Morgunblaðið - 19.09.2002, Blaðsíða 30

30 FIMMTUDAGUR 19. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
SEX áratuga baráttumálHringsins, um að reisturverði sérhannaður barna-spítali á Íslandi, er loksins
að verða að veruleika. Nú er verið að
leggja lokahönd á Barnaspítala
Hringsins á lóð Landspítala – há-
skólasjúkrahúss við Hringbraut og
verður hann tekinn í notkun í upp-
hafi næsta árs. Ljóst er að þraut-
seigja og dugnaður Hringskvenna á
mikinn þátt í því að spítalinn er nú
að rísa en Hringskonur hafa frá
árinu 1942 lagt fram mikla fjármuni
til umönnunar barna.
Þegar ákveðið var fyrir rúmum
átta árum að reisa nýjan Barnaspít-
ala Hringsins lofaði Hringurinn að
veita 100 milljónum króna til bygg-
ingarinnar, en í dag munu Hrings-
konur gefa 150 milljónir króna. Fyrr
á þessu ári gaf Hringurinn spítalan-
um 50 milljónir til kaupa á rúmum
og öðrum búnaði. Áslaug Björg
Viggósdóttir, formaður Hringsins,
segir að það komi mörgum á óvart
hversu mikið félaginu hefur tekist
að safna. „Hringskonur hafa ávaxt-
að vel þá fjármuni sem safnast hafa
til að afla svo hárrar upphæðar. Við
erum að vonast til þess að það fram-
lag sem við afhendum nú dugi til að
ljúka spítalanum þannig að allar
deildir hans verði tilbúnar þegar
hann verður tekinn í notkun í upp-
hafi næsta árs,“ segir Áslaug.
Hringurinn var stofnaður árið
1904 og beittu Hringskonur sér
fyrst fyrir aðstoð við berklaveika
eða þar til félagið setti sér það tak-
mark árið 1942, að hér yrði reistur
barnaspítali. „Þetta er auðvitað búið
að vera mikil vinna mikils fjölda
Hringskvenna í langan tíma. Þær
hafa verið að safna í sextíu ár. Ég
held að þær hafi aldrei ímyndað sér
að þetta verkefni tæki svo langan
tíma, þær hafa líklega alltaf ímynd-
að sér að takmarkið væri rétt hand-
an við hornið. Af þessu má vera ljóst
að margar þeirra ágætu kvenna sem
lagt hafa hönd á plóginn náðu ekki
að sjá árangur erfiðis síns.“ Frá
stofnun hafa á níunda hundrað kon-
ur starfað með Hringnum.
„Það verður ekkert til af engu“
Fyrstu framlögin í barnaspítala-
sjóðinn reiddu þrjár
Hringskonur af hendi á
stofndegi sjóðsins 4. júní
1942. Hringskonur hafa
verið útsjónarsamar við
að finna fjáröflunarleið-
ir. Milli 40–50 konur eru
í jólabasarsnefnd sem kemur saman
á hverjum þriðjudagseftirmiðdegi.
Konurnar föndra, sauma og búa til
muni sem eru seldir á jólabasar
Hringsins í byrjun nóvember. Ás-
laug segir að konurnar taki sér frí
frá föndrinu yfir sumarið og jólin en
þær séu það duglegar í handavinn-
unni að húsnæði félagsins að Ás-
vallagötu rúmi ekki alla framleiðsl-
una þegar líður að jólabasarnum.
Á jólabasarnum eru jafnframt
seldar kökur. „Við höfum verið með
um 350 kökur árlega sem seljast
upp á hálftíma,“ segir Áslaug. Frá
árinu 1914 hefur Hringurinn gefið
út minningarkort og síðustu þrjá
áratugi jólakort. „Jólakortanefndin
starfar frá október til desember. Við
gefum út nýtt jólakort á hverju ári,
með mynd eftir innlendan listamann
sem gefur vinnu sína. Hringskonur
selja kortin, þau eru seld í bókabúð-
um og á fleiri stöðum og í desember
geta fyrirtæki og einstaklingar
hringt á skrifstofuna og pantað kort.
Jólakortin eru stærsta einstaka
tekjulindin og því félaginu afar mik-
ilvæg,“ segir Áslaug.
Fyrsta sunnudag í aðventu ár
hvert býður Hringurinn í jólakaffi í
samstarfi við happdrættisnefnd fé-
lagsins. „Margir byrja aðventuna
með því að koma í jólakaffi til okkar
og hefja þannig undirbúning
jólanna. Jólakaffið hefur notið mik-
illa vinsælda.“ Þar eru einnig seldir
happdrættismiðar og segir Áslaug
að í fyrra hafi alls 3000 vinningar
verið í boði sem Hringskonur hafi
safnað hjá fyrirtækjum og velunn-
urum félagsins.
Þá segir Áslaug að nokkuð sé um
að Hringurinn fái áheit og gjafir. „Í
raun er það almenningur í landinu
sem hefur hjálpað okkur að safna
svo miklu, því hann styður okkur og
styrkir og kaupir það sem við höfum
upp á að bjóða. Það verður ekkert til
af engu og erum við öllum velunn-
urum okkar mjög þakklátar. Ein
kona getur kannski ekki gert mikið
en saman getum við áorkað miklu,“
segir Áslaug brosandi. Þá er einnig
söfnunarbaukur á vegum Hringsins
í Leifsstöð þar sem smámynt í hin-
um ýmsu gjaldmiðlum er safnað.
Konur á öllum aldri og
víða að úr þjóðfélaginu
Rúmlega 300 konur starfa í
Hringnum í dag og segir Áslaug að
fjöldi félagskvenna hafi haldist
nokkuð stöðugur undanfarin ár. „Í
gamla daga var talað um að þær
konur sem ynnu við þetta væru
efnameiri konur, en það er ekki dag.
Hringskonur koma víða að úr þjóð-
félaginu og eru á öllum
aldri. Í dag kemur
Hringurinn til móts við
ungar konur sem vinna
úti allan daginn. Jóla-
korta- og happdrættis-
nefndirnar starfa á
kvöldin. Það er vel hægt að leggja
þessu málefni lið, þó maður sé úti-
vinnandi. Þetta er bara spurning um
forgangsröðun,“ segir Áslaug sem
sjálf starfar sem skrifstofustjóri hjá
Geislavörnum ríkisins.
Hún segir að Hringskonur eigi
það sameiginlegt að vilja leggja bar-
áttumáli Hringsins lið. „Sumar
Hringskvenna eiga börn sem hafa
þurft að liggja á Bar
Hringsins og hafa þannig
starfsemi hans af eigin rau
félagskonur vilja taka þ
verðuga verkefni sem féla
sér fyrir, það er velferð bar
Áslaug segir að móðurs
hafi starfað um langt sk
Hringnum og hún hafi len
sér að ganga í félagið. Þega
frænka hennar þurfti að f
gerð stuttu eftir fæðinguna
nýrun störfuðu ekki
strengdi Áslaug þess hei
skyldi ganga í Hringinn. „Þ
aði augu mín fyrir mikilvæg
eiga góðan barnaspítala se
útbúinn tækjum. Þessi fræ
er 13 ára í dag og að fara að
en þetta varð til þess að re
mér að fara í Hringinn. Ann
ég kannski í dag, eins og
konur, að hugsa mér að g
seinna. Ég sé svo sannar
eftir því að hafa gengið í H
það er mjög gefandi. Ég v
minnka við mig vinnu en
ekki með. Það er svo gott a
maður geti orðið einhverju
Margir þurfa hjálpar við,“
laug.
Stofnandi Hringsins,
Kristín Vídalín Jacob-
son, strengdi þess heit
þegar hún lá sjálf á
sjúkrabeði í Kaup-
mannahöfn, þar sem
hún var í námi, að ef henni a
líf skyldi hún gera það sem
til að liðsinna þeim sem
væru og ættu í veikindum,
blöskraði aðbúnaður sjú
sjúkrahúsinu þar sem hún
Áslaug að hún gæti vel trú
fleiri konur hafi komið til s
Hringinn eftir að hafa stren
Aðspurð hvernig gangi a
Kvenfélagið Hringurinn hefur í sex áratugi unnið að
Gefa í dag 150 m
ir til Barnaspít
Morgunbl
Milli 40–50 Hringskonur eru í jólabasarsnefnd sem kemur sa
hverjum þriðjudagseftirmiðdegi. Konurnar föndra, sauma og
muni sem eru seldir á jólabasar Hringsins í byrjun nóvemb
Áslaug Björg Viggósdót
maður Hringsins, segir a
konur sem séu tilbún
vinna að markmiðum fé
séu velkomnar í Hring
Síðustu 60 ár hafa konur
í Hringnum unnið hörð-
um höndum við að afla
fjár til byggingar sér-
hannaðs barnaspítala á
Íslandi. Draumur þeirra
er nú við það að verða að
veruleika. Í dag gefa
Hringskonur 150 millj-
ónir til Barnaspítala
Hringsins, sem tekur til
starfa í nýju húsnæði í
byrjun næsta árs.
Eru ánægðar
með nýja
Barna-
spítalann
TILEFNI TIL UMRÆÐU
OG AÐGERÐA
Flestum hefur án efa brugðið íbrún við þær fregnir að 17%barna verði fyrir kynferðislegu
ofbeldi fyrir 18 ára aldur, samkvæmt
niðurstöðum nýrrar könnunar Hrefnu
Ólafsdóttur félagsráðgjafa, sem Morg-
unblaðið greindi frá á þriðjudag. Við-
brögð margra eru að talan sé ótrúlega
há. Hún er vissulega hærri en þær töl-
ur, sem fyrir liggja frá hinum norrænu
ríkjunum, en í Danmörku er þetta hlut-
fall 11% samkvæmt könnunum og 14% í
Noregi, samkvæmt sambærilegum
rannsóknum. Engin ástæða virðist hins
vegar til að efast um að niðurstöðurnar
séu trúverðugar. Könnunin er gerð með
sama hætti og athuganir í Danmörku og
Noregi. Alls svaraði um helmingur
þeirra 1.500, sem fengu spurningalista,
en það þykir gott í könnun um svo við-
kvæmt efni. Auðvitað þýðir 50% svar-
hlutfall að óvissa í niðurstöðunum er
einhver, en það breytir ekki meginnið-
urstöðunni: Kynferðislegt ofbeldi gegn
börnum er alvarlegt og útbreitt vanda-
mál í samfélagi okkar.
Hrefna Ólafsdóttir greinir frá því í
samtali við Morgunblaðið hvaða afleið-
ingar kynferðislegt ofbeldi getur haft á
fólk síðar á lífsleiðinni. Hún tekur fram
að margir þolendur lifi góðu lífi og nýti
sín úrræði vel, en aðrir burðist með
þessa reynslu og kljáist við afleiðingar
hennar allt lífið eða þar til þeir fái að-
stoð sérfræðinga. M.a. séu þolendur lík-
legri til að skilja, þeir búi við lakari fjár-
hagsstöðu, hafi frekar gert tilraun til að
svipta sig lífi og eigi erfiðara með að
mynda tilfinningatengsl en þeir, sem
ekki verða fyrir kynferðislegu ofbeldi.
Niðurstöður af þessu tagi mega ekki
verða til þess að skapa andrúmsloft ótta
og tortryggni, þar sem foreldrar
treysta varla nokkrum manni fyrir
börnunum sínum. Árvekni gagnvart
kynferðislegu ofbeldi má heldur ekki
ganga út í þær öfgar að t.d. eðlileg lík-
amleg snerting foreldra og barna sé lit-
in hornauga. Hins vegar þarf að taka á
þessum alvarlega vanda, bæði í því
skyni að reyna að fyrirbyggja hann og
að hjálpa þolendum þess glæps, sem
kynferðislegt ofbeldi er, að vinna úr af-
leiðingunum. Það þarf til dæmis al-
menna fræðslu og vitundarvakningu
um það hversu alvarlegur þessi glæpur
er og hvernig hann getur eyðilagt líf
fólks. Þannig er hugsanlega hægt að
fækka þeim, sem leggjast svo lágt að
misnota sakleysi og varnarleysi barna
og unglinga. Jafnframt þarf að leitast
við að kenna börnum hvað er rétt og
rangt í þessum efnum, þannig að þau
geti brugðizt við og sagt strax frá til-
raunum til misnotkunar. Margir for-
eldrar telja sig skorta leiðbeiningar um
hvernig þeir geti bezt uppfrætt börn sín
að þessu leyti. Þá þarf að þjálfa t.d. heil-
brigðisstarfsfólk, kennara og aðra þá,
sem starfa með börnum, í að vera vak-
andi fyrir vísbendingum um kynferðis-
legt ofbeldi.
Eins og Hrefna Ólafsdóttir bendir á,
þarf að tryggja að gerendur geti fengið
meðferð, til að fyrirbyggja að sá, sem
einu sinni hefur brotið af sér, geri það
aftur. Síðast en ekki sízt þarf að bæta
þjónustu við þolendur þannig að þeir
geti unnið úr sínum málum. Niðurstöð-
ur Hrefnu sýna að þörfin fyrir þá þjón-
ustu er mikil.
Þessi alvarlegu mál verðskulda opin-
skáa og ýtarlega umræðu og ættu sízt af
öllu að liggja í þagnargildi.
STJÓRNMÁLASAMSKIPTI
Í HÁLFA ÖLD
Hálf öld er á þessu ári liðin frá því aðÍsland og Þýskaland tóku upp
stjórnmálasamband. Standa af því til-
efni yfir þýskir dagar um þessar mund-
ir, þar sem kynning fer fram á þýskum
vörum og þýskri menningu í samvinnu
þýsk-íslenska verslunarráðsins, þýska
sendiráðsins á Íslandi og fjölmargra
fyrirtækja er eiga viðskipti við Þýska-
land. Þá var um síðustu helgi afhjúp-
aður minnisvarði í Vík í Mýrdal um
drukknaða þýska sjómenn, en alls
týndu um eitt þúsund þýskir sjómenn
lífinu við strendur Íslands á árunum
1898–1952. Fyrr á árinu var þessara
tímamóta minnst í Berlín, þar sem þeir
Davíð Oddsson forsætisráðherra og
Gerhard Schröder, kanslari Þýska-
lands, opnuðu Íslandshátíð á afmælis-
degi Halldórs Laxness.
Samband Íslands og Þýskalands hef-
ur verið náið og gott á þessum fimmtíu
árum og náð til fjölmargra sviða. Ís-
lensk menning hefur löngum vakið at-
hygli Þjóðverja, ekki síst íslenskar
bókmenntir. Viðskipti ríkjanna hafa
verið stöðug og mikil og er Þýskaland
nú mikilvægasta viðskiptaland Íslands,
þegar tekið er tillit til jafnt innflutn-
ings sem útflutnings. Á síðasta ári
fluttum við inn þýska vöru og þjónustu
fyrir 27 milljarða króna en Þjóðverjar
keyptu íslenskan varning og þjónustu
fyrir 29,3 milljarða. Íslenskar sjávaraf-
urðir eru til dæmis í fjórða sæti yfir
innfluttar sjávarafurðir til Þýskalands.
Tugir þúsunda Þjóðverja sækja Íslend-
inga heim á hverju ári og Íslendingar
eru sömuleiðis iðnir við að heimsækja
Þýskaland, jafnt sem ferðamenn eða þá
til að stunda þar nám eða störf.
Ekki síst hefur Ísland hins vegar átt
mikilvægt og farsælt samstarf við
Þjóðverja á stjórnmálasviðinu. Við höf-
um margsinnis notið góðs af velvild
Þjóðverja í okkar garð, jafnt í land-
helgisdeilunni á sínum tíma sem í sam-
skiptum okkar við Evrópusambandið
nú á tímum. Þýskaland er eitt helsta
forysturíki Evrópu og hið styrka sam-
band er hefur myndast á milli þjóðanna
hefur reynst Íslandi ómetanlegt. Hafa
íslenskir ráðamenn átt þess kost á und-
anförnum árum að hitta starfsbræður
sína í Þýskalandi reglulega og skiptast
á skoðunum og upplýsingum.
Þetta samband hefur ekki myndast
vegna gagnkvæmra hagsmuna ríkj-
anna fyrst og fremst heldur vegna
gagnkvæms hlýhugs og virðingar er
þjóðirnar bera hvor til annarrar. Þótt
stjórnmálasamskiptin eigi sér nú hálfr-
ar aldar sögu hafa þjóðirnar tengst um
margra alda skeið í gegnum sögu sína
og menningu. Það er mikilvægt að við
höldum áfram að rækta sambandið við
þessa góðu vinaþjóð á sem flestum
sviðum.