Morgunblaðið - 17.03.2002, Blaðsíða 21

hafa aðhafst. Sumar eru í meðferð hjá
alls kyns sérfræðingum en hafa aldrei
upplýst þá eða fjölskyldur sínar, vin-
konur eða nokkurn mann um sína
hagi. Bara það að geta rætt við okkur
er þeim mikill léttir. Oft tala þær í
stikkorðum um það sem þær hafa að-
hafst. Það sem gerir konunum enn
erfiðara en áður að losna við skömm-
ina er sú staðreynd að kynlífsiðnaður-
inn felur gjarnan í sér myndatökur og
jafnvel myndbandsgerð af kynlífsat-
höfnum. Þær hafa enga stjórn á því
hvað verður um slíkt efni og konun-
um finnst efnið óupprætanlegt.“
Kristínarsjóður
Kolbrún Halldórsdóttir þingmaður
gaf Stígamótum vissa fjárhæð sem
hún hafði unnið í sjónvarpsþætti.
Upphæðina, 50.000 kr., notuðu sam-
tökin til að stofna svokallaðan Krist-
ínarsjóð. Sjóðurinn er kenndur við ís-
lenska konu sem kom fram í
fjölmiðlum og lýsti því helvíti sem líf
hennar í vændi var. Hún leiddist út í
fíkniefnaneyslu sem hún fjármagnaði
með vændi og missti stjórn á því hver
seldi hana, hverjum og hvað hún
þurfti að aðhafast. Henni tókst að
komast út úr vændinu og var mik-
ilvægasta vitni í skýrslu dómsmála-
ráðherra um vændi. „En að lokum
gafst hún upp og tók sitt eigið líf í
fyrra. Í fyrstu féllust okkur hendur
og fannst okkur hafa mistekist að
hjálpa henni. Við ákváðum þó að
halda áfram og læra áfram af henni,
sem hafði kennt okkur að tengslin á
milli kynferðisofbeldis og vændis
væru órjúfanleg. Við ákváðum að
hennar dauði skyldi verða okkur
hvatning til þess að bæta okkur.
Þetta er ein af ástæðunum að við för-
um út í átaksverkefnið núna. Meiri
peningar hafa safnast í Kristínarsjóð
og sjóðseignin er núna 100.000 kr. en
sjóðurinn er fyrst og fremst tákn-
rænn um það starf sem vinna þarf,“
segir Rúna. Hún segir að hugsanlega
áskotnist samtökunum meira fé í
þennan sjóð og hægt sé að vísa í hann
vilji fyrirtæki eða einstaklingar
styðja málið. Sjóðurinn er í Lands-
bankanum, og númerið er 101-18-
466200.
gugu@mbl.is
ars útsýni yfir Tvíburaturnana.
Starfsmenn okkar urðu fyrir þeirri
hræðilegu lífsreynslu að vera vitni
að því þegar flugvélarnar flugu á
turnana. Ég var einmitt í símanum
að tala við fólkið mitt þegar turn-
arnir hrundu og starfsfólkið öskraði
og grét í símann. – Þetta voru
hörmulegir atburðir og fyrir New
York-búa var þetta mjög erfið
reynsla sem hefur haft varanleg
áhrif á þá.
Þessir atburðir styrktu mig í
þeirri trú að það starf sem við erum
að vinna að hjá AFS sé mjög mik-
ilvægt. Ef þessir ungu flugmenn sem
ólust upp við það að verða hryðju-
verkamenn hefðu haft aðra reynslu á
mótunarárunum þá hefði þetta ekki
gerst. Í staðinn fyrir að læra að hata
vestrið hefðu þeir lært að skilja vest-
ræna menningu auk þess að bera
virðingu fyrir sínum eigin uppruna.
Ég er ekki að tala um að allir eigi að
hugsa eins, það er að taka upp vest-
ræn gildi, alls ekki, heldur að fólk
læri að skilja hvert annað.“
Var sjálfur skiptinemi
Shay segir að aðildarlönd AFS séu
nú 54. Árlega fari um 10.000 manns
um heim allan til dvalar á vegum
samtakanna í lengri eða skemmri
tíma.
„Maðurinn er aldrei of gamall til
að kynna sé menningu annarra
landa,“ segir hann. Það hentar þó
betur ungu fólki að fara til lengri
dvalar erlendis. Það er ekki búið að
koma sér upp heimili og börnum eða
mikilli ábyrgð, það á því auðveldara
með að hleypa heimdraganum. Auk
þess hafa rannsóknir sýnt að ungt
fólk á betra með að aðlagast nýjum
aðstæðum.“
Sjálfur var Shay skiptinemi sem
ungur maður, fyrst í Mexíkó og síð-
an í Túnis. „Ég hafði svo mikla
ánægju af þessum dvölum að ég
ákvað síðar að leggja fyrir mig störf
á þessum vettvangi.“ Hann segist
ferðast mikið vegna starfa sinna.
„Héðan fer ég til Dóminíska lýðveld-
isins og í vikunni þar á eftir fer ég til
Austurríkis. Ég hef alltaf verið for-
vitinn og haft áhuga á að kynna mér
mismunandi háttu fólks. Það hefur
kennt mér meðal annars að það eru
ákveðnir þættir sem tengja fólk
saman hvar svo sem það býr á hnett-
inum en það er líka djúpstæður mun-
ur milli þjóða. Við getum þess vegna
ekki sagt að við séum ein stór fjöl-
skylda, en það er mikilvægt að skilja
í hverju þessi munur liggur.“
Ungt fólk vill ögrandi viðfangsefni
En er AFS-dvöl erlendis fyrir öll
ungmenni? „Nei, svo er ekki. Mín
reynsla af því að eiga samskipti við
ungt fólk er þó sú að flest ungmenni
eru að leita að ögrandi viðfangsefn-
um. Mörgu ungu fólki leiðist. Dvöl
erlendis á vegum AFS breytir lífi
þeirra. Fólkið þarf að læra nýtt
tungumál, aðlagast nýrri menningu.
Ungmennin þurfa að kynnast og að-
lagast nýrri fjölskyldu og læra á nýtt
skólakerfi. Fyrsta morguninn sem
viðkomandi er á heimilinu vill hann
kannski fá sér kaffi en fær te í stað-
inn. Allt er þetta áskorun. Eftir sex
mánuði í landinu skilur unglingurinn
tungumálið, hann kann að meta fólk-
ið í kringum sig, siði þess og venjur
og sjóndeildarhringurinn hefur
stækkað. Frægur mannfræðingur
sagði eitt sinn að besta leiðin til að
læra að þekkja sjálfan sig væri að yf-
irgefa heimaslóðirnar og reyna eitt-
hvað nýtt, þetta má til sanns vegar
færa.
Það vill oft verða þannig með
mörg okkar að líf okkar verður eins
og hálf sjálfvirkt og við lifum ekki líf-
inu til fullnustu. Þegar einstakling-
urinn býr við önnur menningaráhrif
en hann hefur vanist lifir hann af
meiri ákafa vegna þess að hann er sí-
fellt að reyna að skilja hvað er að
gerast í kringum hann. Ég vil því
hvetja ungt fólk til að fara sem
skiptinemar til annarra landa.“
Fjölbreytni í landavali
Það kemur fram í máli Shay að
héðan fara hlutfallslega fleiri sem
skiptinemar á vegum AFS en í
nokkru öðru aðildarlandi AFS.
„Hluti af skýringunni á þessu er að
Ísland er eyja svo fólk hefur þörf
fyrir að hafa samband við aðrar
þjóðir. Ég vil líka hvetja fjölskyldur
hér til að fá til sín skiptinema. Að fá
erlendan nemanda inn á heimilið er
eins og að ferðast úr hægindastóln-
um sínum. Viðkomandi hefur ef til
vill ekki tækifæri til að ferðast til
Ekvador en getur fengið til sín nem-
anda þaðan sem gefur fjölskyldunni
tækifæri til að kynnast landinu svo-
lítið. Ég myndi líka vilja hvetja sam-
félagið til að taka þátt í skiptinema-
starfi af þessu tagi. Ég tel að það sé
mjög æskilegt að í sérhverjum skóla
sé skiptinemi. Það auðgar lífið í skól-
anum.
Ég er líka að vona að fleiri ríkis-
stjórnir sjái sér hag í því að styðja
starf sem þetta. Norska ríkið veitir
nú styrki til dvalar af þessu tagi því
yfirvöld þar líta svo á að hún jafnist á
við nám í skóla. Þetta þýðir að ung-
menni sem ekki hafa efni á skipti-
nemadvöl fá tækifæri til að fara.
AFS veitir einnig námstyrki en
við höfum því miður ekki nóg fjár-
magn til að láta alla hafa styrki sem
vilja fara til AFS-dvalar erlendis.
Við erum einnig mjög þakklát ef
fyrirtæki og stofnanir sjá sér fært að
veita þessu starfi stuðning.
Shay segir að samtökin séu sífellt
að auka fjölbreytni í landavali og
stefni að því að senda fleiri nema til
Hong Kong, Japans og Taílands.
Áhugi sé á að hefja nemendaskipti
héðan við Tékkland, Ungverjaland
og fleiri lönd í Austur-Evrópu.
he@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17. MARS 2002 21
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
B
LO
1
71
34

03
/2
00
2

Blómstrandi
Páskaliljur í potti
299 kr.
Blómstrandi
Páskagreinar 2 stk.
299 kr.
Páskabegonia
599 kr.
Páska-krýsi
499 kr.
Reykjavík sími 580 0500
Selfossi sími 480 0800
www.blomaval.is
Heimsækið Páskalandið.
Ís og lítið páskaegg m. málshætti, 99kr.
Páskar