Morgunblaðið - 24.08.2002, Blaðsíða 25

NEYTENDUR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. ÁGÚST 2002 25
BLEKSPRAUTUPRENTARAR
hafa lækkað umtalsvert í verði á
undanförnum árum og er verðlagið
nú slíkt að það er á flestra færi að
fjárfesta í slíkum grip ásamt heim-
ilistölvunni. En algengt verð á
bleksprautuprenturum hér heima
virðist vera á milli 10.000 og 15.000
kr., þó að jafnvel megi finna þá enn
ódýrari. Verðlag á blekhylkjunum,
en ómögulegt er að nota prentarann
án slíkra fyllinga, hefur hins vegar
ekki fylgt sömu verðþróun og kosta
hylkin gjarnan á bilinu 3.000–4.000
kr. og er rekstrarkostnaður prent-
arans því óneitanlega nokkuð hár
með tilliti til kaupverðsins.
Bandaríska dagblaðið Washington
Post tók þessa þróun mála til um-
fjöllunar nýlega og fullyrðir blaðið
að framleiðendur prentara beiti með
þessu brögðum til að blekkja neyt-
endur – á meðan prentarar lækki í
verði þá hækki verð á blekhylkjum
sem því samsvarar. Að sögn blaðsins
eru neytendur ófúsir að greiða háar
upphæðir fyrir prentarann sjálfan,
en veita hins vegar þeim kostnaði
sem felst í blekhylkjunum ekki mikla
athygli. Flestir framleiðendur prent-
ara búi þar að auki að eins konar ein-
okunarstöðu hvað varðar framleiðslu
á blekhylkjum fyrir sína prentara og
hafi átt í hljóðu stríði við þá sem
reynt hafa að bjóða upp á ódýrari út-
gáfur hylkja og jafnvel blekáfylling-
ar. Neytendur eru enn fremur lattir
til að nota slíkar áfyllingar, enda
hylkin rammlega gerð, og ábyrgð er
sög’ falla niður ef átt hefur verið við
þau.
HP fyrir dómstóla
Ekki innihalda þá öll blekhylki
sama magn af bleki þótt umfang
þeirra á yfirborðinu kunni að að virð-
ast hið sama. Þannig bendir Wash-
ington Post á að Hewlett-Packard,
einn stærsti framleiðandi prentara á
markaðnum, selur tvær gerðir af
sumum blekhylkja sinna. Önnur
gerðin er merkt „economy“, eða
sparnaður, og kostar sú 28 dollara –
2.400 kr. – á meðan að hin kostar 50
dollara – 4.300 kr. Sparnaðarhylkið
inniheldur hins vegar einungis um
helming þess bleks sem finna má í
hefðbundnu hylkjunum og sparnað-
urinn því í raun enginn.
Þessir viðskiptahættir falla ekki í
góðan jarðveg hjá öllum neytendum
og hafa til að mynda þrjár banda-
rískar konur farið í mál við HP. Kon-
urnar fullyrða, eftir að hafa keypt
prentara sem notar sparnaðarútgáf-
una, að HP standi fyrir blekkingu
þar sem hvergi komi fram að hylkin
séu aðeins hálffull af bleki. Málið er
enn hjá dómstólum, en rétturinn hef-
ur ályktað að með notkun á orðinu
blekhylki eigi neytendur að geta
gengið að því vísu að hylkið innhéldi
ákveðið magn af bleki.
Sömu annmarkar hérlendis
Lausleg könnun á bleksprautu-
prenturum hér heima bendir til þess
að þeir prentarar sem hér eru á
markaðnum séu þessum sömu ann-
mörkum háðir. Fá hylki passi hverri
gerð prentara og mismunandi prent-
arar frá sama framleiðanda þurfi
jafnvel mismunandi gerðir prent-
hylkja. Hylkin eru þá gjarnan fram-
leidd af sama framleiðanda og prent-
ararnir þó einnig megi finna aðrar
gerðir. Að sögn sölumanna virðast
hylki annarra framleiðenda þó ekki
jafn endingargóð og nokkuð um að
þau innihaldi minna magn af bleki.
Séu síðan litið á litablekhylki kemur
að sögn Washington Post fljótt í ljós
að sú tækni að hafa litaflokkana þrjá
alla í sama hylki felur í sér að neyt-
andinn er gjarnan að henda blek-
hylkinu þó að nóg kunni að vera eftir
af bleki þar sem einn litur klárast
gjarnan á undan hinum. Aðeins Can-
on virðist bjóða neytendum upp á
hagkvæmari lausn á þessu, en í
prenturum frá þeim framleiðanda er
hver litur seldur í sér hylki sem kost-
ar hér á landi um 1.100–1.200 kr.
Sex aukaskipanir til sparnaðar
Flestir prentarar búa yfir svo köll-
uðum „draft option“, en með honum
verður útprentunin grófari, dregið
er úr bleknotkun og hylkin spöruð.
Þennan valmöguleika er þó ekki
hægt að vista og þarf því að velja
sérstaklega í hvert skipti sem prent-
að er, en nokkuð víst má telja að
neytendur gleymi því æði oft. Wash-
ington Post nefnir sem dæmi að á
HP DeskJet 840C prentara fylgi
þessum valmöguleika sex aukaskip-
anir og neytendum því augljóslega
ekki auðvelduð leiðin til sparnaðar.
Neytendur eru ófúsir að greiða háar upphæðir fyrir prentarann sjálf-
an en veita kostnaði sem felst í blekhylkjunum ekki mikla athygli.
Prentarar lækka í verði
en prenthylkin hækka
EFNI sem finnast í súkkulaði,
kóladrykkjum, tei og kaffi gætu
verið grunnur að nýju krabba-
meinslyfi, að mati vísindamanna
University College í London. Efn-
in eru koffín og þeófyllín en þau
eru talin vinna gegn myndun
krabbameins þar sem þau virki á
ensím sem hjálpar frumunum að
lifa af. Greint var frá þessu í frétt
á BBC-vefnum í vikunni.
Prófessor Peter Shepherd sem
er í forsvari rannsakenda segir
niðurstöður þessar mögulega
fela í sér nýja meðhöndlun á
krabbameini, en þar sem rann-
sóknir eru á byrjunarstigi er ekki
mælt með því að fólk neyti meira
koffíns í þeim tilgangi að koma í
veg fyrir krabbameinsmyndun.
„Ætlunin er ekki að fólk fari
að hella í sig miklu kaffi til að
lækna krabbamein en við höfum
fundið nýtt og göfugra hlutverk
koffíns.“
Vegna aukaverkana koffíns á
líkamann er ekki mögulegt að
nota efnið í heild sinni sem lyf, að
sögn rannsakenda heldur aðeins
hluta þess.
„Við ætlum að vinna að frekari
rannsóknum og vonandi verður
það til þess að eftir fimm til sjö ár
verður komið á markað nýtt lyf
gegn krabbameini.“
Alltaf eru að koma fram á sjón-
arsviðið nýjar rannsóknanið-
urstöður á þessu sviði og þeim
beri að taka með fyrirvara, að
mati Borghildar Sigurbergs-
dóttur næringarráðgjafa. Frek-
ari rannsóknir þurfa að fara
fram áður en dregnar eru álykt-
anir af tengslum koffíns og
krabbameins.
„Koffín er mikið eiturefni og
kaffi er skaðlegt í miklu magni,
það er bæði ávandabindandi og
örvandi.
Í rannsókninni er verið að
skoða eitt efni sem er í engu sam-
hengi við mataræðið í heild sinni
og það getur verið varasamt.“
Koffín möguleg
vörn gegn krabbameini
Morgunblaðið/Arnaldur
Breskir vísindamenn segja nýtt lyf gegn krabbameini, sem inniheld-
ur koffín, vera væntanlegt innan fárra ára.