Morgunblaðið - 17.03.2002, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17. MARS 2002 25
ÉG les auðvitað allt í blöð-unum og fylgist með öll-um fréttatímum útvarpsog sjónvarps og komstekki hjá því að reka
augun í þessar stöðugu frásagnir
af hinni svokölluðu valdabaráttu í
Íslandsbanka. Enda slegið upp í
aðalfyrirsögnum að afkomendur
Sigurðar Einarssonar í Vest-
mannaeyjum
hefðu eignast ráð-
andi hlut í Trygg-
ingamiðstöðinni
og Tryggingamið-
stöðin ætti stóran
hlut í Íslands-
banka sem Baugur og Jón Ásgeir
hefðu viljað kaupa til að ná undir-
tökunum í bankanum. Svo var
sagt frá því að Jón Ólafsson væri
hættur við að bjóða sig fram og
svo kom Hreggviður við sögu, þar
sem hann bauð sig fram og bauð
sig ekki fram, og þetta voru lýs-
ingar á við Íslendingasögurnar,
þar sem fornhetjurnar háðu sína
Örlygsstaðabardaga. Eða á ég
kannske að segja að þessar frá-
sagnir allar líktust íþróttafréttum
af hádramatískri atburðarás í æsi-
spennandi kappleik. Menn skor-
uðu til skiptis og svo endaði þetta
allt í dauðu jafntefli, eins og þeir
segja í skákinni, þannig að enginn
tapaði og enginn sigraði, eftir því
sem ég fæ best skilið. Sem er þó
ekki að marka, enda er ég eins og
hver annar áhorfandi að atburði,
sem ég hef ekkert vit á. Og veit
ekki út á hvað leikurinn gengur
og spyr eins og fáviti: Hvaða læti
voru þetta? Og hvað kom mér það
við hverjir sitja í stjórn Íslands-
banka? Jón þessi eða Jón hinn.
Átti ég að halda með einhverjum,
líkt og þegar ég fer á völlinn?
Voru þetta góðu mennirnir á móti
vondu mönnunum? Varðar al-
menning um það hver af þessum
ríku köllum sest í bankastjórn?
Þetta er valdabarátta, segja
þeir sem til þekkja. Um hvað snú-
ast þessi völd? Völd í banka? Til
að hygla sjálfum sér eða lána ein-
um en ekki öðrum? Ég sem hélt
að þessu ferli væri fyrir löngu
lokið, þar sem maður þurfti að
þekkja mann til að fá lán. Þannig
var það vissulega meðan ég byrj-
aði á því að leggja inn í Sparisjóð
verslunarmanna, sem seinna varð
Verslunarbankinn, og ég fékk líka
lán í Útvegsbankanum og labbaði
mig inn og út úr þessum heim-
ilislegu bönkum, sem mér fannst
ég eiga svolítið í.
Sú var tíðin að það voru bið-
raðir fyrir utan hjá bankastjór-
unum og á biðstofunni sátu aumir
borgarar, blankir námsmenn eða
prúðbúnir kaupahéðnar og hnjá-
liðirnir skulfu og hjörtun slógu,
þegar kallað var: Næsti, gjörið
svo vel. Maður bar jafnvel virð-
ingu fyrir dyravörðunum, vegna
þess að þeir áttu innangengt hjá
bankastjórunum. Sumir sendu
konurnar sínar í biðröðina, ef þær
litu brjóstumkennanlega út,
bundu klút um höfuðið, belsen-
fangar í klæðaburði og með sult-
ardropa í nefinu. Það þótti næsta
örugg aðferð til að hljóta náð fyrir
augum digurra bankastjóra, sem
vildu sýnast góðir við litla fólkið.
Þessir tímar eru liðnir, enda
áttuðu bankamenn sig á því að
það voru lánardrottnarnir sem
græddu á lánunum, en ekki bank-
arnir, þegar allar skuldir brunnu
upp á bálkesti verðbólgunnar. Þá
var gott að eiga aðgang að banka-
stjóra eða manni sem þekkti
bankastjóra eða manni sem
þekkti mann sem þekkti banka-
stjóra.
Ég þekkti enga bankastjóra í
þá tíð. Ekki nema af afspurn og
bar lotningu fyrir þeim þegar
þeim brá fyrir á mannamótum og
átti mér þann draum að verða
eins og þeir. Stór, feitur, ábúð-
armikill, voldugur. Toppmaður.
Nú, þegar ég er orðinn eldri,
þekki ég marga bankastjóra. Og
er að verða eins og þeir í laginu.
En það kemur ekki að miklu
gagni. Fréttirnar hafa leitt í ljós
að það eru stjórnarmenn í bönk-
unum sem ráða. Það eru þeir sem
stjórna. Að minnsta kosti miðað
við allt það kapp sem menn leggja
á að komast í stjórn. Svo ekki sé
nú talað um þá fjármuni sem þeir
verja í því skyni að tryggja sér
aðstöðu og hlutabréfaeign til að
ná þessum margumtöluðu völdum.
Eitt prósent í bankabréfum nem-
ur 550 milljónum króna. Til hvers
eru mennirnir að eyða öllum þess-
um peningum til að komast í
stjórn bankans spyr ég aftur?
Ekki til að hafa aðstöðu til að lána
litla manninum eða aumkunar-
verðri eiginkonu hans. Ekki til að
lána mér, sem er hættur að taka
lán eftir að lánin urðu verðtryggð.
Ég er meira að segja kominn í
hópinn hinum megin, orðinn hlut-
hafi í einhverju sem heitir
Straumur og fæ tuttugu og fimm
þúsund kall í arð fyrir að eiga í
þessu fjárfestingarfélagi!
Gamli góði sparisjóður verslun-
armanna, Verslunarbankinn, Út-
vegsbankinn og Iðnaðarbankinn
og Fjárfestingarbankinn eru
runnir saman í Íslandsbanka, þar
sem hákarlarnir á verðbréfamark-
aðnum, grósserarnir í verslunun-
um og lénsherrarnir í sjávarút-
veginum, bítast um völdin og
Morgunblaðið, málgagn frelsisins,
hrekkur upp af standinum og hef-
ur réttilega áhyggjur af því að
peningarnir og stofnanirnar og
gróðafyrirtækin séu öll að safnast
á hendur örfárra manna. Jón
Ólafsson, sem lék með konunni
minni í auglýsingum til að hafa of-
an af fyrir sér, og Jón Ásgeir,
sem hjalaði á hnjám mér á unga
aldri, og Kristján Ragnarsson,
sem tók með mér verslunarpróf í
den, strákarnir sem léku sér í
sandkassanum í gamla daga eru
aftur komnir í sandkassaleik. Í al-
vöru sandkassa.
Bankinn minn er orðinn bank-
inn þeirra.
Þeir eru sosum ekki verri en
aðrir. Fara að þeim leikreglum
sem settar eru. Leikreglum pen-
inganna, leikreglum frumskógar-
ins, þar sem sá sterki ræður. Er
það ekki þannig í kvótakerfinu, er
það ekki þannig í viðskiptunum og
nú í bönkunum að sá sem getur
keypt eitt prósent fyrir hálfan
milljarð, og svo öll hin prósentin,
hann nær meirihlutanum, völdun-
um og eignunum? Og eftir höfðinu
dansa limirnir.
Þetta eru breyttir tímar, Bald-
ur bróðir.
Þetta eru breyttir
tímar, Baldur bróðir
HUGSAÐ
UPPHÁTT
Eftir Ellert B.
Schram