Morgunblaðið - 14.09.2002, Qupperneq 33

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. SEPTEMBER 2002 33
SKYLMINGAFÉLAG REYKJAVÍKUR AUGLÝSIR:
SKEMMTILEGT NÁMSKEIÐ Í SKYLMINGUM
Áskorun til þín!
Komdu til liðs við okkur hjá Skylmingafélagi Reykjavíkur.
Við erum Norðurlandameistarar í öllum flokkum.
Í haust hefjast byrjendanámskeið
fyrir börn á aldrinum 7-13 ára.
Æfingar verða í íþróttahúsi Melaskóla.
Upplýsingar gefur:
Nikolay Mateev, gsm 861 7975, nikolay@vgk.is
ALLT frá gerð síð-
ustu kjarasaminga hafa
félagsmönnum í Efl-
ingu-stéttarfélagi opn-
ast nýir og mjög mik-
ilvægir möguleikar til
að bæta við sig mennt-
un.
Með tilkomu starfs-
menntasjóða sem hafa
það meginmarkmið að
auka og bæta þekkingu
starfsmanna á vinnu-
stöðum hefur hafist öfl-
ugt uppbyggingarstarf
við að bjóða upp á fjöl-
breytt úrval af námstil-
boðum.
Félagsmenn Efling-
ar-stéttarfélags hafa nú tækifæri til
að sækja sér fjölbreytt námsfram-
boð sem í boði er í hinum fjölmörgu
endur- og símenntunarstofnunum.
Má þar nefna tungumálanám og
tölvunám auk þess sem æ fleiri eru
að byggja upp sína menntunarleið
til að ná frekari réttindum.
Þegar fjallað er um starfsmennt-
un og nýjar leiðir ber fyrst að nefna
jarðlagnatæknanám sem þrír hópar
hafa nú lagt stund á. Námið hefur
nú fest sig í sessi þar sem í ljós er
komið hversu mikilvægt það er fyr-
ir þá starfsmenn sem vinna við jarð-
vegsvinnu, fyrir t.d. orkuveitu,
Landsímann og Gatnamálastofnun.
Nám fyrir hafnarverkamenn hjá
Samskipum, og var nefnt Hafnar-
skólinn, hefur á sama hátt sýnt og
sannað hversu mikilvæg starfs-
menntun er.
Þá hafa verið haldin námskeið
fyrir starfsmenn í bensínafgreiðslu
og hafa þau reynst mjög vel. Nú eru
margir vinnustaðir að vinna að því
að kynna sér þá möguleika sem eru
í boði og er verið að vinna að náms-
áætlunum fyrir fleiri starfshópa.
Nýtt nám fyrir félagsliða er í
uppbyggingu hjá Fé-
lagsþjónustunni í
Reykjavík í samvinnu
við Námsflokkana,
þar sem starfsmönn-
um gefst kostur á að
ná félagsliðaréttind-
um með styttingu á
námi vegna langrar
starfsreynslu og
námsskeiða sem þeir
hafa sótt á vegum Efl-
ingar-stéttarfélags.
Leikskólar Reykja-
víkur eru með sí-
menntunaráætlun
fyrir sitt starfsfólk
sem er til fyrirmynd-
ar.
Þörfin mikil fyrir fjölbreytta
íslenskukennslu
Á undanförnum misserum hafa
verið haldin fjöldamörg námskeið
fyrir erlenda starfsmenn í íslensku
og er vert að geta þess að afar
merkilegt samstarf hefur leitt til
þess að starfstengd íslenska er nú
kennd á hjúkrunarheimilum og á
sjúkrahúsunum. Við undirbúning
þeirrar kennslu var unnin þarfa-
greining fyrir vinnustaðina og síðan
útbúin námsgögn miðað við þarfir
þeirra og hefur þessi aðferð reynst
alveg frábærlega og mun verða tek-
in upp víðar á komandi mánuðum.
Sambærilegt verkefni var unnið í
samvinnu við Mylluna-brauð og
tókst það frábærlega.
Hér hef ég aðeins nefnt hluta
þeirra verkefna sem eru í gangi en
markmið Eflingar-stéttarfélags er
að byggja upp starfsmenntun fyrir
öll þau svið sem kjarasamningar
okkar ná til.
Mikilvægi starfsmenntunar í ís-
lensku atvinnulífi hefur aldrei verið
meiri. Starfsmenn vilja í auknum
mæli fá annað tækifæri til náms og
reynslan sýnir að þeir sem fá það
eru mun ánægðari á sínum vinnu-
stað og hæfari til að bæta við sig
verkefnum og aukinni menntun
hver eftir sínum óskum.
Starfs- og símenntun er komin til
að vera og tækifæri Eflingar-félaga
til að sækja sér aukna þekkingu og
menntun hafa aldrei verið jafn
mörg.
Tækifærin
aldrei jafn mörg
Þórunn H.
Sveinbjörnsdóttir
Starfsmenntun
Mikilvægi starfsmennt-
unar í íslensku atvinnu-
lífi, segir Þórunn H.
Sveinbjörnsdóttir, hef-
ur aldrei verið meiri.
Höfundur er 1. varaformaður
Eflingar – stéttarfélags.
VANDI heilsugæslunnar er afleið-
ing af stefnu- og skilningsleysi yfir-
valda. Starfskjör heimilislækna hafa
valdið fjöldaflótta úr stéttinni og ung-
læknar fást ekki til að leggja starfið
fyrir sig. Þjónusta við sjúklinga líður
fyrir vikið.
Meginkrafa heimilislækna er að
þeir fái að njóta sömu réttinda og aðr-
ir sérfræðimenntaðir læknar. Í því
felst að þeir fái sömu grunnlaun og
sjúkrahúslæknar og sömu möguleika
til að opna eigin stofur með samning-
um við Tryggingastofnun ríkisins.
Það er eina raunhæfa lausnin á vanda
heilsugæslunnar.
Ábyrgð yfirvalda
Afstaða yfirvalda er að okkar mati
röng og aðgerðir þeirra hafa aðeins
orðið til að gera illt verra. Nýlega
sagði aðstoðarmaður ráðherra í út-
varpi að yfirvöld teldu að afköst heim-
ilislækna hér á landi væru lítil sam-
anborið við önnur lönd og hefðu farið
minnkandi á síðustu árum. Ekki færði
aðstoðarmaðurinn traust rök fyrir
þessu áliti heldur kom fram í máli
hans að það væri byggt á getgátum og
sögusögnum. Orðrétt sagði aðstoðar-
maðurinn þetta um fjölda þeirra sjúk-
linga sem heimilislækn-
ar hérlendis sinna
miðað við erlendis: „En
við höldum og við telj-
um að það sé mun lægri
tala sem við sjáum hér á
Íslandi og hún hafi
lækkað verulega frá því
að fastlaunakerfi kom
á.“ Staðreyndin er hins
vegar sú að hvergi hefur
verið sýnt fram á að
heimilislæknar hér séu
eftirbátar lækna annars
staðar í heiminum.
Vandi heilsugæslunn-
ar stafar ekki af minni
afköstum heimilislækna
heldur því að yfirvöld hafa ekki búið
heilsugæslunni þau skilyrði sem hún
þarf til að geta sinnt hlutverki sínu.
Með ummælum sínum reynir aðstoð-
armaður ráðherra að varpa ábyrgð-
inni yfir á lækna. Að okkar mati eru
ummælin ekki til þess fallin að stuðla
að upplýstri umræðu um vanda
heilsugæslunnar. Þau dæma sig sjálf.
Ummæli aðstoðarmannsins eru að-
eins eitt dæmi af mörgum um skiln-
ingsleysi yfirvalda. Fyrir tveimur ár-
um sendi ég sem yfirlæknir
heilsugæslustöðvarinn-
ar á Sólvangi í Hafnar-
firði ráðuneytinu bréf
þar sem ég benti á að
stöðin gæti ekki með
óbreyttum mannskap
og húsnæði sinnt hlut-
verki sínu. Óskaði ég
eftir því að ráðuneytið
annaðhvort forgangs-
raðaði verkefnum okk-
ar eða fjölgaði læknum.
Því bréfi var aldrei
svarað. Fleiri bréf hef
ég sent ráðuneytinu um
svipuð efni og eitt sinn
hringdi ég og kannaði
hvort ráðuneytið ætlaði
ekki að svara bréfi mínu en fékk þau
svör að það ákvæði sjálft hvort og
hvenær það svaraði bréfum!
Hvað vilja heimilislæknar?
Við viljum að sama gildi um okkur
og aðra sérfræðilækna. Það er einföld
réttlætiskrafa. Við viljum fá sömu
grunnlaun og sjúkrahúslæknar og
sama rétt til að starfa á eigin stofum
og þeir. Heimilislæknar eiga að geta
valið milli þess að starfa á heilsu-
gæslustöð eða á eigin stofu eða hvort-
tveggja. Skynsamlegt er að heimilis-
læknum verði gert mögulegt að semja
við stöðvarnar um afnot af húsnæði til
að reka eigin stofu. Með þessu móti
væri unnt að auka framboð á tímum
hjá læknum og stytta biðtíma sjúk-
linga til muna. Á læknastofum heim-
ilislækna yrði veitt ákveðin þjónusta
en tiltekin starfsemi áfram aðeins
veitt á heilsugæslustöðvum, t.d.
mæðra- og ungbarnavernd. Öll þjón-
usta heilsugæslulækna, hvort sem er
á stofu eða heilsugæslustöð, yrði
áfram að mestu rekin fyrir al-
mannafé. Þær breytingar sem við
leggjum til munu því ekki hafa í för
með sér aukinn kostnað fyrir sjúk-
linga.
Ráðherrann hefur valið
Allir heimilislæknar á Suðurnesj-
um og í Hafnarfirði hafa sagt upp
störfum auk fjölda lækna í öðrum
sveitarfélögum. Innan tveggja mán-
aða mun blasa við upplausn í heilsu-
gæslunni víða um land. Heimilislækn-
ar í Hafnarfirði hafa ákveðið að bíða
eftir viðbrögðum ráðuneytisins til 20.
september. Gerist ekkert fyrir þann
tíma munum við stofna eigin lækna-
stofur og hefja störf þar 1. desember.
Núna eru nákvæmlega þrír mánuðir
síðan við buðum yfirvöldum til við-
ræðna um að taka þátt í kostnaði við
rekstur læknastofanna. Þrátt fyrir
ítrekun hefur boði okkar ekki verið
svarað enn sem komið er.
Óbreytt skipulag í heilsugæslunni
getur aðeins þýtt að vandi hennar
mun aukast. Verði ekkert aðhafst
mun heilsugæslan í landinu einfald-
lega liðast í sundur. Með breyttu
skipulagi er unnt að efla heilsugæsl-
una að nýju og gera henni kleift að
sinna hlutverki sínu. Ráðherrann hef-
ur valið.
Heimilislæknar njóti
sömu réttinda og aðrir læknar
Emil Sigurðsson
Höfundur er yfirlæknir heilsu-
gæslunnar á Sólvangi í Hafnarfirði.
Heilsugæsla
Óbreytt skipulag í
heilsugæslunni, segir
Emil Sigurðsson, getur
aðeins þýtt að vandi
hennar mun aukast.
MÖRG jákvæð teikn
eru á lofti í skólamál-
um. Breyting hefur
orðið í ráðningarmál-
um kennara, frá árviss-
um kennaraskorti
sækja sífellt fleiri
menntaðir grunnskóla-
kennarar til starfa í
skólana auk þess sem
aðsókn í kennaranám
hefur slegið öll met.
Mér finnst alltaf ein-
hver „sjarmi“ yfir
skólabyrjun, frá þeim
tíma sem ég sjálf var
nemandi og síðar sem
kennari og foreldri. Ég
hef notið þess að taka
þátt í umræðu dætra minna og skóla-
systkina um væntanlega kennara,
bekkjarfélaga, innkaup o.fl. Um leið
og ég fagna hverju nýju skólaári
fylgir því ljúfsár söknuður að þetta
er síðasta árið sem ég á barn á
grunnskólaaldri þar sem yngri dóttir
mín er nú að hefja sitt tíunda og síð-
asta ár í grunnskóla. Þá sakna ég
þess einnig að sækja ekki heim
haustþing kennara sem hefur verið
ánægjulegur viðburður hjá mér allt
frá haustinu 1994, fyrst sem varafor-
maður Kennarasambands Íslands og
síðar formaður Félags grunnskóla-
kennara.
Ábyrgð sveitarfélaga
En því miður get ég ekki haldið
áfram á jákvæðum nótum því að ekki
áttu allir reykvískir grunnskólanem-
endur þess kost að hefja skólagöngu
á tilsettum tíma í ár. Ástæðan er sú
að skólahúsnæði þeirra var ekki
tilbúið. Samkvæmt grunnskólalög-
um er gerð skólamannvirkja und-
irbúin af sveitarstjórn í samráði við
skólanefnd, í þessu tilviki fræðslu-
ráð. Í borgarstjórnarkosningunum
sl. vor stærði R-listinn sig af því að
Reykjavík væri í fararbroddi í skóla-
málum en gat þess ekki að ýmsar
blikur voru á lofti um að ekki tækist
að ljúka öllum bygging-
arframkvæmdum í
tæka tíð fyrir skóla-
byrjun. Í sumum tilvik-
um var skólinn reyndar
settur án þess að fram-
kvæmdum við skóla-
húsnæðið væri lokið og
foreldrar hafa áhyggj-
ur af því að skólalóðin
sé óheppilegt leiksvæði
fyrir börnin. Ótrúlegur
vandræðagangur ein-
kennir þetta ástand og
svör fræðsluyfirvalda
eru engan veginn full-
nægjandi. Ábyrgð á
rekstri grunnskóla
hvílir á herðum sveitarfélaga og það
er í þessu tilviki skylda borgar-
stjórnar að svara fyrir það sem út af
bregður.
Skólinn nær borgurunum
Grunnskólinn var fluttur frá ríki
til sveitarfélaga haustið 1996 að lok-
inni mikilli undirbúningsvinnu.
Björn Bjarnason, þáverandi
menntamálaráðherra, lofaði öllum
hlutaðeigandi aðilum að tryggja sátt
um flutninginn, lagði sig allan fram
og loforðið stóðst. Með flutningi
grunnskóla frá ríki til sveitarfélaga
var valdinu dreift og skólarnir eiga
að standa stjórnarfarslega nær
borgurunum en áður. Eins og málum
er háttað í Reykjavík hefur þetta
ekki gengið eftir. Til að borgararnir
geti haft meiri áhrif á skipulag skóla-
mála þarf að skipta Reykjavík í
skólahverfi með skólaráði í hverju
þeirra sem annist málefni leikskóla
og grunnskóla hverfisins. Eitt mark-
miðið með því er að efla samfellu á
milli skólastiganna tveggja og þá er
hægt að tala um raunverulegt sam-
starf skólastjórnenda, kennara, for-
eldra og nemenda en fulltrúar þess-
ara aðila skipa skólaráðin.
Sameiginlegt verkefni
Nauðsynlegt er að skipta Reykja-
vík í skólahverfi eins og fulltrúar
Sjálfstæðisflokksins í borgarstjórn
leggja til. Skólinn er hjartað í hverju
hverfi borgarinnar, miðstöð mennta
og menningar. Skólinn er ekki
„geymslustaður“ fyrir börnin á með-
an foreldrarnir eru í vinnu. Foreldr-
ar bera frumábyrgð á uppeldi barna
sinna en skólinn aðstoðar þá í upp-
eldishlutverkinu og býður fram
menntunartækifæri. Samkvæmt að-
alnámskrá grunnskóla er menntun
og velferð nemenda sameiginlegt
verkefni heimila og skóla og sam-
starfið þarf að byggjast á samábyrgð
og gagnkvæmri virðingu, trausti og
upplýsingamiðlun. Sveitarfélagið
skapar umgjörðina og skólanefnd/
fræðsluráð á samkvæmt grunnskóla-
lögum að fylgjast með og stuðla að
því að jafnan sé fyrir hendi í skólum
fullnægjandi húsnæði og annar bún-
aður, þar með talin útivistar- og leik-
svæði nemenda. Reykjavíkurborg
þarf að taka sig á í þeim málum. En
hvað er ég að kvarta? Meirihluti
borgarbúa kaus óbreytt ástand 25.
maí sl.
Skólamál haustið 2002
Guðrún Ebba
Ólafsdóttir
Reykjavík
Skipta þarf Reykjavík
í skólahverfi, segir
Guðrún Ebba Ólafs-
dóttir, eins og fulltrúar
Sjálfstæðisflokksins
leggja til.
Höfundur er borgarfulltrúi og situr í
fræðsluráði.
flísar
Stórhöfða 21, við Gullinbrú,
sími 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is