Morgunblaðið - 04.10.2002, Blaðsíða 31

Morgunblaðið - 04.10.2002, Blaðsíða 31
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. OKTÓBER 2002 31 ÍSLENDINGAR búa yfirmikilli sérstöðu á sviðiáfengis- og vímuefnavarnaog ættu að taka að sér al- þjóðlegt leiðtogahlutverk með því að kynna og bjóða íslensku leiðina sem val á móti bandarísku leiðinni, sem bandarískir sérfræðingar í vímuefnavörnum fordæma allir sem einn,“ segir Terence Gorski, löggiltur áfengisráðgjafi frá Bandaríkjunum, búsettur á Flór- ída. Hann segist vonast til að Ís- lendingar beri gæfu til þess að missa aldrei sjónar á því að hér sé við heilbrigðisvandamál að etja þrátt fyrir þrýsting um annað, en Bandaríkjamenn hafa nú sagt vímuefnum stríð á hendur með því að líta á fíkla sem glæpamenn og tukthúslimi í stað þess að með- höndla þá sem hjálpar þurfi sjúk- linga. „Nú er einn af hverjum 132 Bandaríkjamönnum í fangelsi og 70% af þeim eru í fangelsi vegna mála er tengjast vímuefnanotkun. Til að fjármagna allan fangelsis- reksturinn, er skorið niður opin- bert fé til meðferðarmála með til- heyrandi vandamálum fyrir þjóðfélagið allt,“ segir Gorski. Hugmyndasmiður endurkomumeðferðar Gorski, sem aflað hefur sér mik- illar menntunar á sínu sviði, setti á sínum tíma fram hugmyndir um svokallaða fallþróun sem sniðnar eru að þörfum endurkomumanna eða einstaklinga, sem byrja á ný að nota vímuefni þrátt fyrir að hafa undirgengist meðferð. Hann flytur fyrirlestur í dag um efnið á alþjóðlegu læknaráðstefnunni, sem SÁÁ stendur nú fyrir á Hótel Sögu í tilefni af aldarfjórðungs af- mæli sínu. „Ég hef sérstaklega velt fyrir mér ástæðum þess að fíklar byrja aftur á fyrri iðju og hvaða leiðir eru árangursríkastar að hafi mistekist gjörsamlega. Vonandi tekst Íslendingum að forðast mistökin, sem Bandaríkja- menn gerðu og eru nú að súpa seiðið af,“ segir Gorski að lokum. Afneitun og þögn Meðal annarra fyrirlesara á ráð- stefnunni er Jerry Moe, sérfræð- ingur hjá Betty Ford stofnuninni í Kaliforníu, en hann hefur aðallega sérhæft sig í og lagt sig fram um að meðhöndla börn, sem eiga áfengissjúka foreldra. Hann hefur farið víða um Bandaríkin og komið upp meðferðarúrræðum á vegum stofnunarinnar. „Það er ekki síður nauðsynlegt og mikilvægt að ná til barna alkóhólista heldur en til alkóhólistanna sjálfra því segja má að þau séu í hvað mestri hættu á að verða fyrir barðinu á þessu ef forvörnum er ekki beitt. Við erum því farin að gefa börnum meiri gaum en áður tíðkaðist og erum aðallega að vinna með stúlkur og drengi á aldrinum frá 6 til 12 ára sem koma úr fjölskyldum þar sem áfengi er misnotað. Við erum að hjálpa þeim við að skilja og fást við þann vanda, sem við er að etja heima og teljum að með því séum við að vinna þarft forvarnarstarf. Í meðferðinni leikum við okkur líka mikið því þessi börn fullorðnast oft ansi hratt svo að við viljum stuðla að því að þau fái að vera börn að- eins lengur,“ segir Moe. Á morgun, laugardag, gefur hann m.a. ráðstefnugestum nokkur heillaráð um hvernig hægt sé að nálgast þessi börn. Sjaldnast beri þau það hinsvegar utan á sér að vera að burðast með vandamál af þessu tagi enda sé áfengissýki sjúkdómur afneitunar og þagnar, en að sama skapi fjölskyldusjúk- dómur, sem leggist á alla meðlimi fjölskyldunnar, stóra sem smáa. til að koma í veg fyrir það,“ segir Gorski, sem var einn af helstu hugmyndasmiðum endurkomu- meðferðar SÁÁ eða svokallaðrar víkingameðferðar, eins og hún er nefnd í daglegu tali og hófst árið 1987. Forseti Íslands veitti Gorski fálkaorðuna í gær vegna ráð- gjafastarfa hans að áfengisvörnum Íslendinga, bæði hér heima og er- lendis og segist hann dást af þeim skilningi, sem forsetinn sýndi mik- ilvægi þessa málaflokks fyrir þjóð- arheill. „Og ég á varla nógu sterk orð til að lýsa því hvað mér finnst uppbygging meðferðarmála hjá SÁÁ vera til fyrirmyndar í alla staði. Ég efast ekkert um að þær meðferðir, sem boðið er upp á hér á landi, eru þær bestu í heimi vegna þess að Þórarinn Tyrfings- son, yfirlæknir hjá SÁÁ, er óragur við að kalla eftir ráðgjöf hjá bestu sérfræðingum, sem völ er á á þessu sviði vítt og breitt um heim- inn. Það er sérstaklega mikilvægt í ljósi þess að heimsbyggðin er nú að glíma við vímuefnafaraldur, sem breiðist hratt út, og eina von- in og eina leiðin til að sporna við þessum sívaxandi faraldri eru meðferðarúrræði í anda þeirra úr- ræða, sem Íslendingar búa nú yf- ir.“ Nauðsynlegt er, að mati Gorski, að viðurkenna vímuefnavanda sem heilbrigðisvandamál, líkt og Ís- lendingar geri. Því miður hafi Bandaríkjamenn snúið af þeirri braut, stungið hausnum í sandinn og fíklum í steininn þar sem nú sé litið á vímuefnaneytendur sem af- brotamenn. „Þessi þróun hefur leitt af sér fjölmörg þjóðfélagsleg vandamál fyrir bandaríska þegna og reyndar víða í Evrópu enda hafa Bandaríkin beitt aðrar þjóðir geysihörðum þrýstingi í að taka þátt í vímuefnastríðinu, sem allir helstu vímuefnasérfræðingar telja Morgunblaðið/RAX Jerry Moe, sérfræðingur hjá Betty Ford-stofnuninni (t.v.), og Terence Gorski áfengisráðgjafi eru meðal 60 erlendra gestafyrirlesara á alþjóðlegri ráðstefnu sem nú er haldin í Reykjavík í tilefni af 25 ára afmæli SÁÁ. Íslendingar í leiðtogahlutverk Bandaríski áfengisráðgjafinn Terence Gorski telur að íslensk meðferðarúrræði gegn áfengis- og vímuefnafíkn séu með þeim bestu sem gerast í heiminum og vill að Íslendingar taki að sér al- þjóðlegt leiðtogahlutverk á þessu sviði. Hann sagði í samtali við Jóhönnu Ingvarsdóttur að þjóðir heims mættu aldrei missa sjónar á því að hér væri við mikið heilbrigðisvandamál að etja, líkt og bandarísk stjórnvöld hefðu nú gert. join@mbl.is nefndar Evrópuráðsins. Tillagan feli m.a. í sér að 44 Evrópuþjóðir leggi fé í sjóð sem renni til mænu- skaðaverkefna og verði m.a. fjár- magnaður með fésektum fyrir um- ferðarlagabrot. Samþykki ráð- herranefndin þessar tillögur megi búast við tugmilljóna króna fram- lögum frá Evrópuþjóðum til mál- efnisins þegar til lengri tíma sé lit- ið. „Að sögn skrifstofustjóra heil- brigðisnefndar þings Evrópuráðs- ins á ráðherranefndin að skila nið- urstöðum sínum síðar á þessu ári og ég er afar hrædd um að ef Ís- lendingar verða ekki búnir að gera hreint fyrir sínum dyrum eigi ráð- herranefndin erfitt með að sam- þykkja málið og mænuskaðaheim- urinn missi tækifærið,“ segir Auður. Tilgangurinn að finna nýjar lækningaaðferðir Hún segir að vísindamaðurinn dr. Laurance Johnston, sem áður var yfirmaður mænuskaðamála hjá Heilbrigðisstofnun Bandaríkjanna, hafi fallist á að flytja til Íslands til að koma gagnabankanum af stað. Hugmyndafræðin að baki gang- abankanum sé að safna upplýs- ingum um allt sem talið er að komi mænusköðuðum til góða og sé lík- legt til að stuðla að lækningu á mænuskaða. Eftir eins til tveggja ára söfnun muni sérfræðingar grandskoða upplýsingarnar og skoða hvort efni standi til að móta breytta meðferðarstefnu eða frum- lækningastefnu byggða á þeim upplýsingum sem bankanum hafi borist. Auður segir að mænuskaðaðir um allan heim hafi miklar vænt- ingar til gagnabankans. „Það yrði afar leitt ef hætta þyrfti við allt vegna 15 milljóna króna, því aldrei fyrr hefur tekist að koma mál- efnum mænuskaðans svo langt áleiðis í alþjóðakerfinu og er það vegna ómældrar vinnu nokkurra Íslendinga og velvildar Gro Harl- em Brundtland. Eins er ég afar hrædd um að hinn mænuskaðaði heimur myndi missa baráttuþrek- ið,“ segir Auður. samþykkt tillögur um víðtækan stuðning við verkefnið, að frum- kvæði Láru Margrétar Ragnars- dóttur, alþingismanns og formanns félags-, heilbrigðis- og fjölskyldu- 5 milljónir að WHO bankann. or hafi 44 ðsþinginu gs gagnabanka um mænuskaða Morgunblaðið/Golli óknir á mænuskaða og Auður Guðjónsdóttir fnu um mænuskaða sem haldin var í fyrra. hafa miklar agnabankans ðisyfirvöld ákváðu að stefna anka um mænuskaða hefur ei komið saman. Ætlunin er ðbundnar og óhefðbundnar lækning fyndist við mænu- túgalskur læknir sem hefur r úr nefi í skaddaða mænu. aftur og sjúklingarnir fá eðlilegt lykt- arskyn. Árangur af aðgerðinni er bestur þegar öflug sjúkraþjálfun fylgir í kjölfar skurð- aðgerðarinnar, að sögn Lima. Fyrstu sjúklingarnir fóru ekki í slíka þjálfun en þeir sem á eftir fylgdu fóru í mjög stranga sjúkraþjálfun og hefur árang- urinn þá verið betri. Ekki lækning en í áttina Lima leggur áherslu á að ekki sé um kraftaverkalækningu á lömun að ræða en að niðurstöður rannsóknanna gefi mænu- sköðuðum von um aukna hreyfigetu. Að sögn Lima er með þessum aðgerð- um e.t.v. verið að nota frumur með stofn- frumueiginleika til að endurbyggja mæn- una. Mörgum spurningum er þó ósvarað og „næsta skref verður að beita aðferð- inni í öðrum löndum. Með þeim hætti get- um við mælt raunverulegan árangur.“ En hingað til hefur aðferðinni aðeins verið beitt í Portúlgal. Lima hefur enn ekki birt niðurstöður rannsóknar sinnar, enda segir hann að um frumniðurstöður sé að ræða og að fylgja þurfi sjúklingum lengur eftir, í að minnsta kosti tvö ár, og prófa aðferðina á fleirum, áður en lokaniðurstöður fáist. „En aðferðin gefur góða raun og við erum bjartsýnir,“ sagði Lima. „Samvinna þeirra sem stunda rann- sóknir á þessu sviði er afar mikilvæg og menn þurfa að vera opnir fyrir nýj- ungum, það er lykilatriði.“ ol og efri mjaðmir við áverka á mænu. Þessi hreyfigeta hefur ekki neinum til að ganga, enn sem kom- að minnsta kosti. ar aukaverkanir af aðgerðinni s og áður segir eru lyktarskyns- r í raun taugafrumur og hluti í raun stofnfrumur. Lima telur ast að þær hafi þau áhrif á áverk- mænunni að eðlileg starfsemi kom- ð hluta til a.m.k. Hann tekur fram tarskynsfrumurnar verði að vera mu manneskjunni og græða á þær í. segir sjúklingana alla unga að ár- nda fækki lyktarskynsfrumum í anum með árunum. Engar erkanir hafa komið fram af að- nni hingað til og lyktarskyns- rnar fara fljótlega að fjölga sér ktarskynsfrumur í mænuskaddaða g fæst mans
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.