Morgunblaðið - 14.09.2002, Qupperneq 18

Morgunblaðið - 14.09.2002, Qupperneq 18
Sumarblíða í Skaftholtsréttum MENN voru léttklæddir í blíðviðr- inu í Skaftholtstréttum í Gnúp- verjahreppi í gær enda fór hitinn hátt í tuttugu stig um hádaginn. Bændur í hreppnum muna vart aðra eins blíðu og svitinn bogaði af þeim sem harðast gengu fram við að draga féð í dilka á meðan skyldulið og gestir nutu veðurblíð- unnar á réttarveggjunum og létu fleyga og sögur ganga. Ungviðið var hins vegar upptekn- ara af ferfætlingunum, bæði innan og utan réttar. Og allt fór fram í spekt og gleði enda hefur ekki ver- ið slegist í Skaftholtsréttum í meira en tuttugu ár að sögn kunnugra. Engin hætta á að menn verði innkulsa „Ég hef aldrei áður verið í svona góðu veðri hér, þetta er óvenjulegt. Menn verða ekki innkulsa þótt þeir fái sér of mikið neðan í því og deyi úti undir vegg,“ sagði Bjarni Ein- arsson, fyrrum oddviti og bóndi á Hæli, en hann var um ríflega tveggja áratuga skeið réttarstjóri í Skaftholtsréttum, síðast í fyrra. „Ég á engar skepnur lengur og er því algerlega áhrifalaus. Dóttir mín og tengdasonur hafa tekið við af mér, ætli þau séu ekki með um 250 fjár af fjalli núna. Jú, það er alltaf færra og færra fé, ætli hér sé ekki rekið að um fimm þúsund fjár því við fáum að draga úr austurleitinni svokallaðri eða Skeiðasafninu, ætli séu ekki svona 2.500 fjár í hvoru safni. En það kemur fleira og fleira fólk þannig að þetta er engan veginn al- slæmt. Fyrir tveimur áratugum var þetta allt öðruvísi og féð hefur þá verið hátt í þrisvar sinnum fleira. Stærsta búið nú í Gnúpverjahreppi er kannski með svona hátt í 300 ær. Sauðfjárbúskapur er eiginlega hvergi aðalatvinnugreinin hjá mönnum.“ Elstu réttir sem vitað er um Bjarni segir meðalaldur bænda í sveitinni vera frekar lágan þannig að búskapur sé fráleitt að leggjast af. „Hér er mjög öflugur kúabú- skapur. Ég efast um að það sé að finna nokkurs staðar í annarri sveit eins marga unga kúabændur sem hafa byggt eins mikið upp og hér. Þeir spjara sig bara vel sýnist mér.“ Bjarni segir Skaftholtsréttir vera elstu réttir á Íslandi, sem vitað sé um, þ.e. elsta réttarstæðið. „Það er vitað að hérna var réttað á tólftu öld. Réttirnir voru miklu stærri, það er búið að teikna þetta upp. Allt hérna megin Hvítár var réttað hérna á sínum tíma. En réttirnar hrundu í skjálftanum í fyrra og það er búið að hlaða upp aftur en bara innri hringinn.“ Meira rekið af þrjósku en viti Eiríkur Eiríksson, bóndi í Sand- lækjarkoti, var að búa sig undir að draga í sinn dilk. Hann segist vera með aðeins fleira fé en í fyrra, eða um hundrað kindur og hann ætli ekki að fækka sínu fé en reyni svona að halda í horfinu. Eiríkur segir að raunar hafi ver- ið svipað margt fé í Skaftholts- réttum undanfarin ár en það verði væntanlega einhver fækkun nú. „Þetta er nú meira rekið af þrjósku en viti núorðið. Aukabúgrein? Þetta er nú dálítið erfið spurning. Menn geta komist allra sinna leiða á Trabant en sætta sig ekki við það ef þeir vilja vera á dýrum Benz. En þau eru orðin fá búin hér þar sem sauðfjárræktin er aðalatvinnugreinin.“ Eiríkur segist telja svipað margt af fólki við réttirnar nú, því fjölgi þó frekar en fækki. „Ég er fæddur hérna þannig að ég hef komið í þessa rétt frá því elstu menn núlif- andi muna. Það er alls konar fólk sem kemur hingað, vinir og vensla- fólk.“ Færi ekki félaus í réttirnar Eiríkur segist ekki myndu fara í réttir ef hann ætti ekki kindur. „Það er alveg á hreinu, mér fyndist það svo tilgangslaust. Ég hugsa að ég færi bara upp á Heklu og yrði þar þann daginn. Ég myndi gera það að árlegum réttardegi að vera á Heklu. Annars er náttúrlega rétt- arball í Árnesi í kvöld og á Hesta- kránni á laugardagskvöldið. Rétt- arböll hafa verið haldin hér á hverju ári í áratugi, það er líklega talið í mannsöldrum samanber Skeiðaréttarballið forðum daga sem haldið var nóttina fyrir rétt- irnar. Ég veit ekki betur en sýslu- mannsembættið hafi gengist fyrir því að það yrði lagt niður. Nei, það gekk ekkert illa að draga, það var ýmislegt annað sem ekki var ætlast til að fólk væri að gera í réttunum sem skilaði sér eft- ir ákveðinn tíma.“ Eiríkur segir að menn hafi vissu- lega áður fengið prýðisdaga í rétt- unum. „En það er óvenju hlýtt núna. Það er búið að vera svona veður síðustu fjóra daga eða allt upp 18 stiga hita og þurrt að mestu leyti. Það er óskapar blíða núna. Þetta hlýtur að boða eldgos eða eitthvað, það er svo gott veður.“ Það var tilkomumikil sjón þegar féð rann inn í réttina enda mikill fjöldi á ferð. Morgunblaðið /RAX Menn voru léttklæddir í blíðviðrinu og sumir höfðu brjóstbirtu við hönd. Gnúpverjahreppur Laust eftir hádegi hófu menn upp raust sína eins og alsiða er í réttunum. LANDIÐ 18 LAUGARDAGUR 14. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.