Morgunblaðið - 17.07.2002, Blaðsíða 18

ERLENT
18 MIÐVIKUDAGUR 17. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
GEORGE W. Bush, forseti Banda-
ríkjanna, kynnti í gær fyrir Banda-
ríkjaþingi fyrstu samhæfðu áætl-
unina um varnir gegn hryðjuverkum
innan ríkisins. Gerir hún m.a. ráð fyr-
ir stofnun nýs ráðuneytis um innan-
ríkisöryggi sem taka á yfir 22 stofn-
anir í heild sinni eða að hluta, svo sem
strandgæslu og almannavarnir. Með-
al þess sem innan verkahrings ráðu-
neytisins félli væri landamæragæsla,
öryggi í samgöngum og samskiptum
og greining upplýsinga frá alríkislög-
reglunni FBI og leyniþjónustunni
CIA.
Þrjú meginmarkmið
Í áætluninni felst einnig að mót-
efnabyrgðir ríkisins verði auknar,
auknu fjármagni verði veitt til FBI,
samskipti og samvinna milli hinna
fjölmörgu lögreglusveita og fylkis-
stjórna verði bætt og að tölvuöryggi
verði aukið. Þá gerir áætlunin ráð fyr-
ir því að átak verði gert í eftirliti með
þeim gámum sem inn í landið koma til
að ganga úr skugga um að í þeim séu
engin vopn eða hættuleg efni.
Nokkra athygli hefur vakið að í
áætluninni er lagt til að
hernum verði gert auð-
veldara um vik að starfa
innan Bandaríkjanna,
en allt frá árinu 1878
hafa umsvif hersins inn-
an ríkisins verið tak-
mörkuð umtalsvert. Þá
hefur forsetinn vakið
máls á því að framsals-
samningar Bandaríkj-
anna við önnur ríki verði
víkkaðir svo auðveldara
verði að flytja menn sem
handteknir hafa verið
erlendis til Bandaríkj-
anna.
Þær aðgerðir sem um
ræðir eru mjög háðar
vísindum og tækni og hvetur Bush til
þess að hert verði á rannsóknum á
bólu- og mótefnum og aðferðum til að
sjá fyrir hegðun fólks. Þá er lögð á
það áhersla að auka notkun nema til
að finna geislavirk efni við landamæri
ríkisins og á helstu þjóðvegum og
höfnum og að fundnir verði upp betri
nemar til að finna líf- og efnavopn sem
reynt er að smygla inn í landið.
Þá vill ríkisstjórnin
að gerð verði athugun á
veikum punktum í
vörnum landsins og að
til þess verði notaðir
hópar ríkisstarfsmanna
sem myndu bregða sér
í gervi hryðjuverka-
manna og gera „árásir“
á ríkisstofnanir og aðra
mikilvæga staði í land-
inu til að meta hve vel
er staðið að verki í ör-
yggisgæslu á hverjum
stað.
Í áætluninni er gerð
grein fyrir þremur
meginmarkmiðum: að
koma í veg fyrir
hryðjuverkaárásir innan Bandaríkj-
anna, að draga úr varnarleysi lands-
ins gagnvart hryðjuverkum og að
tryggja það að afleiðingar mögulegra
hryðjuverka yrðu sem minnstar.
Þingmenn úr báðum flokkum hafa
deilt nokkuð á tillögur forsetans, af
mismunandi ástæðum þó. Rob Port-
man, fulltrúadeildarþingmaður fyrir
Rebúplikana, segist óttast að verði
strandgæslan innlimuð í ráðuneytið
nýja muni það koma niður á öðrum
skyldum hennar. Þá hafa margir
þingmenn, einkum Demókratar,
gagnrýnt forsetann fyrir að leggja til
stofnun nýs ráðuneytis áður en sam-
ræmd áætlun um baráttuna gegn inn-
lendum hryðjuverkum er tilbúin.
Fjölmiðlaleki hættulegur
Varnarmálaráðherra Bandaríkj-
anna, Donald H. Rumsfeld, fullyrðir
að fjölmiðlalekar stofni öryggi banda-
rískra hermanna og Bandaríkjanna
sjálfra í hættu. Kemur þetta fram í
skjali sem hann sendi háttsettum
mönnum í Bandaríkjaher og ríkis-
stjórn á föstudag, en skjalið komst
ekki í hendur fjölmiðla fyrr en í gær.
Gagnrýndi hann það hve viljugir
margir háttsettir menn eru til að veita
viðkvæmum upplýsingum til fjölmiðla
og tók sem dæmi þegar bandaríska
dagblaðið The New York Times birti
drög að innrásaráætlun í Írak.
„Rannsóknir okkar sýna að forystu-
menn al-Qaida hafa lært mikið um
viðbúnað okkar af fréttaflutningi
bandarískra og erlendra fjölmiðla.“
Bush kynnir Bandaríkja-
þingi nýja öryggisáætlun
George W. Bush,
Bandaríkjaforseti.
Washington. AP, The Washington Post.
TVEIR létust á mánudagskvöldið í
óeirðum er geisuðu í Paraguay og
beindust gegn stjórnvöldum, þrátt
fyrir að lýst hefði verið yfir neyðar-
ástandi í landinu fyrr um daginn. Að
minnsta kosti fimmtíu manns hafa
slasast og um eitt hundrað verið
handteknir síðan Luis Gonzalez
Macchi forseti felldi úr gildi nokkur
stjórnarskrárbundin réttindi í land-
inu.
Þeir sem létust á mánudagskvöld-
ið urðu fyrir skotum er til átaka kom
milli lögreglu og um 500 mótmæl-
enda á brú á landamærum Paraguay
og Brasilíu. Í höfuðborginni Asun-
cion létu hermenn til skarar skríða
gegn um 400 mótmælendum við
þinghúsið, þar sem fólkið hrópaði
slagorð gegn ríkisstjórninni, krafðist
afsagnar forsetans og fordæmdi Ju-
an Carlos Galaverna, forseta öld-
ungadeildar þingsins.
Stjórnmálakreppur hafa plagað
Paraguay síðan einræðisstjórn í
landinu var aflögð 1989. Embættis-
menn stjórnarinnar segja að krepp-
an nú eigi upptök hjá Lino Oviedo,
fyrrverandi yfirmanni hersins, en
hann hefur búið í sjálfskipaðri útlegð
í Brasilíu síðan hann var sakaður um
að hafa lagt á ráðin um morðið á Luis
Maria Argana, varaforseta Para-
guay, 1999.
Mótmælendur hafa krafist þess,
að núverandi varaforseti, Julio Ces-
ar Franco, taki við forsetaembætt-
inu, og hafa mótmælaaðgerðir verið
skipulagðar á tíu völdum stöðum í
landinu, þar sem umferð er mikil.
Franco er félagi í Frjálslynda
flokknum, sem er í stjórnarand-
stöðu, og hefur varaforsetinn lýst
stuðningi við mótmælendur. Segir
hann aðgerðir þeirra endurspegla
óánægju almennings með „spillingu
stjórnvalda og þá eymd sem þjóðin
megi búa við“.
Reuters
Óeirðalögreglumenn elta mótmælendur við þinghúsið í Asuncion.
Paraguay
Neyðar-
ástandi
lýst yfir
Asuncion. AFP.
SILVIO Berlusconi, forsætis-
ráðherra Ítalíu, segir að stjórn-
völd muni ekki verða við kröfum
um það bil 300 fangelsaðra maf-
íuleiðtoga um betri aðbúnað
þrátt fyrir óskilgreindar hótanir
eins þeirra. „Stefna okkar er
skýr og sýnir að við erum stað-
ráðnir í að berjast gegn skipu-
lagðri glæpastarfsemi og koma í
veg fyrir að þeir sem eru í sam-
tökunum geti haldið áfram að
skipa fyrir úr fangelsinu,“ sagði
Berlusconi. Fangarnir hafa und-
anfarna tíu daga neitað að borða
fangafæði sem þeim er boðið.
Einn þeirra, Leoluca Bagarella,
las við réttarhöld á föstudag upp
yfirlýsingu þar sem sagði að þol-
inmæði mafíusamtakanna Cosa
Nostra gagnvart stjórnmála-
mönnum væri að bresta.
„Þeir eru að reyna að draga
okkur á asnaeyrunum,“ sagði
Bagarella og sagðist hafa tekið
þátt í mótmælum fanganna.
Sérfræðingar í málefnum
mafíunnar velta nú fyrir sér
hvort yfirlýsingin geti verið fyr-
irboði blóðugrar herferðar gegn
saksóknurum og öðrum yfir-
völdum. Árið 1992 myrti mafían
saksóknarana Giovanni Falcone
og Paolo Borsellino á Sikiley
með bílsprengjum. Í kjölfarið
hertu yfirvöld gæslu í fangels-
um, einangrun var notuð meira
en áður hafði tíðkast og heim-
ildir ættingja til heimsókna voru
þrengdar.
Lögreglan handtók á sunnu-
dag 16 menn sem voru á fundi í
grennd við borgina Agrigento á
Sikiley og eru margir þeirra
taldir vera úr röðum mafíunnar.
Saksóknarar í héraðshöfuð-
sborginni Palermo segja að
mennirnir hafi komið saman til
þess að kjósa nýjan mafíuleið-
toga á eynni. Einn af mönnun-
um er Giuseppe Nobile, félagi í
flokki Berlusconi, Áfram Ítalía,
og situr í sveitarstjórn fyrir
flokkinn.
Berlusc-
oni virðir
mafíuhót-
anir að
vettugi
Róm. AFP, AP.
NORSKA útlendingaeftirlitið sendi
frá sér greinargerð í liðinni viku til
lögreglunnar þar sem því var slegið
föstu að nektardans væri ekki menn-
ingarstarfsemi, að sögn Dagsavisen.
Talsmaður útlendingadeildar lög-
reglunnar í Ósló, Steen Dalgaard
Nielsen, segir að þar með sé orðið al-
gerlega ljóst að erlendar konur geti
ekki lengur fengið heimild til að
starfa við nektardans í tíu daga í
senn eins og tíðkast hefur í Noregi.
Heimildin hefur byggst á ákvæði í
reglugerð þar sem fjallað er um „at-
vinnuleyfi og dvöl tónlistarmanna,
skemmtikrafta eða aðstoðarmanna
þeirra“. Talsmaðurinn sagði lögregl-
una hafa beðið útlendingaeftirlitið að
skilgreina hvað ákvæðið merkti þar
sem lögreglumönnum hefði ekki
fundist að nektardans væri menn-
ingarframlag. „Við teljum ekki að
nektardans falli undir hugtakið. Með
þessu er verið að styrkja menn-
inguna að öðru leyti,“ svaraði
Dalsgaard.
Beate Gangås, sem starfar hjá
lögreglunni og fæst við baráttu gegn
skipulögðum glæpum, sagði að yfir-
völd ætluðu að efna til átaks gegn
huldumönnum sem græddu stórfé á
vændi. Dagsavisen hafði eftir heim-
ildarmönnum sínum að lögreglan
grunaði marga nektarstaði um að
vera skálkaskjól fyrir vændi og sagði
Gangås aðspurð að ef vændið sjálft
minnkaði vegna átaksins væri það
hið besta mál.
Blaðið hefur að undanförnu skýrt
frá slæmum aðstæðum vændis-
kvenna frá Eystrasaltsríkjunum og
fleiri löndum Austur-Evrópu er
starfa í Noregi. Segir Dagsavisen að
margar þeirra þori ekki að segja lög-
reglunni frá misþyrmingum og öðr-
um glæpum þar sem þær séu þol-
endur vegna þess að þær óttist að
verða vísað úr landi.
Barátta Norðmanna gegn vændi og nektardansi
Segir nektardans ekki vera
framlag til menningar
EITT af því sem nýir ráðamenn í
Afganistan gerðu þegar talíbönum
hafði verið steypt af stóli var að
ráða nokkrar konur á ný til starfa í
lögreglunni. Malali Kakar er höf-
uðsmaður í lögreglunni í Kandahar
sem var helsta vígi talíbana en tvær
konur hafa verið í liðinu þar frá því í
janúar. Körlum í afgönsku lögregl-
unni er ekki leyft að yfirheyra kon-
ur sem grunaðar eru um afbrot,
þeir mega ekki sjá andlit þeirra og
ekki snerta þær. Lögreglukonurnar
eru því ómissandi.
Utandyra klæðist Kakar eins og
aðrar afganskar konur kufli, búrka,
sem hylur allan líkamann en að einu
leyti hefur hún sérstöðu: hún er í
einkennisbúningi undir búrkunni og
með byssu, segist vera eina konan í
borginni sem það geri. „Enginn
karlmaður getur annast mitt starf,“
segir hún en viðurkennir að það sé
erfitt. „Ég er með tvö augu framan
á höfðinu og tvö að aftanverðu. Mér
veitir ekkert af þeim öllum.“
Hin lögreglukonan heitir Shahla,
hún er hraustlega vaxin og hvergi
smeyk. Tveggja manna deild Kak-
ars sér um að handtaka smáþjófa,
yfirheyra vitni úr röðum kvenna og
taka skýrslur af konum. Hún segist
aldrei hafa þurft að bregðast við of-
beldi en er ávallt reiðubúin. „Ef ein-
hver ræðst á mig – jafnvel þótt það
sé karlmaður – er ég viðbúin. Ég
tek þá í lurginn á honum.“
Að sumu leyti er erfiðara að fást
við kvenfólkið en karlana vegna
þess að búrkurnar gera nær ókleift
að greina eina konu frá fjölmörgum
öðrum. En Kakar og Shahla hafa
þjálfað athyglisgáfu sína og geta oft
borið kennsl á konu með því að at-
huga hæð, umfang og göngulag.
Einnig taka þær eftir handa- og höf-
uðhreyfingum og öðru sem hægt er
að greina þrátt fyrir klæðnaðinn.
Oft gegna lögreglukonurnar hlut-
verki fósturmæðra fyrir ungar af-
brotakonur eða fórnarlömb og leyfa
þeim jafnvel að búa heima hjá sér.
„Ég veit ekki hvað hefði orðið um
mig ef þær hefðu ekki hjálpað mér,“
segir Gul Sika, 15 ára stúlka sem
flúði frá ofbeldisfullum eiginmanni
er hafði skorið hana með hnífi.
„Ég tek þá
í lurginn
á honum“
Kandahar. AP.