Morgunblaðið - 04.10.2002, Blaðsíða 20

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
20 FÖSTUDAGUR 4. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Mörkinni 3, sími 588 0640
Opið mán.-fös. kl. 11-18,
lau. kl. 11-15
Húsgögn
Sérpantanir
UNDIRRITAÐUR hefur verið
samningur um sambankalán á milli
Columbia Ventures Corporation,
móðurfélags Norðuráls, annars veg-
ar og Landsbanka og Íslandsbanka
hins vegar. Samningurinn hljóðar
upp á allt að 50 milljónir Bandaríkja-
dala, sem samsvarar um 4,3 milljörð-
um íslenskra króna og er til fimm
ára.
Kenneth Peterson eigandi Col-
umbia Ventures Corporation, móð-
urfélags Norðuráls, segir að sú lána-
fyrirgreiðsla sem náðst hafi
samkomulag um við Íslandsbanka og
Landsbanka muni gera Columbia
Ventures kleift að fjárfesta bæði á
Íslandi og erlendis. Hann segir að
fyrirtækið hafi langa og góða reynslu
af viðskiptum við þessa tvo banka, og
að nýi samningurinn sé jákvæður
fyrir alla sem að honum koma.
Spurður nánar um fyrirhugaðar
fjárfestingar segir Peterson að fyr-
irtækið sé með nokkrar í undirbún-
ingi. „Ein þeirra er sæstrengur fyrir
fjarskipti á milli Norður-Ameríku og
Evrópu. Við höfum gert samkomu-
lag, sem háð er samþykki gjaldþrota-
dómstóls í Ameríku, um að kaupa
strenginn og þann tækjabúnað sem
honum fylgir, en við vitum ekki fyrir
víst hver niðurstaða dómstólsins
verður. Við höldum einnig áfram að
skoða möguleika á fjárfestingum á
fjarskiptamarkaðnum á Íslandi. Fyr-
irtækið Halló, sem við eigum að fullu,
er að sameinast Íslandssíma og við
höfum samþykkt að setja aukið fé í
Íslandssíma eftir að samruninn er
genginn í gegn.“
Eignarhaldsfélagið CVC Iceland
Holdings stofnað
Aðspurður segir Peterson að hluti
af ástæðu þess að CVC hafi aukið
umsvif sín á Íslandi sé sú að í gegn-
um Norðurál hafi fyrirtækið á und-
anförnum árum kynnst Íslandi betur
og fylgist betur með því sem hér ger-
ist. „Ástæðan er hins vegar einnig sú
að á Íslandi hefur verið skapað já-
kvætt umhverfi fyrir atvinnulífið og
við teljum að skattalöggjöfin sé já-
kvæð. Þess vegna meðal annars höf-
um við stofnað nýtt fyrirtæki á Ís-
landi, CVC Iceland Holdings, sem
mun halda utan um fjárfestingar
okkar utan Bandaríkjanna. Við mun-
um hafa þessar fjárfestingar á Ís-
landi því við teljum að hér á landi sé
gott andrúmsloft fyrir atvinnulífið og
okkur líkar það sem við höfum
kynnst hér.“
Kenneth Peterson segir að ekki
liggi fyrir enn hversu stórt þetta fyr-
irtæki verði, en meðal þeirra fjár-
festinga sem fari inn í fyrirtækið sé
sæstrengurinn á milli Norður-Amer-
íku og Evrópu, ef af þeim kaupum
verði, og sú fjárfesting verði langt
umfram einn milljarð króna.
Halldór J. Kristjánsson banka-
stjóri Landsbankans segir að sú
staðreynd að Kenneth Peterson
stofni hér eignarhaldsfélag til að
halda utan um fjárfestingar sínar ut-
an Bandaríkjanna sé ánægjuleg vís-
bending um að starfsskilyrði hér séu
vel samkeppnishæf hvað varðar fjár-
festingar í atvinnulífinu og eignar-
hald á slíkum fjárfestingum. „Mér
fannst mjög ánægjulegt að Íslands-
banki og Landsbanki gætu verið með
í að stuðla að þeirri uppbyggingu
hér,“ sagði Halldór J. Kristjánsson.
Sambankalán Landsbanka og Íslandsbanka til Columbia Ventures
Jákvætt umhverfi
fyrir atvinnulífið
Morgunblaðið/Þorkell
Frá undirritun samnings um sambankalán milli Landsbanka og Íslands-
banka og Columbia Ventures.
Kenneth Peterson
stofnar eignar-
haldsfélag hér á
landi um erlendar
fjárfestingar sínar
Annar höf-
unda sam-
hæfðs árang-
ursmats á leið
til landsins
DAVID P. Norton, annar höfunda
aðferðafræðinnar á bak við samhæft
árangursmat, er væntanlegur til
landsins í næsta mánuði. Norton
kemur hingað til ráðstefnuhalds á
vegum Teymis hf., Oracle á Íslandi
og samstarfsaðila og í frétt frá
Teymi segir að Norton sé eftirsóttur
ráðgjafi ásamt því að vera virtur
fræðimaður.
Í fréttinni segir einnig að samhæft
árangursmat (Balanced Scorecard)
sé aðferðafræði sem Norton og Rich-
ard S. Kaplan, prófessor við Har-
vard Business School, hafi þróað.
Hún hafi þann tilgang að greina
stefnu fyrirtækja og stofnana niður í
lykilþætti og mælanleg markmið.
Tilgangurinn sé að stjórnendur geti
mótað stefnu og notað viðeigandi
hugbúnað til að skoða nákvæmlega
hvernig gangi að framfylgja henni.
„Samhæft árangursmat gerir
stjórnendum mögulegt að fylgjast
með framgangi áætlana og stefnu og
grípa tímanlega inn í, gerist þess
þörf. Yfirlýst markmið er að auka
skilvirkni og gæði í rekstri og þjón-
ustu og ná fram auknu hagræði í
rekstri.
Innleiðing á samhæfðu árangurs-
mati hefur hafist eða verið fram-
kvæmd af tæplega 50 prósentum
stærstu fyrirtækja Norður-Ameríku
og Evrópu, samkvæmt alþjóðlega
markaðsrannsóknafyrirtækinu IDC.
Nokkur fjöldi íslenskra fyrirtækja
og stofnana hefur þegar hafist handa
við að innleiða samhæft árangurs-
mat.
Aðferðafræðin byggir meðal ann-
ars á þeirri forsendu að til viðbótar
við fjárhagsleg markmið verði að
hlúa að ákveðnum skilgreindum
ófjárhagslegum þáttum sem knýja
fyrirtæki og stofnanir áfram, til að
mynda starfsmönnum, viðskiptavin-
um og innri ferlum. Á þann hátt eru
hefðbundin fjárhagsleg mæligildi
fyrirtækis tengd við svonefnd
„mýkri“ mæligildi fyrirtækis og
heildrænt stöðumat skapað,“ segir í
frétt Teymis.
David P. Norton er með doktors-
gráðu í fyrirtækjastjórnun frá Har-
vard-háskóla. Hann hefur stofnað og
starfað við fyrirtæki á sviði fyrir-
tækjaráðgjafar og er nú forstjóri
Balanced Scorecard Collaborative
Inc. sem er ráðgjafarfyrirtæki á
sviði samhæfðs árangursmats.
GREINING Íslandsbanka spáir því
að hagvöxturinn í ár verði 0,1%. Á
næsta ári er spáð 1,7% hagvexti, ef
ekki verður af stóriðjuframkvæmd-
um, en 2,9% hagvexti ef af þeim
verður. Þetta kemur fram í Mark-
aðsyfirliti bankans fyrir október en
þar birtir Greining ÍSB í fyrsta sinn
hagvaxtarspá.
Greining ÍSB segir að líkt og á síð-
asta ári sé talsvert misgengi í hag-
kerfinu þar sem innlend eftirspurn
hafi dregist talsvert saman á sama
tíma og aukinn útflutningur hafi
haldið hagvextinum uppi. Gert er ráð
fyrir því að þjóðarútgjöld dragist
saman um 3,0% í ár, eða svipað og á
síðasta ári. Samdrátturinn í einka-
neyslu verði minni í ár en í fyrra en
samdrátturinn í fjárfestingum á hinn
bóginn meiri í ár en í fyrra og að um
4,9% vöxtur útflutnings haldi uppi
hagvextinum í ár.
Greining ÍSB áætlar að viðskipta-
halli á þessu ári verði 1,3% af lands-
framleiðslu og að verðbólgan hjaðni
frekar á næstunni. Í ljósi þessara
þátta reiknar Greining ÍSB með því
að Seðlabankinn lækki stýrivexti
sína niður í 6,4% fyrir áramót.
Að mati Greiningar ÍSB eru góðar
líkur á að af álversframkvæmdum
verði á næsta ári. Verði sú raunin
muni það breyta landslagi efnahags-
mála nokkuð. Mikil óvissa sé hins
vegar enn um framkvæmdirnar,
bæði hvað varðar fjárhæðir, tíma-
setningar, vinnuafl o.fl. þætti. Að því
gefnu að nokkuð af þessum fjárfest-
ingum falli til á næsta ári spáir
Greining ÍSB því að hagvöxturinn
2003 verði 2,9%. Áhrifin eru aðallega
vegna aukinnar fjárfestingar en
einnig vegna þess að neysla muni
taka hraðar við sér en ella. Fyrstu
áhrif framkvæmdanna á verðbólgu
munu að mati Greiningar ÍSB verða í
gegnum gengisþróun krónunnar en
líklegt sé að krónan muni styrkjast
ef farið verði út í framkvæmdirnar.
Greining ÍSB spáir því að verðbólg-
an verði minni en ella á næsta ári ef
af framkvæmdunum verður. Á hinn
bóginn megi búast við því að Seðla-
bankinn bregðist við vaxandi hættu á
þenslu með auknu aðhaldi í peninga-
málum á næsta ári og megi vænta
vaxtahækkana þegar líða tekur á
næsta ár. Þá megi gera ráð fyrir því
að framkvæmdirnar kalli á aukinn
viðskiptahalla og reiknar Greining
ÍSB með því að hallinn fari upp í 3%
af landsframleiðslu á næsta ári ef af
framkvæmdunum verður.
Minni viðskiptahalli ef ekki
verður af stóriðjuframkvæmdum
Að því gefnu að ekkert verði um
stóriðjuframkvæmdir á næsta ári
spáir Greining ÍSB því að hagvöxt-
urinn 2003 verði 1,7%. Þá er því spáð
að á grundvelli kaupmáttaraukning-
ar, vaxtalækkana og eignaverðs-
hækkana muni neysla taka við sér á
ný undir lok þessa árs og vaxa um
0,9% á næsta ári. Einnig spáir Grein-
ing ÍSB því að fjárfesting taki við sér
þegar líða tekur á næsta ár og að hún
vaxi um 3,5% á árinu. Greining ÍSB
gerir ráð fyrir því að verðbólgan
hjaðni frekar og að hún verði 2,1% á
næsta ári samanborið við 5,0% í ár.
Einnig gerir Greining ÍSB ráð fyrir
því að viðskiptahalli minnki frekar
og að hann verði 1,1% af landsfram-
leiðslu á næsta ári samanborið við
4,3% í fyrra.
Fyrsta hagvaxtarspá Greiningar Íslandsbanka
Spá 0,1% hagvexti í ár
Á ÍSLANDI er meira fjármagn en
hægt er að beina í fjárfestingar á
litlum heimamarkaði og fyrir vikið
flæða peningar frá eldfjallaeyjunni
eins og hraun. Með þessum hætti er
fjárfestingum íslenskra fyrirtækja
erlendis, og sérstaklega í Svíþjóð, lýst
í opnugrein í sænska dagblaðinu Dag-
ens industri fyrr í vikunni.
Tilefni umfjöllunarinnar í DI er
opnun Debenhams-verslunar Baugs í
Stokkhólmi. Sagt er frá því að hin
nýja verslun sé fyrsta stórverslunin
sem opnuð er í Stokkhólmi í fjölmörg
ár og að um sé að ræða mikinn
áhætturekstur. Það sé ef til vill tím-
anna tákn að slík áhættufjárfesting
skuli fjármögnuð frá Íslandi. Fjár-
magnið komi úr fiskvinnslu Íslend-
inga, sem sé grundvöllurinn að góð-
um efnahag.
Aðrar fjárfestingar íslenskra fyrir-
tækja í Svíþjóð, sem nefndar eru í
greininni í DI, eru nýleg kaup Kaup-
þings banka á hlut í sænska bankan-
um JP Nordiska, kaup Bakkavarar
Group á Lysekils Havsdelikatesser
frá árinu 1999, sem og útrás fyrirtæk-
isins á Bretlandseyjum, og kaup Öss-
urar á Pi Medical og Karlsson &
Bergström á árinu 2000.
Debenhams vel tekið fyrsta daginn
Í fréttatilkynningu frá Baugi segir
að íbúar Stokkhólms hafi tekið Deb-
enhams opnum örmum. Tugir þús-
unda viðskiptavina hafi heimsótt
verslunina fyrsta opnunardaginn og
sala hafi farið langt fram úr vænting-
um, eða verið tvöfalt meiri en áætl-
anir gerðu ráð fyrir. Jón Björnsson,
framkvæmdastjóri Baugs-Íslands,
segist vera ánægður með þessar við-
tökur og að þær gefi góð fyrirheit um
framhaldið.
Fram kemur í fréttatilkynningunni
að áætlað er að velta Debenhams í
Stokkhólmi á fyrsta rekstrarárinu
verði á þriðja milljarð króna. Hjá
versluninni starfa um 200 manns.
Útrás
íslenskra
fyrirtækja
vekur athygli
ALCOA hefur aukið eignarhlut sinn
í norska fyrirtækinu Elkem. Bæði
fyrirtækin tengjast Íslandi, Alcoa
vegna fyrirhugaðra álversfram-
kvæmda í Reyðarfirði og Elkem sem
stærsti hluthafi í Íslenska járn-
blendifélaginu.
Alcoa á nú 46,19% í Elkem og jók
eignarhlutinn úr 40,3% og greiddi
fyrir hálfan milljarð norskra króna.
Barátta á milli Alcoa og Orkla um yf-
irráð yfir Elkem hefur átt sér stað
síðastliðið ár og stendur enn, eins og
greint er frá á fréttavef Dagens
Næringsliv. Orkla hefur einnig aukið
hlut sinn og á nú 39,7% í Elkem.
Þegar hluthafi hefur náð 40%
eignarhlut í skráðu norsku fyrirtæki
er honum skylt að gera öðrum tilboð
í þeirra hlut. Þetta gerði Alcoa á sín-
um tíma en tilboðið upp á 155 nkr. á
hlut var metið of lágt. Þá hækkaði
Alcoa tilboðið í 175 nkr.og stendur
það boð til 15. október.
Lokaverð á hlutabréfum Elkem í
gær var 177 krónur.
Alcoa berst um yfir-
ráð yfir Elkem