Morgunblaðið - 17.03.2002, Blaðsíða 19

samkeppni milli þeirra aðila sem
eiga og reka fjarkönnunartunglin
hlýtur verð gagnanna að lækka
enn frekar í framtíðinni. Það er
því full ástæða er til að ætla að
notkun gervitunglamynda verði
mun almennari og fjölbreyttari
hér á landi en hún hefur verið
hingað til.
Nýir möguleikar
Landmælingar Íslands og Verk-
fræðistofnun Háskólans gerðu árið
2000 með sér samning um sam-
vinnu á sviði fjarkönnunar og fjar-
könnunarrannsókna. Markmið
þessa samstarfs er m.a. að veita
upplýsingar um mismunandi fjar-
könnunargögn og nýtingarmögu-
leika þeirra, auka samvinnu stofn-
ana á sviði fjarkönnunar og stuðla
að aukinni notkun fjarkönnunar-
gagna til hvers kyns umhverfis-
rannsókna og -eftirlits.
Með aukinni greinihæfni gervi-
tunglamynda opnast margir nýir
notkunarmöguleikar slíkra gagna.
Hægt verður að nota gervitungla-
myndir við hvers kyns skipulags-
vinnu, bæði í dreifbýli og þéttbýli
og notkun þeirra getur orðið mik-
ilvægur þáttur í umhverfismati
vegna stórframkvæmda eins og
t.d. virkjana. Þá blasir við að þær
munu koma sér mjög vel við eft-
irlit með gróðureyðingu og árangri
uppgræðslustarfs, bæði vegna
greinihæfninnar og ekki síður
þeirrar staðreyndar að þær eru
teknar í innrauðu ljósi sem gefur
afar mikilvægar upplýsingar um
gróður og ástand gróðurs. Af sömu
ástæðum verða þessi gögn mik-
ilvæg við skipulagningu skógrækt-
ar og reglubundna vöktun á
ástandi trjágróðurs, fyrir flokkun
og kortlagningu gróðurlendis, svo
og við eftirlit með beitarþunga og
jafnvel mælingar á áhrifum meng-
unar á gróður í þéttbýli.
Þá búa nýju gervitunglin yfir
þeim möguleika að geta snúið
myndskönnum sínum og tekið
myndir skáhallt niður. Það gerir
kleift að búa til nákvæm landhæð-
arlíkön úr myndunum, en slík lík-
ön eru undirstaða allrar frekari
kortagerðar.
Umhverfiseftirlit óhugsandi án
fjarkönnunar með gervitunglum
Í þessari grein hefur eingöngu
verið fjallað um einn þátt fjar-
könnunartækninnar sem er greini-
hæfnin, en hún segir til um hversu
smá þau fyrirbrigði á jarðaryfir-
borði eru sem á myndunum sjást.
Ekki hefur verið talað um fjölrása
eiginleika myndanna og þær upp-
lýsingar sem fást úr slíku mynd-
efni við tölvuúrvinnslu gagnanna.
Ekki hefur heldur verið rætt um
mismunandi upplýsingar sem safn-
að er með fjarkönnun á ólíkum
tíðnisviðum, s.s. í varmageislun
eða á örbylgjusviði. Það verður
ekki gert í stuttu máli.
Mörg og mismunandi fjarkönn-
unartungl eru nú á mismunandi
brautum umhverfis jörðu og taka
myndir með mismunandi greini-
hæfni, á mismunandi tíðnisviðum
(bylgjulengdaböndum) og á mis-
munandi tímum.
Myndnemarnir eru ólíkir en til-
gangur fjarkönnunartunglanna er
hins vegar einn og hinn sami; að
gera mönnum kleift að fylgjast
sem best með ýmsum eðlisþáttum
í lofthjúpi og yfirborði jarðar og
þeim breytingum sem á þeim
kunna að verða með tímanum.
Þjóðir heimsins eru löngu orðn-
ar sammála um nauðsynina á
hnattrænu umhverfiseftirliti, en
slíkt umhverfiseftirlit er óhugs-
andi án fjarkönnunar með gervi-
tunglum.
Höfundur er sérfræðingur í fjarkönnun
og starfar hjá Landmælingum Íslands
og Verkfræðistofnun Háskólans.
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17. MARS 2002 19
Betri fer›ir - betra frí
Lágmúla 4: 585 4000 • Hlí›asmára: 585 4100
Keflavík: 420 6000 • Akureyri: 460 0600
Selfossi: 482 1666 • og hjá umbo›smönnum um land allt www.urvalutsyn.is
Úrval-Úts‡n
Bóka›u fer›ina á
netinu
og flú fær› 7.00
0 kr. ávísun!
Nú eru sí›ustu forvö› a› tryggja sér bestu kjörin í sólina.
fiú getur spara› tugi flúsunda me› flví a› breg›ast strax vi›.
Opi› í Hlí›arsmára í dag,
sunnudag, kl. 13 - 16
N†TT KORTATÍMABIL
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
U
RV
1
71
89

03
/2
00
2
Krít
23. maí - UPPSELT/Bi›listi
27. júní - 20 sæti laus
11. júlí - nokkur sæti laus
8. ágúst - 8 sæti laus
29. ágúst - UPPSELT/Bi›listi
Rau›ar brottfarir:
Rau›ar brottfarir:
Benidorm
22. maí - örfá sæti laus
26. júní - laus sæti
10. júlí - örfás sæti laus
28. ágúst - laus sæti
Rau›ar brottfarir:
Enn eru örfá sæti laus.
Rau›ar fer›ir - Rau›ar fer›ir
35.0007.000 kr. afsláttur á mann.
kr. sparna›ur á 5 manna fjölskyldu.
Portúgal
21. maí - laus sæti
25. júní - UPPSELT/Bi›listi
9. júlí - örfá sæti laus
27. ágúst
Mallorca
20. maí - laus sæti
24. júní - UPPSELT/Bi›listi
8. júlí - 20 sæti laus
Rau›ar brottfarir:
Ekki sitja eftir! Bóka›u fyrir 20. mars.fia› margborgar sig!
Gríptu tækifæri›! - Allt a› ver›a uppselt í rau›u fer›unum
Vöggusæn
gur
vöggusett
PÓSTSENDUM
Skólavörðustíg 21
sími 551 4050
Reykjavík