Morgunblaðið - 19.09.2002, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 FIMMTUDAGUR 19. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
FLUGLEIÐIR og Iceland Natur-
ally, sem er samræmt kynningar-
átak samgönguráðuneytisins og
íslenskra fyrirtækja, hafa tekið
upp samstarf um að sett verði
myndskreytt landkynningarspjöld
á þotur Flugleiða. Að sögn Guð-
jóns Arngrímssonar, upplýsinga-
fulltrúa Flugleiða, verða kynning-
arspjöldin sett utan á allar vélar
Flugleiða við farþegainngang vél-
anna. Á meðfylgjandi mynd má
sjá Sigurð Helgason, forstjóra
Flugleiða, og Sturlu Böðvarsson,
samgönguráðherra, virða kynn-
ingarspjöldin fyrir sér þegar
gengið var frá samkomulaginu í
gær.
FJÓRAR kærur voru komnar inn á
borð til umhverfisráðherra í gær
vegna úrskurðar Skipulagsstofnun-
ar um mat á umhverfisáhrifum
Norðlingaölduveitu en kærufrestur
rann þá út. Von var á fleiri kærum
sem póstlagðar höfðu verið í gær.
Umhverfisráðherra hefur nú átta
vikur til að fella sinn úrskurð en sem
kunnugt er hefur Siv Friðleifsdóttir
lýst sig vanhæfa til þess vegna fyrri
ummæla sinna um Þjórsárver. Úr-
skurðarvald verður væntanlega í
höndum Jóns Kristjánssonar heil-
brigðisráðherra sem framsóknar-
menn hafa lagt til að verði settur um-
hverfisráðherra til að fjalla um
málið. Það er forsætisráðherra sem
skipar seturáðherra hverju sinni.
Í umhverfisráðuneytinu fékkst
það staðfest síðdegis í gær að kærur
hefðu borist frá Náttúruvernd rík-
isins, Áhugahópi um verndun Þjórs-
árvera, Landvernd og Umhverfis-
samtökum Íslands og lögmaður
Skeiða- og Gnúpverjahrepps hafði
tilkynnt kæru, sem greint hefur ver-
ið frá í Morgunblaðinu. Samkvæmt
upplýsingum blaðsins var einnig von
á kærum frá Náttúruverndarsam-
tökum Íslands, Fuglaverndarfélagi
Íslands og jafnvel einhverjum ein-
staklingum. Endanlegur fjöldi kæra
kemur í ljós í dag eða á morgun.
Landvernd sendi í gær tilkynn-
ingu um að samtökin ætluðu að kæra
úrskurðinn. Í kærunni eru Þjórsár-
ver sögð einstætt vistkerfi á heims-
vísu og þar sé eitt helsta varpland
heiðagæsar í heiminum. Bent er á að
hluti Þjórsárvera njóti verndar sem
friðland samkvæmt íslenskum lög-
um og séu alþjóðlegt verndarsvæði
samkvæmt Ramsarsáttmálanum um
verndun votlendis.
„Stjórn Landverndar tekur undir
þau niðurstöðuorð Skipulagsstofn-
unar að ekki megi ganga á friðlýst
svæði nema brýnir almannahags-
munir séu fyrir hendi. Að mati
stjórnar Landverndar hafa ekki ver-
ið lögð fram nein gögn sem benda til
þess að Norðlingaölduveitur varði
brýna almannahagsmuni,“ segir m.a.
í kæru Landverndar.
Mætti eins leyfa
virkjun Gullfoss
Umhverfisverndarsamtök Íslands
leggja til að tillögum Landsvirkjun-
ar um lón í 575 m y.s. verði hafnað og
einnig tillögu Skipulagsstofnunar
um lónshæð upp á 578 m y.s. Í kæru
samtakanna, sem undirrituð er af
formanni þeirra, Steingrími Her-
mannssyni, fv. forsætisráðherra seg-
ir að fyrir henni megi færa mörg og
veigamikil rök. Meðal annars þau að
niðurstaða skipulagsstjóra gangi
þvert á allan rökstuðning Skipulags-
stofnunar, hann sé byggður á mati á
hagkvæmni sem samtökin telja ekki
vera í verkahring skipulagsstjóra.
„Með þeim rökum mætti eins leyfa
til dæmis virkjun Gullfoss og Detti-
foss. Vekja má athygli á því að að-
gengilegir eru ýmsir aðrir hag-
kvæmir kostir, til dæmis Skaftár-
veita og jarðhiti víða um land,“ segir
í kærunni. Umhverfisverndarsam-
tök Íslands telja að verði Norðlinga-
ölduveita leyfð, muni það verka sem
reiðarslag.
Áhugahópur um verndun Þjórsár-
vera krefst þess að úrskurði Skipu-
lagsstofnunar verði hnekkt og hann
felldur úr gildi. Fyrir kröfu hópsins
eru lögð fram þrenn rök. Í fyrsta lagi
er bent á ósamræmi milli umfjöllun-
ar og niðurstöðu Skipulagsstofnun-
ar, þ.e. að framkvæmdirnar valdi
umtalsverðum og óafturkræfum
áhrifum á fjölmarga náttúruþætti,
t.d. gróðurfar, fuglalíf, landslag og
vatnafar, en séu samt heimilaðar. Í
öðru lagi er bent á að lón í 578 m y.s.
hafi ekki verið lagt fram sem kostur
til umhverfismats, því hafi almenn-
ingur ekki getað kynnt sér þá fram-
kvæmd og gert athugasemdir. Í
þriðja lagi telur hópurinn að boðaðar
mótvægisaðgerðir Landsvirkjunar
hafi ekki verið metnar og kynntar
nægilega í matsskýrslu.
Umhverfisráðherra þarf að fjalla um úrskurð vegna Norðlingaölduveitu
Fjórar kærur komnar
í gær og von á fleiri
SJÓKVÍAELDI á laxi hefst í Beru-
firði í næsta mánuði. Starfsmenn og
forráðamenn fyrirtækisins Salar Is-
landica eru þessa dagana að koma
sér fyrir í skrifstofuhúsnæði í gamla
apótekinu á Djúpavogi en undirbún-
ingur fyrir þessu eldi hefur staðið yf-
ir undanfarin ár. Salar Islandica hef-
ur um nokkurt skeið haft öll tilskilin
leyfi stjórnvalda til starfseminnar á
Berufirði og Djúpavogi en fyrirtækið
hefur einnig sótt um leyfi fyrir sams-
konar eldisstöð í Fáskrúðsfirði.
Hollustuvernd gaf Salar Islandica
starfsleyfi í ársbyrjun 2001 fyrir
framleiðslu á allt að átta þúsund
tonnum af eldislaxi á ári í Berufirði.
Einar Örn Gunnarsson, sem er með-
al eigenda Salar Islandica ásamt
tveimur bræðrum sínum, segir að
ákveðið hafi verið að fara rólegar af
stað en áætlunin var í fyrstu. Það sé
fyrst og fremst tilkomið vegna tak-
markaðs framboðs á seiðum í land-
inu. Búið er að tilkynna veiðimála-
stjóra um að formleg starfsemi sé
hafin en embætti hans gaf rekstr-
arleyfið út.
Von er á eldiskvíum frá Noregi og
í eina þeirra fara tæplega 50 þúsund
laxaseiði í næsta mánuði. Seiðin
koma frá Stofnfiski hf. Fyrir næsta
ár hafa um 400 þúsund seiði verið
pöntuð til eldis í Berufirði. Slátrun á
eldislaxi, um 250-300 tonnum, getur
hafist eftir tvö ár og segir Einar Örn
að til að byrja með verði sú aðstaða
nýtt sem fyrir er á Austfjörðum til
slátrunar. Salar Islandica hafði feng-
ið leyfi Djúpavogshrepps fyrir lóð
undir nýtt laxasláturhús við höfnina
en að sögn Einars Arnar hefjast þær
framkvæmdir ekki strax. Áætlanir
miðist við að taka það sláturhús í
notkun á árunum 2005 eða 2006.
Vegna starfseminnar í Berufirði
hafa tvær fjölskyldur fiskeldisfræð-
inga flust frá Noregi á Djúpavog,
bæði íslenskar og norskar. Einar
Örn segir að fleiri starfsmenn verði
ekki ráðnir í vetur en það muni
áreiðanlega gerast á næsta ári.
Starfsmenn Salar Islandica að
koma sér fyrir á Djúpavogi
Sjókvíaeldi hefst
í Berufirði í
næsta mánuði
LÖGREGLAN á Akranesi
rannsakar nú tildrög bruna í
geymsluskúr við hlið leikskóla
við Háholt á Akranesi. Talið er
að kveikt hafi verið í skúrnum
sem stóð í björtu báli þegar
slökkvilið kom á vettvang. Tals-
vert eignatjón varð í brunanum
og eyðilagðist allt sem í skúrn-
um var auk hans sjálfs, en í
honum voru verkfæri og annað
sem tilheyrði leikskólanum.
Klæðning á nærliggjandi húsi
skemmdist einnig.
Grunur um
íkveikju í
leikskólaskúr
Í NETÚTGÁFU The Boston
Globe í vikunni er greint frá því
að fornleifafræðingar frá Kali-
forníuháskóla (UCLA) gætu
hafa fundið íslenskt heimili
Snorra Þorfinnssonar, sem
margir sagnfræðingar telja
fyrsta manninn af evrópskum
ættum sem hafi fæðst í Amer-
íku. Hópurinn frá UCLA hóf
rannsóknir við Glaumbæ í
Skagafirði sumarið 2001 og tel-
ur sig hafa fundið langhús frá
því fyrir 1100 í jörðu við bæinn.
Á heimasíðu Byggðasafns
Skagfirðinga kemur fram að
rannsóknarhópurinn hafi fund-
ið byggingaleifar, er hann var
að rannsaka jarðlög umhverfis
Glaumbæ, í leit að heimildum
um áhrif landnáms á landslag-
ið. Rannsóknir á byggingaleif-
unum héldu áfram í sumar, en
að sögn Guðmundur Ólafsson
fornleifafræðings er of snemmt
að segja til um það hvort um-
ræddar minjar séu húsakynni
Snorra Þorfinnssonar. Hann
staðfestir að húsarústirnar séu
frá tíundu og elleftu öld, en seg-
ir að enn hafi aðeins örfá pró-
sent af húsunum verið rannsök-
uð.
Í Íslendingasögum er sagt
frá því að Guðríður Þorbjarn-
ardóttir, Þorfinnur karlsefni
Þórðarson og Snorri sonur
þeirrra hafi búið í Glaumbæ á
11. öld. Guðríður og Þorfinnur
könnuðu Vínland, sem Leifur
Eiríksson, fyrrverandi mágur
Guðríðar, fann árið 1000 en þar
í landi er Guðríður sögð hafa al-
ið son sinn. Vegna ófriðar við
innfædda dvöldu þau hins veg-
ar ekki lengi á Vínlandi og fóru
til Íslands. Sagt er í Grænlend-
ingasögu að Guðríður og Þor-
finnur hafi keypt Glaumbæ á
Langholti á öðrum tug 11. aldar
og sest þar að. Snorri hafi síðan
tekið við búsforráðum eftir föð-
ur sinn.
Rannsóknarhópurinn frá
UCLA, sem skipaður er kenn-
urum og nemendum í fornleifa-
fræði, mannfræði og jarðeðlis-
fræði, hefur unnið að rann-
sóknum á Íslandi sl. tvö sumur,
en rannsóknirnar eru unnar í
samstarfi við Byggðasafnið í
Glaumbæ, Þjóðminjasafnið og
Hólarannsóknina.
Er bústað-
ur Snorra
Þorfinns-
sonar
fundinn?
Morgunblaðið/Sverrir
Landkynningar-
spjöld prýða vélar
Flugleiða