þeir rit-
skoða greinarnar og velja úr það
sem þeim líkar og er þeim þókn-
anlegt. Eru þetta ekki fordómar?
Enginn heilvita maður sækir eftir
því að vera öryrki. En sumir er
telja sig heilvita og fullheilbrigða
sækjast eftir því að vera með og
breiða út fordóma gagnvart öryrkj-
um? Hvers vegna og hver er lækn-
isfræðilega greiningin á þeim? Þeim
er vorkunn. Öryrkjar fá ekki lækn-
ishjálp, íbúðir, sjálfsagða þjónustu
eða stjórnaskrárbundinn rétt um
mannsæmandi bætur? Talandi um
bætur. VÍS mínusaði örorkulífeyri
og tekjutryggingu mína og falsaði
sem dagpeninga í uppgjöri til að
réttlæta tökuna? Um þetta skrifaði
ég í grein til Mbl. og um að Fjár-
málaeftirlitið væri með á heimasíðu
sinni umræðuskjal vegna uppgjörs
tryggingafélaga. Ég benti á þetta í
grein dags. 18. okt. og þar kom
fram að fólk hefði möguleika á að
koma athugasemdum sínum á fram-
færi við fme.is fyrir 19. nóv. Þessi
grein kom ekki og var það vegna
ritskoðunar eða vegna þess að Mbl.
vill ekki að tjónþolar sem eru
óánægðir með uppgjör trygginga-
félaga komi sínum skoðunum að? Ef
ekkert af þessu var það þá bara
goggunarröðin?
Hvað á þá að segja um þá sem
sennilega hefna sín á mér sem ör-
yrkja sem þarf nauðsynlega á
sjúkraþjálfun að halda og taka hana
af mér í þeim eina tilgangi að því er
virðist til að valda mér skaða? Á
biðlista varð ég háður lyfjum. Ég
tók þúsundir lyfjataflna og skalf og
nötraði í tvær til þrjár vikur til að
losna úr lyfjafíkninni. Þetta tókst
með aðstoð sjúkraþjálfunar. En
viku upp á dag eftir að ég stefndi
fyrir dóm þrem ráðherrum o.fl.
vegna þjófnaðar á sjúkraskrám
mínum og það kom fram sem frétt í
DV var sjúkraþjálfunin tekin af
mér. Slysið varð fyrir langa löngu.
Finnur ekki neitt endanlegt örorku-
mat hjá TR, en telur sjálfsagt að frá
því hafi verið gengið, segir Gauti
Arnþórsson, læknir á Trygginga-
stofnun, er hann tók af mér sjúkra-
þjálfunina. Rökin of lengi í sjúkra-
þjálfun og finnur ekki gögn hjá
Tryggingastofnuninni? Enginn and-
mælaréttur eða að ósk um ný gögn?
Nei, en réttur til að kæra til úr-
skurðarnefndar almannatrygginga.
Kærði og málið er búið að vera þar í
rúma tvo mánuði og þeir ráða ekki
við málið og þurfa að fá utanaðkom-
andi lækni til aðstoðar. Afgreiðsla
kærumálsins mun því frestast. Og
ég aftur í lyfjatöku og á að verða
háður þeim vonandi og sennilega að
þeirra ósk? Til hvers og hvers
vegna? Að þá vonandi hætti ég við
málssókn gegn ríkinu og ráðherra
heilbrigðismála o.fl. Verð bara í
lyfjavímu eða verð fullkomlega
rúmfastur. Kemur ekki til mála, ég
mun leita réttar míns, engin spurn-
ing.
Ríkið framleiðir lyfjafíkla og
stundar pyndingar og fólk deyr á
biðlistum og Morgunblaðið auðvitað
sér um að ritskoða skrif um þetta
eða hvað? Á biðlistum fær fólk fyrst
verkjalyf, svo róandi lyf. Ef þetta
dugir ekki og fólk fær magsár
vegna lyfjanna fær það lyf við því
ofan í öll hin lyfin. Loksins þegar
búið er að brjóta fólkið niður and-
lega og líkamlega fær það aðgerð?
Síðan sjúkraþjálfun, en ef það hag-
ar sér illa og stefnir heilbrigðisráð-
herra er sjúkraþjálfunin tekin af
því? Er hægt að leggjast lægra?
Aftur á lyfin og gerður að lyfjafíkli?
Í Mbl. 30.11. segir heilbrigðisráð-
herra stoltur að hann ætli að setja
80 milljónir í smákrafs af biðlist-
unum og það á sennilega að bjarga
samvisku hans? Er þetta fólk fyrir í
rúmi framsóknar? En hvað fer mik-
ið í milljónum króna að óþörfu í
lyfjakostnað, líkamsskaða og vinnu-
tap vegna biðlista herra ráðherra og
svaraðu því?
Þetta er skrifað 1. des. 2001 og
fer í umræðu Mbl. í stað greinar frá
18. okt. er var orðin úrelt. Hún
verður sennilega ritskoðuð og fer
neðst í goggunarröðina og þá er
með öllu óvíst hvort hún verði
nokkru sinni birt. Af öryrkjans
metnaði skeinir djöfullinn dausinn.
Daus þýðir rass. Að margra mati er
metnaður öryrkja til að rísa upp úr
eymdinni einskis virði og djöflinum
einum til hagsbóta.
Aths. ritstj.:
Á því ári, sem nú er að líða hefur
Morgunblaðið brugðizt við sam-
drætti í efnahags- og atvinnulífi
þjóðarinnar og þar með í auglýs-
ingum, m.a. með því að fækka síð-
um. Í rekstri blaðsins er miðað við
að ákveðið hlutfall haldist milli rit-
stjórnarefnis og auglýsinga.
Þessar aðgerðir hafa óhjákvæmi-
lega leitt til aukinna þrengsla í
blaðinu. Biðtími eftir birtingu að-
sendra greina hefur lengzt. Ekki er
hægt að birta greinar í tímaröð.
Sumar þeirra geta efnisins vegna
beðið töluverðan tíma. Aðrar verða
af sömu ástæðum að birtast nánast
strax.
Við birtingu greina er því ekki
farið í manngreinarálit heldur er
það efni greinanna, sem ræður ferð-
inni. Það er því mikill misskilningur
hjá greinarhöfundi, að þar séu ráð-
herrar fremstir í flokki og öryrkjar
„langneðst“.
Morgunblaðið leggur áherzlu á að
vera opinn vettvangur þjóðarinnar
allrar fyrir skoðanaskipti. Álag á
blaðinu af þessum sökum hefur
aukizt eftir því sem dagblöðum hef-
ur fækkað.
Morgunblaðið væntir þess að
greinarhöfundar sýni þessum tíma-
bundna vanda skilning. Rétt er að
geta þess, að höfundum stendur til
boða, að greinar þeirra verði birtar
á netútgáfu blaðsins strax.
Goggunarröðin í greina-
skrifum og fordómar?
Guðmundur Ingi
Kristinsson
Skrif
Enginn heilvita maður,
segir Guðmundur Ingi
Kristinsson, sækir eftir
því að vera öryrki.
Höfundur er öryrki.
UNDANFARNAR
vikur og mánuði hafa
verið miklar svipting-
ar í ferðaþjónustunni.
Slæmu fréttirnar fá
að venju mesta um-
fjöllun, en þó hefur
maður einnig heyrt
bjartsýnisraddir sem
segja að öllum erfið-
leikum fylgi einnig
tækifæri til sóknar.
Sem fyrrverandi
keppnismaður í
íþróttum á það betur
við mig að finna leiðir
sem gagnast geta til
að vinna sigra, heldur
en að leggjast í vörn eða jafnvel
gefast upp.
Tækifæri fyrir íslenska ferða-
þjónustu eru fyrir hendi, nú sem
undanfarin misseri, en þau eru
misvel nýtt og sum alls ekki. Fyrir
því liggja ýmsar ástæður sem
skiptar skoðanir geta verið um og
ég hef vissulega mínar, þótt ekki
séu þær tilefni þessa erindis.
Það sem mig langar hins vegar
til að benda á tengist umfjöllun
undanfarinna vikna og fyrirhug-
uðum aðgerðum á sviði ferðaþjón-
ustunnar, einkum menningar-
tengdrar og heilsutengdrar. Mig
langar til að sjá ná-
kvæma greiningu
ferðaþjónustunnar,
SAF og/eða Ferða-
málaráðs, í geira
(svið) menningar,
heilsu o.s.frv. og út-
skýringar á forsend-
um greiningarinnar,
helst studdar tölum
um fjölda ferðamanna
á hverju sviði á nokk-
urra ára tímabili (má
vera fyrir Schengen).
Í framhaldi af því vil
ég sjá yfirvöld ferða-
mála flokka upp á
nýtt þann þátt ferða-
þjónustu sem ég hef sinnt í 15 ár,
íþróttatengda ferðaþjónustu.
Minnst er á íþróttir í a.m.k. tveim-
ur þeim geirum eða sviðum sem
ferðaþjónustunni er skipt upp í,
þ.e. menningartengdri og heilsu-
tengdri. – Þetta er skiljanlegt því
íþróttir eru vissulega menning og
iðkun íþrótta heilsusamleg.
En er eðlilegt að flokka íþrótta-
tengda ferðaþjónustu sem heilsu-
eða menningartengda eða ætti
íþróttatengd ferðaþjónusta („sport
tourism“) að vera sérflokkur
vegna umfangs greinarinnar og
þess mikla fjölda útlendinga sem
til Íslands koma gagngert vegna
íþróttaæfinga, -keppni og -við-
burða? Að mínu mati verður að
gera skýran greinarmun á aðal-
ástæðu ferðar til Íslands annars
vegar og hins vegar því sem ferða-
menn sem til Íslands koma sækja í
meðan þeir dvelja hér á landi, af-
þreyingu, menningu o.s.frv.
Nýlega mátti í fréttum lesa og
heyra að veita ætti aukið fé til
ferðaþjónustunnar og ber að fagna
því. En til að fjármagnið nýtist
sem mest og best hvet ég hlut-
aðeigandi til að í kjölfarið á endur-
skoðaðri greiningu ferðaþjónustu á
Íslandi í flokka (hvataferðir, nátt-
úruskoðun, viðskiptaferðir,
íþróttaferðir o.s.frv.) verði aukið
fjármagn veitt til aðgerða sem
beinlínis hafa áhrif á það að út-
lendingar velji Íslandsferð fremur
en aðra valkosti. Skoða þarf allar
hugmyndir sem líklegar eru til að
fjölga ferðamönnum til Íslands eða
auka tekjur þær sem fyrirtæki
landsins hafa af erlendum ferða-
mönnum, en eins og flestum er
kunnugt þarf þetta tvennt alls
ekki að fara saman.
Sem sá aðili á Íslandi sem hvað
mesta reynslu hefur af íþrótta-
tengdri ferðaþjónustu, legg ég eft-
irfarandi til:
Að íþróttatengd ferðaþjónusta
verði viðurkennd sem sérstök teg-
und ferðamennsku og henni gert
eins hátt undir höfði og greinin á
skilið.
Undirritaður sótti í febrúar sl.
fyrstu alheimsráðstefnuna um
íþróttir og ferðaþjónustu sem
haldin var í Barcelona af World
Tourism Organization (WTO) og
Alþjóðaólympíunefndinni (IOC).
Ráðstefnan var m.a. sótt af ráð-
herrum ferða- og íþróttamála
(sami ráðherrann fer víða erlendis
með þessi tvö mál) frá á annað
hundrað þjóðlöndum, en alls voru
7–800 þátttakendur á ráðstefn-
unni. Fyrirlesarar voru margir
mjög frambærilegir og fengum við
þátttakendur ýmis gögn sem sýna
hversu gífurlega stór atvinnugrein
íþróttatengd ferðaþjónusta er í
heiminum í dag.
Sem dæmi má nefna að íþróttir
eru aðalástæðan fyrir 25% af
heildartekjum ferðaþjónustunnar í
N-Ameríku, 22% í Bretlandi og
30% af ferðaþjónustu innanlands í
Þýskalandi.
Að komið verði á samstarfi aðila
í ferðaþjónustunni og íþróttahreyf-
ingunni, auk einstakra sveitarfé-
laga, í því augnamiði að setja upp
alþjóðlega viðburði, árlega eða á
tveggja ára fresti, sem laða munu
til Íslands þúsundir ferðamanna
sem annars kæmu ekki til lands-
ins. Undirbúningur er hafinn að
a.m.k. þremur slíkum, í jafnmörg-
um íþróttagreinum. Heildartekjur
vegna eins þessara verkefna eru
um 100 milljónir íslenskra króna,
sem skiptast á flugfélagið sem
flytur fólkið til landsins, gististaði,
rútufyrirtæki, veitingastaði, versl-
anir o.s.frv. Ferðaskrifstofa sem
sér um móttöku þátttakenda og
kemur að skipulagningu íþrótta-
viðburðarins fær í sinn hlut aðeins
1–2% upphæðarinnar, en ber í dag
allan kostnað af því markaðsstarfi
sem þarf til að ná til Íslands hóp-
um sem hafa valkosti. Það myndi
stórauka árangur á þessu sviði,
fjölmörgum fyrirtækjum í ferða-
þjónustu og verslun til heilla, ef
meiri skilningur og stuðningur
ríkti hjá ferðamálayfirvöldum og
sveitarfélögum á þeim möguleikum
sem liggja í þessari tegund ferða-
þjónustu.
Við erum reiðubúin til sam-
starfs.
Ferðamálayfirvöld og
íþróttatengd ferðaþjónusta
Hörður
Hilmarsson
Ferðir
Íþróttatengd ferðaþjón-
usta, segir Hörður
Hilmarsson, verði við-
urkennd sem sérstök
tegund ferðamennsku.
Höfundur er framkvæmdastjóri
ÍT-ferða.