Morgunblaðið - 13.01.2002, Page 26

LISTIR
26 SUNNUDAGUR 13. JANÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Á FYRSTU tónleikum Myrkra mús-
íkdaga í kvöld leikur Kammersveit
Reykjavíkur þrjú stór verk eftir Haf-
liða Hallgrímsson. Fyrst þeirra er
Ríma, samin árið 1993 fyrir sópran og
strengjasveit. Það getur ýmislegt
orðið til þess að tónverk verði til, eins
og í tilfelli Rímu, því það var skipu-
lagsnefnd vetrarólympíuleikanna í
Lillehammer 1994, sem bað Hafliða
að semja verk fyrir Norsku kamm-
ersveitina og sópransöngkonuna
Ragnhildi Heiland Sörensen til flutn-
ings á listahátíð ólympíuleikanna. Að
sögn tónskáldsins, Hafliða Hallgríms-
sonar, er textinn við Rímu sonnetta
eftir Michelangelo en heiti bókarinn-
ar sem hún er fengin að láni úr er ein-
mitt RIMI de Michelangelo Buon-
arroti. Verkið er fremur hægt og ef til
vill dálítið fjarrænt og leyfir söngnum
að njóta sín vel yfir draumkenndu
hljómferlinu. Það er Þórunn Guð-
mundsdóttir sópran sem syngur
verkið með Kammersveitinni á tón-
leikunum í dag.
Ombra
Hafliði samdi Ombra op. 27 fyrir
víólu og strengjasveit árið 1999. Verk-
ið var samið með styrk úr Tónskálda-
sjóði Ríkisútvarpsins og frumflutt í
Skotlandi af Lars Anders Tomter og
Skosku kammersveitinni, en hefur
einu sinni áður verið flutt hér á landi
af Kammersveit Reykjavíkur og Þór-
unni Ósk Marinósdóttur víóluleikara í
Borgarleikhúsinu við opnum Menn-
ingarborgarársins 29. janúar 2000.
Þórunn Ósk segir að verkið sé vina-
lega skrifað fyrir víóluna, að því leyti
að jafnvægisvandamál milli víólunnar
og hljómsveitarinnar séu ekki fyrir
hendi, en slíkt er vandi í mörgum
verkum fyrir víólu og hljómsveit
vegna lágs hljóms einleikshljóðfæris-
ins. „Hafliði semur þetta eins og fléttu
milli víólunnar og hljómsveitarinnar.
Hljómsveitin svarar víólunni og öfugt,
og það er ekki mikið um þétt undirspil
meðan einleikarinn spilar. Ég var ein-
mitt að velta því fyrir mér um daginn
hvernig maður getur útskýrt upp-
byggingu þessa verks. Það er aldrei
neitt sem kemur aftur líkt og í klass-
ískum verkum, en uppbyggingin er
þó ákveðin og stöðug. Titill verksins
er Ombra, sem þýðir skuggi, og það
eru skuggaelement í verkinu – ein-
hver sem eltir – litlar strófur sem rísa,
en fara svo niður aftur, sem ég held að
sé ákveðin skuggahugmynd. Líka það
að víólan leiðir og hljómsveitin fylgir.
Ég veit þó ekki hvort Hafliði sjálfur
var með svona hugmyndir að baki
verkinu.“ Þórunn Ósk lék Ombru með
Kammersveitinni í Borgarleikhúsinu
fyrir tveimur árum við opnun Menn-
ingarborgar 2000. Það er frekar sjald-
gæft að hljóðfæraleikarar fá tækifæri
til að leika svo stór verk tvisvar með
stuttu millibili. „Ég var einstaklega
heppin með þetta. Þegar maður spilar
verk í fyrsta sinn fær maður hug-
mynd sem maður þarf að standa við –
það er lítið svigrúm til að skipta um
skoðun hvað túlkunina varðar. En
þegar verkið er búið að blunda í
manni í tvö ár er mjög gott að koma
að því aftur. Það er ýmislegt sem
rennur upp fyrir manni, bæði hvað
varðar mann sjálfan og verkið, og
svigrúmið verður meira fyrir breyt-
ingar. Þannig er það mjög hollt fyrir
hljóðfæraleikarann að fá að spila
svona verk tvisvar.“
Herma
Sellókonsertinn Herma op. 17 fyrir
selló og strengjasveit var saminn árið
1994. Að sögn Hafliða er fyrsti þáttur
verksins rólegur og rapsódískur að
eðlisfari, sá í miðið er hægur og inni-
heldur kadensu með hljómsveitar-
undirleik, en sá þriðji stefnir frá og
með auknum hraða að hápunkti
verksins, nær endalokum.
Herma var pöntuð af sellóleikaran-
um William Conway og Skosku
kammersveitinni, sem frumfluttu
konsertinn í Queens Hall í Edinborg
1995. Einleikari á þessum tónleikum,
Torleif Thedéen, hefur flutt Hermu
víða um lönd, meðal annars með Sin-
fóníuhljómsveit Íslands undir stjórn
Petris Sakaris árið 1998.
Smíðar tónlist í Edinborg
Hafliði Hallgrímsson stundaði
framhaldsnám í sellóleik bæði í Róm
og í London. Þar í borg lagði hann
einnig stund á tónsmíðanám.Hafliði
starfaði um tíma með Ensku kamm-
ersveitinni og Haydn-tríóinu í Lond-
on, en flutti til Edinborgar árið 1977
og var fyrsti sellóleikari Skosku
kammersveitarinnar fram til ársins
1983. Meðal verka Hafliða er Poemi,
konsert fyrir fiðlu og strengjasveit,
en fyrir hann hlaut hann tónskálda-
verðlaun Norðurlandaráðs árið 1986.
Stjórnandi á tónleikunum verður
Bernharður Wilkinson, en hann hóf
tónlistarferil sinn sem kórdrengur við
Westminster Abbey í London. Hann
kom til Íslands árið 1975 að loknu
námi í flautuleik við Royal Northern
College of Music og réðst til Sinfón-
íuhljómsveitar Íslands. Bernharður
hefur alla tíð verið mikilvirkur í ís-
lensku tónlistarlífi sem kennari, flytj-
andi og stjórnandi. Hann er stofn-
félagi Blásarakvintetts Reykjavíkur.
Hin síðari ár hefur Bernharður
snúið sér æ meira að kór- og hljóm-
sveitarstjórn, og stjórnar einnig
sönghópnum Hljómeyki, Söng-
sveitinni Fílharmóníu og Sinfóníu-
hljómsveit Íslands, en hann var ráð-
inn aðstoðarhljómsveitarstjóri Sin-
fóníuhljómsveitarinnar í febrúar árið
1999. Bernharður Wilkinson hefur
unnið náið með Kammersveit Reykja-
víkur síðastliðna tvo áratugi, fyrst
sem flautuleikari og síðar sem stjórn-
andi.
Þórunn Guðmundsdóttir lauk prófi
í flautuleik, en sneri sér þó alfarið að
sönglistinni og lauk doktorsprófi í
söng frá Háskólanum í Bloomington í
Indiana í Bandaríkjunum. Hún hefur
sungið á einsöngs- og kammertón-
leikum og tekið þátt í óperuupp-
færslum, nú síðast í Töfraflautunni í
Íslensku óperunni í haust. Þórunn
sinnir einnig söngkennslu við Tónlist-
arskóla Hafnarfjarðar.
Þórunn Ósk Marinósdóttir stund-
aði nám við tónlistarháskólann í
Brussel, og lauk þaðan prófi árið
1996. Að námi loknu starfaði hún
ytra; var um árabil leiðandi víóluleik-
ari kammersveitarinnar Prima la
Musica, og starfaði einnig með
kammersveitinni I Flamminghi. Hún
kom fram sem einleikari með báðum
sveitunum. Þórunn Ósk kom heim ár-
ið 1998 og hefur síðan leikið með Sin-
fóníuhljómsveit Íslands og Kammer-
sveit Reykjavíkur.
Thorleif Thedéen hóf sellónám
fimmtán ára að aldri. Í dag er hann
einn þekktasti einleikari á Norður-
löndum. Nafn hans varð þekkt þegar
hann vann þrjár alþjóðlegar selló-
keppnir árið 1985. Hann ferðast um
allan heim og hefur komið fram með
bestu hljómsveitum undir stjórn
þekktra stjórnenda. Hljóðfæri hans
smíðaði David Teccler árið 1711. Tón-
leikarnir verða í Listasafni Íslands og
hefjast kl. 20.00
Vinalega samið fyrir víóluna
Morgunblaðið/Ásdís
Hafliði Hallgrímsson, Þórunn Ósk Marínósdóttir, Þórunn Guðmunds-
dóttir, Thorleif Thedén, Bernharður Wilkinson.
Verk eftir Hafliða Hallgrímsson á tónleikum Kammersveitar Reykjavíkur