Morgunblaðið - 14.09.2002, Síða 22

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
22 LAUGARDAGUR 14. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÍSLENSK hugbúnaðarhús þurfa að
setja sér markvissari markmið í
stefnu og stjórnun og auka aga og
styrk í rekstri. Þetta er mat Bjarna
Ármannssonar, bankastjóra Íslands-
banka, og kom fram í erindi hans á af-
mælisráðstefnu Nýherja um nýja
strauma í upplýsingatækni sem hald-
in var í Borgarleikhúsinu í gær.
Bjarni ræddi á fundinum upplýs-
ingatækni og samkeppnishæfni ís-
lensks atvinnulífs. Hann sagði að
samstarf Íslandsbanka við íslensk
hugbúnaðarhús væri yfirleitt gott en
þó væri þar ýmislegt sem betur mætti
fara. Íslensk tæknifyrirtæki væru
jafnan lítil, viðskiptavinir þeirra fáir
og markaðurinn þröngur. Þar með
væru möguleikar þeirra á innlendum
markaði tiltölulega litlir. Þótt fagleg
þekking væri yfirleitt mjög góð væri
stjórnunarþekkingu oft á tíðum
ábótavant. Slík vandamál kæmu eink-
um upp á yfirborðið ef fyrirtækjunum
gengi sérstaklega vel og þau færu að
stækka. Hinsvegar væru tæknifyrir-
tæki sem störfuðu á sterkum heima-
markaði, svo sem í sjávarútvegi, mun
betur stödd.
Bjarni sagði að útrásarþekkingu
fyrirtækja í upplýsingatækniiðnaðin-
um væri oft á tíðum ábótavant og um
leið færi samkeppni við erlendan hug-
búnað sífellt vaxandi. Fjármálamark-
aðir hér á landi líktust æ meir erlend-
um mörkuðum og fjármálafyrirtækin
keyptu því í vaxandi mæli erlendan
búnað. „Sérstaða og nálægð við
markaðinn fer því minnkandi. Því tel
ég að það sé röng stefna að þróa hug-
búnað hér á landi sem ætlað er að
keppa við fullkomnari hugbúnað er-
lendis frá.“
Sérhæfing og sérþekking
Sagði Bjarni að framtíðaráskorun-
in fælist í að nýta möguleika upplýs-
ingatækninnar á betri og hagkvæm-
ari hátt en áður. Til þess yrðu
íslensku tæknifyrirtækin að nýta sér
smæðina í stað þess að líta á hana sem
hindrun, s.s. með styttri boðleiðum og
meiri sveigjanleika, persónulegri
samskiptum og gagnkvæmari skiln-
ingi. Upplýsingatæknifyrirtæki ættu
að sérhæfa sig í iðngreinum þar sem
fyrir er sérþekking eða að sérhæfa
sig á mjög afmörkuðum sviðum innan
stærri greina. „Við þurfum að hugsa
um það hvernig við lifum af sem lítið
en upplýsingatæknivætt samfélag
sem þarf að fjármagna þróun án þess
að nýta sér hagkvæmni stærðarinnar.
Það er megináskorunin þegar við
horfum fram í tímann,“ sagði Bjarni.
Nýta þarf mögu-
leika smæðarinnar
Morgunblaðið/Golli
Bjarni Ármannsson, bankastjóri Íslandsbanka.
DREIFÐ eignaraðild er ekki
heppileg í kjölfar ríkiseignar
viðskiptabanka enda þarf sterk-
an og afgerandi aðila til að færa
reksturinn sem fyrst til betri
vegar, að mati dr. Michael
Sautter, forstjóra fjárfestingar-
bankahluta Société Générale í
Þýskalandi og Austurríki.
Dr. Sautter hefur átt þátt í
nokkrum einkavæðingarverk-
efnum ríkisrekinna bankastofn-
ana í heiminum. Til dæmis kom
hann talsvert við sögu þegar
stærsti bankinn í Ísrael var
einkavæddur auk þess sem hann
var mjög viðriðinn einkavæðingu
stærsta bankans á Grikklandi,
sem hann segir um margt líkan
Landsbanka Íslands.
Sautter var staddur hérlendis
á dögunum sem ráðgjafi hins
svokallaða S-hóps, sem lýst hef-
ur áhuga á að kaupa hlut ríkisins
í Landsbanka Íslands. Þá hitti
hann að máli ýmsa þá aðila sem
að sölunni koma, þ.á m. fram-
kvæmdanefnd um einkavæð-
ingu.
Sterk forysta
lykilatriði
Sautter segist hafa dregið
fjórþættan lærdóm af þeim
einkavæðingum sem hann hefur
verið viðriðinn og horft upp á.
Í fyrsta lagi sé lykilatriði að
sterkir aðilar taki við forystu-
hlutverki í bankanum þegar
rekstrarforminu er breytt úr
ríkisfyrirtæki í einkafyrirtæki.
„Hlutirnir ganga hraðar og
öruggar fyrir sig þegar einhver
einn sterkur aðili er við stjórn-
völinn í bankanum og tekur
stjórnina í sínar hendur í kjölfar
einkavæðingar fremur en að
margir litlir aðilar reyni að
koma sér saman um stjórnunina.
Mín reynsla er sú að best er að
taka milliskref að mjög dreifðri
eignaraðild banka, í stað þess að
fara með hann beint yfir í það
form úr ríkiseigu. Milliskrefið
felst þá í því að fá öflugan aðila
til að koma bankanum í það horf
sem þarf.
Þegar bankinn hefur verið
styrktur, honum hefur verið
snúið til betri vegar, hann er
orðinn skilvirkari og í takt við
alþjóðlega mælikvarða þá er í
sjálfu sér ekkert í vegi fyrir
frekari dreifingu eignaraðildar-
innar,“ segir Sautter en leggur
ríka áherslu á að sterka forystu
þurfi a.m.k. til bráðabirgða.
„Hvað sem þú gerir, þarftu
einn sterkan fjárfesti til að byrja
með. Þegar um er að ræða
marga smærri fjárfesta þá
ganga hlutirnir ekki eins hratt
fyrir sig. Allar breytingar taka
að sjálfsögðu miklu lengri tíma
þegar margir vilja fara með
völdin en enginn telur sig bera
ábyrgðina.“
Skýr stefna og gott fólk
Annað, sem Sautter segir afar
mikilvægt, er að sá sem fer með
völd í bankanum eftir einkavæð-
ingu hafi fram að færa mótaða
stefnu um þróun og framgang
bankans til framtíðar. „Hann
þarf að vera í í stakk búinn til að
sjá bankanum fyrir nýjum tæki-
færum og valkostum. Þetta má
t.d. gera með því að bæta vörur,
þjónustu og vinnslu, eða bæta
við öðrum fjármálastofnunum.
Það hefur mikla þýðingu að
hann sjái fyrir sér hver þróunin
á að verða.“
Þriðja atriðið sem Sautter tel-
ur að skipti máli við einkavæð-
ingu er fólkið sem að henni kem-
ur. „Það þarf einfaldlega
framúrskarandi stjórnendur til
að fylgja slíku eftir. Það ætti í
sjálfu sér ekki að koma á óvart,
fólkið skiptir gjarnan mestu máli
þegar öllu er á botninn hvolft. “
Í fjórða lagi segir Sautter gott
tengslanet og drifkraft skipta
máli. „Til þess að banki geti þrif-
ist og orðið farsæll þá þarf bæði
staðbundið og alþjóðlegt net
tengiliða og meðspilara, mögu-
leika á bandalögum og svo fram-
vegis. Þetta er vegna þess að
bankastarfsemi byggist mjög
mikið á slíkum tengslum, þau
eru bönkunum nauðsynleg.“
Rétt markmið
einkavæðingarnefndar
Sautter er fylgjandi einka-
væðingu Landsbanka Íslands og
Búnaðarbanka Íslands. Hann
kveðst þeirrar skoðunar að
banki í einkaeigu verði alltaf
betri banki en sá sem er í rík-
iseigu enda séu önnur sjónarmið
sem ráði ferðinni í rekstrinum.
Hann segir ljóst að þegar hart-
nær helmingur hlutafjár er í
eigu ríkisins en rúmur helming-
ur í dreifðri eign, sé vart hægt
að gera ráð fyrir miklum breyt-
ingum frá því að vera að fullu í
ríkiseigu.
Hann er ennfremur þeirrar
skoðunar að markmið einkavæð-
ingarnefndar með einkavæðingu
bankanna séu rétt. „Það er þjóð-
inni mikilvægt að samkeppni sé
tryggð á þessum markaði, að
góð bankaþjónusta fáist og
sanngjörn verð. Þið viljið betri
fjármagnsmarkað á Íslandi,
enda er það mikilvægt fyrir þró-
un viðskiptalífsins að hafa
sterka banka. Jafnframt þurfið
þið sterka og skilvirka banka
vegna þess að það er nauðsynleg
forsenda stöðugleika,“ segir dr.
Michael Sautter.
Dreifð eign-
araðild ekki
heppileg
FORSTJÓRI og stjórnarformaður
France Telecom, Michael Bon, hefur
verið látinn segja af sér. Slakar af-
komutölur félagsins fyrir fyrstu sex
mánuði ársins voru kynntar á
fimmtudag og í kjölfarið lét Bon af
störfum. Á fundinum kom fram að
tap félagsins á fyrstu sex mánuðum
ársins nam 12,2 milljörðum evra, eða
um 1.036 milljörðum íslenskra króna.
Skuldir félagsins námu 69,7 milljörð-
um evra eða ríflega 5.900 milljörðum
króna í lok júní, sem er svipuð upp-
hæð og Deutsche Telekom skuldar,
en yfirmaður þess, Ron Sommer,
sagði af sér á árinu. Markaðsvirði FT
er talið vera um 13 milljarðar evra og
nema skuldir félagsins því meira en
fimmföldu virði þess.
Fjárfestar lýstu áhyggjum yfir því
að ekki hefði tekist að finna eftir-
mann Bons en fjármálaráðherra
Frakklands, Francis Mer, sagði í gær
að það myndi taka um þrjár vikur að
skipa hann. Í kjölfar þeirrar ráðning-
ar yrði sett fram eins konar björg-
unaráætlun um endurfjármögnun
fyrirtækisins, sem er í 55% eigu
franska ríkisins.
MobilCom í gjaldþrot
Mestan hluta tapsins á fyrri hluta
þessa árs má rekja til samstarfs FT
við fyrirtækið MobilCom en talið er
að FT hafi fjárfest fyrir 11,1 milljarð
evra í fyrirtækinu sem er þýskt og
starfar á sviði þráðlausra fjarskipta.
Á fundinum í fyrradag var ákveðið að
ekki yrði fjárfest frekar í starfsemi
þess. MobilCom hefur þegar tilkynnt
að það muni sækja um að verða tekið
til gjaldþrotaskipta. Í tilkynningu frá
fyrirtækinu kemur fram að það telur
sér ekk stætt á að halda áfram starf-
semi án samstarfsins við FT. Jafn-
framt er leitt að því líkum að farið
verði fram á skaðabætur frá FT.
Þýska ríkisstjórnin hefur lýst því yfir
að hún muni gera allt sem hún getur
til að tryggja framtíð MobilCom og fá
FT til að standa við skuldbindingar
sínar. Lokagengi hlutabréfa FT var
10,35 í gær en verð bréfanna hefur
lækkað um 76,7% frá áramótum.
Yfirmaður
France Tele-
com hættur
SÆNSK samtök hlutabréfaeig-
enda, Aktiespararna, vanda Kaup-
þingi banka hf. ekki kveðjurnar.
Samtökin hafa gagnrýnt Kaupþing
banka hf. harðlega að undanförnu
vegna tilboðs þeirra í sænska bank-
ann JP Nordiska. Virðast samtökin
telja að Kaupþing eigi lítið erindi
inn á sænskan markað. „Við erum
með alvöruhlutabréfamarkað hér í
Svíþjóð, þetta er enginn fiskmark-
aður. Svona aðferðir myndu marka
endalok markaðsviðskipta í Sví-
þjóð,“ var haft eftir talsmanni sam-
takanna, Lars Milberg, í Dagens
Industri í gær.
Í tilkynningu sem Aktiespararna
sendu frá sér í gær gagnrýna þau
aðferðir Kaupþings banka hf. við
hugsanlega yfirtöku á JP Nordiska.
Annars vegar segja samtökin þær
fyrirætlanir Kaupþings að boða til
sérstaks hluthafafundar 15. októ-
ber nk. óviðunandi. Á fundinum er
ætlunin að kjósa nýja stjórn JP
Nordiska. Telja samtökin að fund-
urinn sem Kaupþing hefur boðað til
sé haldinn of snemma þar eð ekki
muni liggja fyrir 15. október hvort
af yfirtökunni verður. Samtökin
telja eðlilegra að halda hluthafa-
fund um stjórnarkjör eftir að
ákveðið er hvort JP Nordiska verð-
ur hluti af Kaupþingi eða ekki. Það
verður tekið fyrir á fundi stjórnar
JP Nordiska þann 25. október.
Hins vegar krefjast samtökin
þess að minni hluthöfum í JP
Nordiska verði boðinn sá kostur að
fá greitt fyrir bréf sín með pen-
ingum í stað nýrra hlutabréfa. Bent
er á í tilkynningunni að IKEA hafi
fengið greitt í peningum fyrir sinn
hlut í JP Nordiska, sem seldur var
tryggingafélaginu Länsförsäkring-
ar. Krefjast samtökin þess að
smærri hluthöfum verði boðinn
sami kostur.
„Hér er enginn fiskmarkaður“
Sænsk hluthafasamtök ósátt við
aðferðir við yfirtöku á JP Nordiska
TRYGGVI Jónsson, forstjóri Baugs
Group hf., hefur sagt sig úr stjórn
SMS verslunarfélagsins í Færeyj-
um, sem Baugur á helmingshlut í.
Jón Scheving Thorsteinsson, einn af
yfirmönnum Baugs, hefur tekið sæti
Tryggva í stjórn SMS.
Tryggvi segir að úrsögn hans úr
stjórn SMS sé tilkomin vegna skipu-
lagsbreytinga sem gerðar hafi verið
hjá Baugi síðastliðið vor. Þá hafi ver-
ið ákveðið að SMS myndi heyra und-
ir Fjárfestingu og þróun, sem er
rekstrareining sem heldur utan um
eignir í félögum þar sem Baugur fer
ekki með daglegan rekstur. Jón
Scheving veitir Fjárfestingu og þró-
un forstöðu. Því segir Tryggvi að úr-
sögn hans úr stjórn SMS hafi ekkert
að gera með þær ávirðingar sem á
hann og stjórnarformann Baugs hafi
verið bornar. Hans Mortensen,
stjórnarformaður SMS, segir að
væntanlega sé annríki Tryggva
Jónssonar helsta ástæða úrsagnar
hans úr stjórninni. Hún tengist á
engan hátt rannsókn á meintum
brotum æðstu stjórnenda Baugs.
Tryggvi
Jónsson
hættir í
stjórn SMS
ÁRVAKUR, útgáfufélags Morgun-
blaðsins, og Íslandsbanki hafa skrif-
að undir samning um fjármögnun á
nýrri prentsmiðju Árvakurs í Há-
degismóum norðan Rauðavatns.
Lánsfjárhæðin nemur 2,6 milljörð-
um króna og tekur til fjármögnunar
húsnæðis, nýrrar prentvélar og
pökkunarbúnaðar. Gert er ráð fyrir
að framkvæmdir hefjist í byrjun
næsta árs og að ný prentsmiðja taki
til starfa í október 2004.
Samið um
fjármögnun
prentsmiðju
Árvakurs
♦ ♦ ♦