Morgunblaðið - 01.06.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 1. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Landskerfi bókasafna senn í gagnið
Ein skrá – einn
gagnagrunnur
LANDSKERFIbókasafna sem sagter vera alger bylt-
ing í skipulags- og dreif-
ingarmálum bókasafna um
land allt, hefur verið í
vinnslu og bígerð um all-
nokkurt skeið. Árni Sigur-
jónsson er í forsvari fyrir
verkefnið og hann svaraði
nokkrum spurningum
Morgunblaðsins.
– Segðu okkur aðeins
frá grundvallarhugsun
„Landskerfis bókasafna“
„Landskerfi bókasafna
verður sameiginlegt kerfi
íslenskra bókasafna og
markmið þess að bæta
verulega þjónustu safn-
anna, meðal annars með
því að veita að gang að
safnaskrám á veraldar-
vefnum. Á vissan hátt er þetta lið-
ur í því að byggja upp tæknivætt
upplýsingasamfélag á Íslandi,
enda held ég að flestir séu sam-
mála um að þetta sé mikið fram-
faramál.“
– Hver verður ávinningurinn að
þessari breytingu?
„Í landinu eru nú um 400 bóka-
söfn og fæst þeirra eru beintengd
öðrum söfnum. Það þýðir að þegar
ný bók kemur út eru mörg söfn,
oft kannski tugir safna, að skrá
sömu bókina hvert í sínu lagi. Með
nýja kerfinu verðum við bara með
eina skrá, einn gagnagrunn sem
sagt, og þegar ný bók hefur eitt
sinn verið skráð t.d. hjá Amts-
bókasafninu á Akureyri, þá nægir
öðrum söfnum í kerfinu í rauninni
að haka við að þau eigi líka þessa
bók og þá geta þau þegar í stað
byrjað að lána út. Ég vonast sem
sagt til að það verði gríðarlegur
vinnusparnaður af þessu, þegar á
heildina er litið.
En það er ýmislegt fleira sem
vinnst. Skráningin ætti að verða
vandaðri en áður þar sem færri og
sérhæfðari starfsmenn koma að
henni, geymsla gagna verður
öruggari, kerfið verður hraðvirkt,
það verður notendavænt og bygg-
ist á grafísku viðmóti, svona eins
og menn hafa nú almennt vanist á
nútíma tölvum. Og loks má nefna
að kerfið er þróað af mjög öflugu
fyrirtæki sem fylgist vel með
nýrri tækni.“
– Hve margir aðilar og hve
mörg söfn munu koma að Lands-
kerfi bókasafna?
„Kerfið verður rekið af hluta-
félagi sem var stofnað í nóvember
2001, Landskerfi bókasafna hf. og
eigendur þess eru ríkið, sem á um
það bil helming, og 26 framsýn
sveitarfélög. Fyrirtækið er opið
öllum sveitarfélögum, og ég vona
að þau sveitarfélög sem enn
standa utan kerfisins og hafa ein-
hver söfn á sínum snærum drífi í
því að gerast hluthafar, helst fyrir
aðalfundinn núna í júní. Málið er
nefnilega það að söfn sem ætla að
vera með á annað borð og hafa
einhvern tölvuskráðan bókakost,
þurfa helst að vera með frá byrjun
svo gögnin séu flutt yf-
ir í nýja kerfið þegar í
upphafi. Ef þau gera
það ekki getur orðið
dýrt að flytja gögnin
síðar og þau dragast
aftur úr öðrum söfnum tæknilega.
En miðað við núverandi þátttöku
getum við gert ráð fyrir að yfir
300 söfn tengist þessu kerfi.“
– Hvenær verður breytingin
gengin um garð að fullu?
„Þetta verkefni er gríðarlega
viðamikið og tekur raunar nokkur
ár að koma öllu saman í gang, en
áfangarnir nást einn af öðrum. Í
næstu viku verða gögn færð til
prufu úr Gegni í nýja kerfið og svo
er farið nákvæmlega yfir þau til að
ganga úr skugga um að yfirfærsl-
an sé eins og til er ætlast. Annar
áfangi verður þegar við undirrit-
um samning um hýsingu kerfisins
í júní og nú er stefnt að því að
kerfið verði opnað almenningi í
ágústlok með skrám Gegnissafn-
anna, þ.e.a.s. Landsbókasafnsins
og fleiri safna. Þá kemur röðin að
fengssöfnunum fáum mánuðum
síðar og þannig koll af kolli.
Nú, svo munum við ná þeim
áfanga núna í júní að velja nafn á
kerfið. Við höfum leitað eftir hug-
myndum að nafni hjá bókasafns-
fræðingum og fengið margar
uppástungur frá þeim og reyndar
frá ýmsum öðrum. Hér gildir nátt-
úrlega að það er sama hvaðan gott
kemur og við gætum vel þegið
fleiri uppástungur um nafn, gjarn-
an eitthvað sem kæmi vel út í vef-
fangi kerfisins, ef menn vildu
senda okkur hugmyndir. Þó verð
ég að taka fram að við þurfum að
hafa allar uppástungur í fyrstu
viku júní og geta menn sent til-
lögur sínar á netfangið landskerfi-
@landskerfi.is“
– Hver er helsti ávinningur
þeirra sem nýta sér kerfið?
Ég held að ávinningurinn verði
gífurlegur. Í fyrsta lagi er það
vegna þess að aðgengið verður um
veraldarvefinn og nettengdur
maður getur setið við grúsk í
Kúala Lúmpúr og flett upp í gögn-
um, t.d. bókasafnsins á Húsavík
án þess að standa upp frá skrif-
borði sínu. Í öðru lagi verður um
að ræða aðgengi að
safnkosti flestallra ís-
lenskra almennings-,
skóla- og rannsóknar-
bókasafna á einum
stað. Það þýðir að þessi
náungi í Kúala Lúmpúr fær á
augabragði að vita ef bókin sem
hann var að leita að á Húsavík
reynist vera til á Seyðisfirði þótt
hana vanti á Húsavíkursafnið, svo
dæmi sé tekið. Í þriðja lagi má
nefna að notendaviðmótið verður
þægilegra fyrir notendur, bæði
flottara, hraðvirkara og sveigjan-
legra, t.d. hvað varðar leitarmögu-
leika.“
Árni Sigurjónsson
 Árni Sigurjónsson er fæddur í
Reykjavík 1955. Lauk dokt-
orsprófi í bókmenntafræði frá
Stokkhólmsháskóla 1984. Starf-
aði við ritstjórn hjá Máli og
menningu og sem stundarkenn-
ari við HÍ í áratug. Síðan í nokk-
ur ár við forritun hjá Íslenskri
erfðagreiningu, en er nú að ljúka
MBA-námi við Háskólann í
Reykjavík. Maki er dr. Ásta
Bjarnadóttir, lektor við HR, og
eru börnin tvö, Snjólaug og Ólaf-
ur Kjaran.
… ef menn
vildu senda
uppástungur
Þú gætir hætt þessu busli, Björn minn, keppninni er löngu lokið.
FLUGFÉLAGIÐ Jórvík hefur feng-
ið rekstrarfyrirmæli frá Flugmála-
stjórn Íslands fyrir alvarlegt og aug-
ljóst brot á flutningaflugsreglum og
hefur Flugskólinn Flugsýn einnig
fengið áminningu. Þetta er í fyrsta
skipti sem slík ávítun er notuð.
Hinn 8. maí síðastliðinn voru far-
þegar, sem skráðir höfðu verið í
áætlunarflug hjá Flugfélaginu Jór-
vík, fluttir frá Vestmannaeyjum til
Reykjavíkur með tveimur einkaflug-
vélum frá Flugskólanum Flugsýn,
sem hefur ekki leyfi til farþegaflugs.
Fyrirtækin tvö eru í eigu sömu aðila.
Málsaðilar fullyrtu, að sögn Heim-
is Más Péturssonar, upplýsingafull-
trúa Flugmálastjórnar, að um væri
að ræða farþega í einkaflugi sem
hefðu ekki greitt fyrir farið. Engu að
síður hefði verið tilefni til að gefa
rekstrarfyrirmæli sem tækju af all-
an vafa um að þessi háttur yrði ekki
viðhafður. Hann sagði að Flugmála-
stjórn teldi að gripið hefði verið inn í
leyfisskyldan flugrekstur undir yfir-
skini einkaflugs. Farþegar sem voru
bókaðir í flug á vegum flugrekand-
ans hefðu verið fluttir fyrir tilstuðlan
flugrekandans, þ.e.a.s. Jórvíkur, af
aðilum sem ekki hefðu tilskilin leyfi
til farþegaflutninga. Það væri ekki
leyfilegt.
Rekstrarfyrirmæli eru ný tegund
ávítunar sem gefinn er kostur á eftir
breytingar sem samþykktar voru á
loftferðalögum á Alþingi í vor. Heim-
ir Már telur að þetta sé í fyrsta skipti
sem þessi rekstrarfyrirmæli eru gef-
in. Hann segir að undanfarið ár hafi
verið sérlega vel fylgst með smærri
flugrekendum, en smærri flugfélög
fara að fullu inn í nýtt rekstrarum-
hverfi 1. júní næstkomandi vegna
veru Íslands í Flugöryggissamtök-
um Evrópu.
Flugfélagið
Jórvík áminnt
JÓN Kristjánsson veitti á miðviku-
dag þrettán styrki til gæðaverkefna
í heilbrigðisþjónustunni fyrir tæp-
lega 2,7 milljónir króna. Umsóknir
voru 35 talsins og sérstök fjögurra
manna nefnd á vegum samstarfs-
ráðs um gæðamál í heilbrigðisþjón-
ustunni ákvað hvaða verkefni
skyldu styrkt. Styrkirnir nema 100
til 300 þúsund krónum hver.
Í gæðaáætlun heilbrigðisráðu-
neytisins, sem samþykkt var árið
1999, er kveðið á um að ráðuneytið
auglýsi styrki til gæðaverkefna
einu sinni á ári. Styrkirnir eru ætl-
aðir til að örva frumkvæði starfs-
manna á þessu sviði heilbrigð-
isþjónustunnar.
Morgunblaðið/Ásdís
35 gæðaverkefni hlutu styrk frá heilbrigðisráðuneyti, alls að upphæð tæplega 2,7 milljónir króna. Hér eru
styrkþegar ásamt Jóni Kristjánssyni ráðherra við afhendingarathöfn í ráðherrabústaðnum í gær.
13 styrkir til gæðaverkefna
Foreldrar
kynni sér
umhverfið
HERDÍS L. Storgaard, fram-
kvæmdastjóri Árvekni – átaksverk-
efnis um slysavarnir barna og ung-
linga á vegum heilbrigðisráðuneytis-
ins, segir nauðsynlegt að foreldrar
kynni sér umhverfi barna og ef ein-
hverjar hættur séu á ferð að benda
þeim á þær.
Herdís segir brýnt að foreldrar viti
hvar börn þeirra séu að leik jafnvel
þótt þau séu orðin níu eða tíu ára.
„Það er nú bara þannig að þegar
sumarið kemur, er íslenskum börnum
hleypt út eins og kindum. Þegar skól-
inn er búinn og veðrið er orðið gott,
fara börnin óneitanlega að kanna
óhefðbundnar slóðir og fara lengra
frá heimilum sínum,“ segir hún.
„Þau hafa hvorki þroska né getu til
að sjá fyrir hvar hætta er á ferð og
hvar ekki. Í þeirra augum er þetta
fyrst og fremst eitthvað sem er
spennandi.“