Morgunblaðið - 12.01.2002, Blaðsíða 30

$
%
&
'
(
)
*
+*,
+,,
$,
&,
(,
*,
,
- .

   



 
 

+0', 1&, 1%, 1$, 10, 1,, 1+, 1*, 1),
,
85
1$
2  
+0%&ALLAR forsendur eru fyrirstórfelldu þorskseiðaeldivið Ísland, en grundvall-arþekking er þegar fyrir
hendi í landinu. Fyrst þarf þó að
sýna fram á arðsemi sjókvíaeldis við
íslenskar aðstæður og vinna ítarlega
stefnumótunarvinnu í samvinnu fyr-
irtækja og stofnana. Þorskeldi gæti
átt glæsilega framtíð á Íslandi verði
rétt á málum haldið. Þetta sagði
Agnar Steinarsson, líffræðingur hjá
tilraunastöð Hafró í Grindavík, á
ráðstefnu um framtíð þorskeldis
sem haldin var á Akureyri í gær. Út-
vegsmannafélag Norðurlands og
sjávarútvegsdeild Háskólans á Ak-
ureyri stóðu fyrir ráðstefnunni sem
var afar vel sótt.
Guðbrandur Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Útgerðarfélags Ak-
ureyringa, fjallað á ráðstefnunni um
fiskeldi og sjávarútveg í alþjóðlegu
samhengi. Hann sagði heimsafla á
villtum fiski hafa staðið í stað eða
minnkað, en fólki fjölgaði stöðugt.
Augljóst væri að eldisfiskur myndi
fylla upp í það gat sem myndaðist og
væri eldisfiskur þegar stór hluti af
neyslu fólks. Á síðustu árum hefði
heimsneysla af fiski á mann aukist
úr 12 kílóum í 16 á ári og væri enn að
aukast. „Markaðurinn er fyrir hendi
og við þurfum að uppfylla kröfur
hans,“ sagði Guðbrandur, en nú
væri staðan sú að eftirspurnin væri
mun meiri en framboðið
hvað sjávarafurðir varð-
aði. Hann sagði mikinn
samdrátt hafa orðið í
þorskveiðum sem óneit-
anlega ylli áhyggjum.
Þannig yrði framboð af
Atlantshafsþorski á þessu ári um
840 tonn, en hefði verið um 1.400
tonn fyrir örfáum árum. Aukinni
spurn eftir fiski yrði því svarað með
eldi, ekki veiðum.
Stærstu markaðir fyrir eldisfisk
eru í Japan, Bandaríkjunum,
Frakklandi og Spáni, en Guðbrand-
ur benti á að af þeim 10 löndum sem
stærstu markaðirnir eru fyrir eld-
isfisk hafa íslensk fyrirtæki sterka
markaðsstöðu í 7–8 löndum. „Við
ættum því að eiga greiðan aðgang
inn á þessa markaði ef okkur tekst
að framleiða meira,“ sagði Guð-
brandur.
Íslendingar að vakna til lífsins
hvað þorskeldið varðar
Agnar Steinarsson, líffræðingur
hjá Hafró í Grindavík, fjallað um
þorskseiðaeldi í sínu erindi og þá
stöðu sem nú er upp í þeim efnum
sem og helstu þröskulda í veginum.
Hann sagði Íslendinga hafa verið
að vakna til lífsins í þessum efnum
og tilraunaeldi væri víða í gangi.
Hann nefndi að Norðmenn hefðu
framleitt um eina milljón þorskseiða
á síðasta ári og þar í landi væru uppi
stórhuga áform í þessum efnum, en
stefnt væri að framleiðslu um 100
milljóna seiða eftir 10 til 12 ár.
Tvær aðferðir eru einkum notað-
ar í þorskeldi, strjáleldi og stríðeldi.
Hið fyrrnefnda er að sögn Agnars á
undanhaldi en um er að ræða seiða-
eldi í sjávarlónum. Framleiðsluget-
an er lítil með þessum hætti og
framleiðslan ótrygg. Stríðeldið, þar
sem seiðin eru alin í kerum í eld-
isstöðvum er aftur á móti framtíð-
araðferðin. Þar er um að
ræða ræktun á lifandi
bráð og unnt að stjórna
umhverfisaðstæðum.
Agnar fjallaði ítarlega
um ferlið frá því hrogna-
öflun hefur átt sér stað
og þar til tekist hefur að rækta full-
vaxta fisk, en á ýmsu getur gengið
áður en þeim áfanga er náð. Í fyrstu
nærast lirfurnar á svonefndum hjól-
dýrum, en síðar á örsmárri salt-
vatnsrækju sem er afar dýr, eða um
16 þúsund krónur kílóið og sagði
Agnar mikilvægt að ná þeim kostn-
aði niður, en að lokum nærast seiðin
á tilbúnu fóðri.
Á liðnu ári voru framlei
þúsund þorskseiði í Grin
verður megnið af þeim á
flutt í sjókvíar ÚA við Ha
Eyjafirði. Frá því klak átt
og þar til seiðin urðu til lifðu
stofnsins, en Agnar taldi
væri að ná hlutfallinu upp
með framförum í eldinu. Ko
inn er nú um 3 krónur á sei
ur minnkað úr 10 krónum,
álítur að unnt sé að ná kos
framleiðsluna niður í eina
seiði.
Margt getur farið úrs
Hann benti á að margt g
úrskeiðis við framleiðsluna
artíminn væri langur og m
væri fyrir dýrt fóður. Þá gæ
ið upp bakteríusýkingar, su
Fjölmenn ráðstefna um framtíð þorske
Forsendur fyrir
felldu þorskeldi vi
Fjölmenn ráðstefna var
haldin á Akureyri í gær
um þorskeldi. Miklir
möguleikar eru taldir á
Íslandi í þessari at-
vinnugrein. Rann-
sóknir hafa verið stund-
aðar á þessu sviði og
áform eru uppi um að
hefja eldi á næstunni.
Gríðarlegur áhugi var fyrir ráðstefnu Útvegsmannafélags Norðurlands og sjávarút-
vegsdeildar Háskólans á Akureyri um framtíð í þorskeldi og var fullt út úr dyrum í
fundarsal Fiðlarans. Þetta þykir bera vott um áhugann sem er á þessu verkefni.
Guðbrandur Sigurðsson
inga, fjallaði um fisk
Jón Þ
arsson
Flakanýting
meiri
en í villtum
þorski
30 LAUGARDAGUR 12. JANÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
VÍTAVERÐ VALDBEITING
BORGARSTJÓRNARFRAMBOÐ
SJÁLFSTÆÐISFLOKKS
Á síðustu 30–40 árum hafa ýmsaraðferðir verið notaðar til þess aðvelja fólk á framboðslista Sjálf-
stæðisflokksins til borgarstjórnarkosn-
inga í Reykjavík. Stundum hafa kjör-
nefndir raðað á listana. Í öðrum tilvikum
hafa prófkosningar farið fram innan full-
trúaráðsins í Reykjavík. Þá hafa farið
fram opnari prófkjör. Allt hefur þetta
tekið mið af ríkjandi viðhorfum og að-
stæðum á hverjum tíma, eins og eðlilegt
er.
Nú hefur stjórn Varðar, fulltrúaráðs
sjálfstæðisfélaganna í Reykjavík, ákveð-
ið að fram fari svonefnt leiðtogaprófkjör,
þ.e. prófkjör um það hver skuli skipa
efsta sæti framboðslista Sjálfstæðis-
manna. En jafnframt að fram fari könn-
un meðal meðlima fulltrúaráðsins, sem
eru um 1.400, um ný nöfn, sem til greina
geti komið á framboðslista, sem að öðru
leyti yrði gerð tillaga um af kjörnefnd.
Þessi niðurstaða byggist væntanlega á
því að komið verði til móts við tvö sjón-
armið. Annars vegar að gert verði út um
það í almennu prófkjöri, hver vera skuli
oddviti framboðslistans en hins vegar
horfzt í augu við ákveðna prófkjör-
sþreytu, sem upp er komin bæði í Sjálf-
stæðisflokknum og öðru flokkum. Fram-
bjóðendum og stuðningsmönnum þeirra
hugnast ekki sá mikli kostnaður og
margvísleg vandkvæði önnur, sem eru
samfara prófkjörum.
Svo virðist sem skiptar skoðanir séu
um það innan Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík, hvað felist í þessari niður-
stöðu. Í samtali við Morgunblaðið í gær
sagði Inga Jóna Þórðardóttir, oddviti
borgarstjórnarflokks Sjálfstæðismanna,
að hún liti á könnunina innan fulltrúa-
ráðsins sem hugmyndabanka, sem ætti
ekki við um fyrsta sæti listans. Borgar-
fulltrúinn sagði ennfremur: „Kjörnefnd-
in á ekki að stilla upp í fyrsta sætið og um
það verður sérstakt prófkjör. Eftir það
stillir nefndin upp listanum og vegna
þeirrar vinnu er ætlunin að safna þessum
nöfnum saman. Það hlýtur þess vegna al-
veg að liggja fyrir hverjir ætla að gefa
kost á sér í leiðtogaprófkjörið áður en að
hinu kemur.“
Eins og málið er sett fram af hálfu
stjórnar Varðar, fulltrúaráðs sjálfstæð-
isfélaganna í Reykjavík, er auðvelt að
skilja þetta á annan veg. Komi í ljós, að
einhver tiltekinn einstaklingur eða ein-
staklingar fái mikið fylgi í könnun innan
fulltrúaráðsins er líklegt að það verði
þeim hinum sama eða sömu hvatning til
þess að gefa kost á sér í leiðtogapróf-
kjörinu. Samkvæmt þessum skilningi
verður að gera ráð fyrir, að framboðs-
frestur til þátttöku í leiðtogakjörinu
renni ekki út fyrr en fyrir liggur hver
niðurstaða í könnun fulltrúaráðsins
verður.
Væntanlega er það á grundvelli þess-
arar túlkunar á niðurstöðu stjórnar full-
trúaráðsins, sem Björn Bjarnason
menntamálaráðherra segir í samtali við
Morgunblaðið í gær: „Ég er í stjórnmála-
baráttunni á vegum Sjálfstæðisflokksins
og ég skorast að sjálfsögðu ekki undan
því að koma við sögu í þessari skoðana-
könnun. Í framhaldi af niðurstöðum
hennar hlýt ég síðan að meta mína stöðu,
en ég hef jafnan tekizt á hendur þau
störf, sem sjálfstæðismenn hafa falið
mér.“
Það sem mestu máli skiptir er aug-
ljóslega að með því að beina ákvörðunum
um val á framboðslista í þessa tvo farvegi
er tryggt að stór hópur stuðningsmanna
Sjálfstæðisflokksins kemur að hinni end-
anlegu ákvörðun um skipan listans.
Ísraelar þreytast ekki á að sýna Palest-ínumönnum vald sitt. Í gær sendu
þeir skriðdreka og jarðýtur inn á hinn al-
þjóðlega flugvöll á Gaza, stolt heima-
stjórnar Palestínumanna, og rifu upp
flugbrautina. Á fimmtudag jöfnuðu ísr-
aelskir hermenn tugi húsa í flóttamanna-
búðum í bænum Rafah á Gaza við jörðu
og eyðilögðu heimili um hundrað fjöl-
skyldna, sem ekki einu sinni fengu tæki-
færi til að fjarlægja eigur sínar, með
þeim rökum að þar hefðu byssumenn get-
að athafnað sig og vopnasmyglarar notið
skjóls.
Hvort tveggja var gert til að hefna fyr-
ir fjóra ísraelska hermenn, sem féllu í
árás tveggja Hamas-liða.
Ísraelsher sagði að um „verkfræðileg-
ar aðgerðir“ í tíu húsum hefði verið að
ræða, en starfsmaður Sameinuðu þjóð-
anna sagði að rúmlega 50 hús hefðu verið
rifin. Stjórnarandstaðan í Ísrael for-
dæmdi þessar aðgerðir gegn óbreyttum
borgurum. Bandaríkjamenn fordæmdu
þessa árás á flóttamannabúðirnar sömu-
leiðis: „Við höfum kveðið skýrt á um þörf-
ina á aðgerðum Palestínumanna gegn of-
beldi og hryðjuverkum. Um leið erum við
ekki þeirrar hyggju að eyðilegging á
eignum og heimilum Palestínumanna
stuðli að því að kyrrð komist á að nýju og
bundinn verði endi á ofbeldið,“ sagði
bandarískur embættismaður.
Bandaríkjamenn halda hins vegar
áfram að þrýsta á Yasser Arafat, leiðtoga
Palestínumanna, sem Ísraelsher hefur
lokað inni í bænum Ramallah á Vestur-
bakkanum með umsátri síðan í desember
og Ariel Sharon, forsætisráðherra Ísr-
aels, hefur sagt að gæti þurft að dúsa þar
næstu árin. Sagði Colin Powell utanrík-
isráðherra að hann gæti hæglega látið
handtaka þá menn, sem Ísraelar hafa far-
ið fram á að verði framseldir í hendur
þeirra.
Óttast menn nú að nýtt blóðbað sé í
vændum eftir þessar aðgerðir.
Í Ísrael hefur verið brugðist við gagn-
rýni með ýmsum hætti. Í dagblaðinu
Ha’aretz var því haldið fram í vikunni að
gyðingahatur byggi að baki gagnrýni og
voru dagblöð í Finnlandi, Noregi og Sví-
þjóð sérstaklega nefnd. Það er auðvelt að
reyna að kæfa gagnrýni með slíkum yf-
irlýsingum. Framganga Ísraela er hins
vegar með þeim hætti að þeir kalla á
gagnrýni og fordæmingu og það sama
mundi eiga við hver sem í hlut ætti. Það
er hægt að snúa dæminu við og spyrja
hvernig Ísraelar myndu bregðast við ef
þeir væru í sporum Palestínumanna; fyr-
ir hvern einn, sem félli úr röðum and-
stæðinganna, væru þrír myrtir úr þeirra
röðum, ferðafrelsi þeirra væri skert, leið-
togi þeirra í herkví og ráðist væri reglu-
lega inn á heimastjórnarsvæði þeirra til
að handtaka og myrða frammámenn úr
þeirra röðum um leið og þeim væru af-
hentir listar með nöfnum manna, sem
krafist væri að þeir framseldu. Gagnrýni
á Ísrael vegna þess hvernig þeir hafa far-
ið með Palestínumenn er ekki afsprengi
gyðingahaturs, heldur bein afleiðing
gerða þeirra, og í mörgum tilvikum fara
þær ekki síst fyrir brjóstið á þeim, sem
vilja Ísrael vel.