Morgunblaðið - 28.06.2002, Blaðsíða 12

HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
12 FÖSTUDAGUR 28. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
LYKT af töðu og torfi í bland
við teppalím mætir blaða-
manni þegar gengið er inn í
fyrsta heitavatnstankinn til
vinstri við inngang Perlunnar.
Hér og þar í svörtu rýminu má
sjá iðnaðarmenn vinna hörð-
um höndum við uppsetningu
sýningarinnar sem Sögusafnið
mun geyma, enda er stuttur
tími til stefnu. Aðdragandinn
hefur þó verið öllu lengri því
með formlegri opnun safnsins
á laugardag sér fyrir endann á
margra ára vinnu hjónanna
Ágústu Hreinsdóttur og
Ernsts Backmans. Safnið
verður svo opnað almenningi á
sunnudag.
Sýningin samanstendur af
30 mannháum brúðum af
þekktum sögupersónum í um-
hverfi sínu og við heimsókn á
safnið munu gestir fá hlustun-
arefni sem leiðir þá í gegnum
söguna. Á leiðinni munu þeir
mæta persónum á borð við
Hrafna-Flóka, Ingólf Arnar-
son, Skalla-Grím, Leif Eiríks-
son, Melkorku ambátt, Þor-
geir Ljósvetningagoða,
Snorra Sturluson, Gissur jarl
og svo mætti lengi telja.
Heillar hvernig fólk bjó
Ernst segist hafa fengið
þessa hugmynd þegar hann
var staddur á Tussaud-safn-
inu í Kaupmannahöfn fyrir
fimm árum og var að virða fyr-
ir sér sögusýninguna þar. „Ég
hafði unnið áður með afsteyp-
ur úr sílíkongúmmí þannig að
það lá kannski beint við að
maður fengi þessa hugmynd.
Og svo var bara farið af stað.“
Aðspurður segist hann svo-
sem ekki haft sérstakan áhuga
á Íslendingasögunum umfram
það sem gengur og gerist al-
mennt. „Hins vegar heillar
mig þessi hugmynd um það
hvernig fólkið bjó í raun og
veru – hvort það hafi verið í
skinnskóm í bleytu úti á túni
og hvað það hlýtur að hafa
verið erfitt að fara út í kuldann
og hafa bara vaðmál og hör.
Þannig að það eru svona
tæknilegir hlutir sem ég hef
verið að hugsa út í.“
Eftir að hugmyndin kvikn-
aði á safninu í Kaupmanna-
höfn hlaut Ernst styrk frá iðn-
aðar- og viðskiptaráðuneytinu
til þess að útbúa viðskipta-
áætlun fyrir verkefnið sem
Þórður Hilmarsson vann og
hún „kom svo glettilega vel út“
að það var haldið áfram. Í
framhaldinu hlaut verkefnið
annan styrk frá ráðuneytinu
auk þess sem því hefur verið
úthlutað fjármagni af fjárlög-
um í tvígang. „Þá var ekki
hægt að snúa aftur heldur
varð að klára verkefnið. Hefði
ég vitað í dag hvað ég var að
fara út í hefði ég sennilega
ekki þorað í þetta því þetta var
miklu meiri vinna en ég reikn-
aði með.“ Alls er kostnaður við
gerð brúða og uppsetningu
safnsins um 80 milljónir króna
að sögn Ernst.
Með bletta-
skalla upp eftir öllu
Brúðurnar á safninu eru
gerðar úr svokölluðu sílíkong-
úmmí sem Ernst fann í Am-
eríku og hefur verið notað
töluvert innan kvikmynda-
heimsins þar. Hann segir ekki
vitað til þess að það hafi áður
verið notað í brúður. Brúðurn-
ar eru útbúnar með því að
taka mót af andliti lifandi
manneskju og það er gert með
því að smyrja efninu yfir and-
lit viðkomandi. Ernst segir
þessa aðferð hafa þróast
smátt og smátt og þannig
þurfti hann að læra það af bit-
urri reynslu að sjá til þess að
hár manneskjunnar sé vel og
vandlega kembt aftur þegar
mót er tekið. „Ég byrjaði á
sjálfum mér og það endaði
með ósköpum. Konan þurfti
að klippa mig út og ég var með
blettaskalla upp eftir öllu. Það
var sagt við mig að ég mætti
setja þetta í hár en það var sko
ekki. Þannig að maður var líka
að læra.“
Til að fá fram útlit söguper-
sónanna segir Ernst að stuðst
sé við allar lýsingar sem til eru
á þeim. „Við höfum til dæmis
örlitla lýsingu af Snorra
Sturlusyni þar sem honum er
lýst sem litlum, feitum, kubbs-
legum manni. Ég leitaði dálít-
ið lengi að Skalla-Grími en á
sýningunni er Egill ekki nema
sjö, átta ára gamall í smiðju
hjá pabba sínum. Það er til
karakterslýsing á Agli sem ég
yfirfærði á Skalla-Grím nema
að ég hafði hann eldri og
meitlaðri. Fyrirmyndin er síð-
an Ólafur Benediktsson, fyrr-
um markmaður í handbolta.“
Þar sem lýsingar þrýtur
nýtir Ernst vini og vanda-
menn sem fyrirmyndir að
fornmönnunum. „Þá reyni ég
að velja karaktera sem eru
svolítið meitlaðir í andliti. Ég
er með gott safn sem er Karla-
kór Reykjavíkur en ég er með-
limur þar. Ég hef verið að
horfa mikið til þeirra í vetur
og allt síðasta ár, stúderað þá
og athugað og kannski sagt við
sjálfan mig að þennan sé gott
að steypa.“
Með húsið fullt af fólki
Brúðugerðin hófst fyrir
nokkru og að sögn Ernsts hef-
ur hús þeirra hjóna verið fullt
af fólki síðastliðin tvö ár. Þau
fóru hins vegar að sjá fyrir
endann á þessari hústöku þeg-
ar Orkuveita Reykjavíkur
kom til sögunnar með því að
leggja til hitaveitutankinn
undir safnið. „Ég kynnti þetta
fyrir Alfreð Þorsteinssyni og í
framhaldinu samþykkti
stjórnin einhuga að koma
þessu fyrir hér.“
Hann segir að með þessu
hafi safnið fengið samastað til
frambúðar en því fer fjarri að
Ernst líti svo á að starfi sínu sé
lokið. „Sagan hefst á Pöpun-
um og við endum á Jóni Ara-
syni þar sem hann er háls-
höggvinn. En þessu ætlum við
að breyta. Við ætlum að taka
miðaldirnar og fara með þær í
annan tank.“ Þegar hann er
spurður að því hvort hann
hyggist leggja alla tankana í
Öskjuhlíðinni undir sig brosir
hann og segir síðan óhikað:
„Ég ætla að fá sem flesta og
það er allt í lagi að það komi
fram!“
Hann bendir þó á ákveðna
hindrun í því sambandi sem er
að tankarnir eru allir fullir af
vatni. „Þessi tankur var
tæmdur fyrir þetta en ég vona
náttúrulega að ég fái annan
tank því þetta er svo mikil
saga.“
Verður að klára söguna
Fyrir utan Ernst og konu
hans Ágústu hefur Sigurjón
Jóhannsson, myndlistarmað-
ur og leikmyndahönnuður, átt
ríkan þátt í uppsetningu henn-
ar auk þess sem fjöldi manns
hefur unnið að henni. Hvað
varðar sagnfræðilegan hluta
hennar segir Ernst að víða
hafi verið leitað fanga í því
sambandi en textagerð var í
höndum Hlyns Páls Pálsson-
ar.
En hvernig er að sjá fyrir
endann á þessum fyrsta
áfanga safnsins? „Það er ein-
kennileg tilfinning að vita til
þess að þetta sé allt að fara úr
húsinu mínu. Maður hefur
kannski verið að fara framúr á
nóttinni og brugðið við það að
mæta einhverjum fornmann-
inum. En auðvitað er þetta
mjög sæl tilfinning að vera
loksins búinn með fyrsta
áfangann því auðvitað höldum
við áfram. Það verður ekkert
aftur snúið, það verður að
klára söguna.“
Meitlaðir forn-
menn í miðri borg
Í heitavatnstönk-
unum í Öskjuhlíð
leynist meira en
vatn. Í einum þeirra
hefur nú verið kom-
ið fyrir safni þar
sem greint er frá
sögu okkar með að-
stoð ýkja raunveru-
legra brúða. Berg-
þóra Njála
Guðmundsdóttir
kíkti þar við í vik-
unni og heilsaði upp
á Skalla-Grím og
fleiri fornmenn.
Morgunblaðið/Þorkell
Ernst Backman og Skalla-Grímur í smiðju þess síðarnefnda.
Það eru ófá handtök sem þarf til að koma upp sögu Íslands.
Öskjuhlíð
ÁKVEÐIÐ hefur verið að
auglýsa tillögu að nýju deili-
skipulagi við Neskirkju þar
sem gert er ráð fyrir ný-
byggingu sem hýsa myndi
safnaðarheimili kirkjunnar.
Húsafriðunarnefnd ríkisins
er jákvæð í garð tillögunnar
en ytra borð kirkjunnar er
friðað.
Í greinargerð með tillög-
unni kemur fram að bygg-
ingin geti orðið allt að 900
fermetrar að stærð en henni
er ætlaður staður vestan við
kirkjuna „þar sem nýbygg-
ingin hefur lágmarks áhrif á
ásýnd kirkjunnar,“ segir í
greinargerðinni. Bein teng-
ing verður á milli safn-
aðarheimilisins og kirkj-
unnar með tengigangi sem
leggst að vesturhlið kirkj-
unnar.
Ekki er gert ráð fyrir
breytingum á lóðum Haga-
borgar og íþróttahúss Haga-
skóla og bílastæðum verður
ekki fjölgað. Er á það bent að
á kvöldin, þegar mest er um
að vera í safnaðarstarfi, sé
engin starfsemi í leikskól-
anum og sjaldan starfsemi í
íþróttahúsi sem krefst bíla-
stæða. Segir að viðbót-
arbyggingin vegna safn-
aðarheimilisins kalli á fá
stæði að degi til.
Lóð kirkjunnar verður að
öðru leyti endurskipulögð í
tengslum við hönnun safn-
aðarheimilisins. „Fyrirhugað
er að bæta aðstöðu til útivist-
ar í tengslum við starfsemi í
byggingunum og leitast við
að skipuleggja lóðina betur
með það að leiðarljósi að hún
nýtist betur almenningi við
ýmis tækifæri,“ segir í grein-
argerðinni.
Ein fyrsta nútíma-
kirkjan á Íslandi
Ágúst Pálsson teiknaði
Neskirkju og var hún vígð
árið 1957. Segir í umsögn Ár-
bæjarsafns að hún hafi verið
talin ein fyrsta nútímakirkj-
an á Íslandi þar sem þar hafi
verið gert ráð fyrir fjölþættu
safnaðarstarfi.
Þar sem starfsemi kirkj-
unnar hefur farið ört vax-
andi hefur sóknarnefnd unn-
ið að því að af byggingu
safnaðarheimilis verði eins
og fram kemur í bréfi hönn-
uða byggingarinnar til
skipulagsfulltrúa. Segir að
þar sem ytra borð kirkjunnar
sé friðað hafi verið unnið að
undirbúningi málsins í sam-
vinnu við Húsafriðunarnefnd
ríkisins sem fallist hefur á til-
löguna að því tilskildu að
tenging byggingarinnar við
kirkjuna verði viðunandi að
mati nefndarinnar.
Að sögn Margrétar Þor-
mar, hverfisstjóra hjá Skipu-
lags- og byggingasviði
Reykjavíkur, hafa verið
gerðar nokkrar tillögur að
safnaðarheimilinu en þessi
hafi orðið ofan á. Tillagan
verður auglýst í næstu viku
og er frestur til að skila at-
hugasemdum til 14. ágúst
næstkomandi. Hönnuðir til-
lögunnar eru VA arkitektar
ehf.
Safnaðarheimili rísi við Neskirkju
Vesturbær
Morgunblaðið/Arnaldur
Á þessu módeli sést hvar áætlað er að safnaðarheimilið rísi vestan við Neskirkju.
NÝ SKIPAN fyrir stjórnsýslu
og faglega starfsemi Hafnar-
fjarðarbæjar hefur tekið gildi,
samkvæmt samþykkt bæjar-
stjórnar á þriðjudag. Hjá
stjórnsýslunni hefur verið
skipað í fimm ráð sem skila
fundargerðum sínum beint til
bæjarstjórnar í stað fyrra fyr-
irkomulags þar sem fundar-
gerðir nefnda fóru allar gegn-
um bæjarráð. Sömuleiðis var
ný samþykkt um stjórn og
fundarsköp fyrir Hafnarfjarð-
arkaupstað gerð á fundinum.
Þá var lagt fram nýtt skipu-
rit fyrir hina faglegu starfsemi
sveitarfélagsins en það felur í
sér að yfirmönnum í stjórn-
sýslunni er fækkað um tvo.
Samkvæmt nýja skipulaginu
gegnir bæjarstjóri stöðu fram-
kvæmdastjóra stjórnsýslu- og
fjármálasviðs og forstöðumað-
ur starfsmannahalds tekur á
sig starfsskyldur forstöðu-
manns fjölskyldusviðs.
Breytt
stjórnsýslu-
skipan
Hafnarfjörður