Morgunblaðið - 15.11.2002, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 FÖSTUDAGUR 15. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
JÓN Bjarnason, þingmaður Vinstrihreyfingar-
innar – græns framboðs, gagnrýndi í upphafi
þingfundar á Alþingi í gær Valgerði Sverrisdótt-
ur iðnaðarráðherra fyrir að sýna málefnum Sem-
entsverksmiðjunnar á Akranesi lítinn áhuga.
Þeirri gagnrýni vísaði ráðherra hins vegar á
bug.
Jón Bjarnason vísaði í ræðu sinni í gær til
fundar Vinstrihreyfingarinnar – græns fram-
boðs, sem haldinn var á Akranesi í fyrrakvöld.
Þar var samþykkt að
skora á stjórnvöld að
grípa tafarlaust til
aðgerða til að
tryggja framtíð
Sementsverksmiðj-
unnar. Sú skoðun
kom fram á fundin-
um að vegið væri að
þessu óskabarni
þjóðarinnar af er-
lendu risafyrirtæki sem hygðist einoka íslenska
sementsmarkaðinn með ófyrirsjáanlegum afleið-
ingum. Krafðist fundurinn þess að stjórnvöld
upplýstu Akurnesinga og aðra landsmenn þegar
í stað um áform sín gagnvart framtíð verksmiðj-
unnar.
Jón Bjarnason sagði að á umræddum fundi
hefðu komið fram þungar áhyggjur af framtíð
verksmiðjunnar, sérstaklega vegna þess að haf-
inn væri stórfelldur innflutningur á sementi á
vegum danska stórfyrirtækisins Aalborg Port-
land sem seldi sement á meintu undirverði hér á
landi. Sagði þingmaðurinn að yrði ekkert að gert
myndi sementsverksmiðja leggjast af á Íslandi.
Jón gagnrýndi síðan hægagang og tómlæti
iðnaðarráðherra og sagði að svo virtist sem hann
hefði ekki áhuga á að leysa úr málum verksmiðj-
unnar.
40% samdráttur
Valgerður Sverrisdóttir iðnaðarráðherra vís-
aði því á bug að hún hefði ekki áhuga á mál-
efnum Sementsverksmiðjunnar. Hún sagðist
deila áhyggjum af rekstrarstöðu fyrirtækisins
með þingmanninum. Stjórn fyrirtækisins hefði
átt fund með fulltrúum ríkisins þar sem farið var
yfir málin en talað væri um allt að 40% samdrátt
á sementsmarkaði. Að auki væri komin sam-
keppni.
Valgerður sagði að til athugunar væri nú hjá
Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) hvort viðkomandi
fyrirtæki viðhefði eðlilega viðskiptahætti á ís-
lenskum markaði. Vonast væri til þess að svör
um það bærust innan skamms frá ESA en fyrr
væri ekki hægt að grípa til aðgerða.
Fleiri þingmenn lýstu yfir áhyggjum af fram-
tíð Sementsverksmiðjunnar, þar á meðal Jóhann
Ársælsson, þingmaður Samfylkingarinnar, sem
sagði mikilvægt að skýr svör bærust frá stjórn-
völdum um hvernig verja ætti verksmiðjuna.
Sagði Jóhann m.a. greinilegt að áðurnefnd
dönsk verksmiðja væri að selja afurðir sínar hér
á miklu undirverði og það væri ólíðandi.
Þess má geta að fyrir liggur á Alþingi tillaga
til þingsályktunar um úttekt á framtíðarhlut-
verki Sementsverksmiðjunnar við förgun spilli-
efna. Flutningsmenn eru Árni Steinar Jóhanns-
son og Jón Bjarnason, þingmenn VG. Í
greinargerð tillögunnar segir m.a. að tilgangur
flutningsmanna sé að gerð verði úttekt á því
hvernig Sementsverksmiðjan geti í enn ríkari
mæli unnið að förgun spilliefna.
„Nú fargar verksmiðjan um 5.000 tonnum af
fljótandi efnum sem nær eingöngu eru úrgangs-
olíur,“ segir í greinargerðinni. „Sum þessara
spilliefna eru flutt til útlanda til förgunar en
vegna eðlis Sementsverksmiðjunnar þar sem unn-
in er vara við mjög hátt brennslustig er talið að
hún geti auðveldlega sinnt mun stærri hluta þess-
arar nauðsynlegu spilliefnaförgunar og jafnframt
gæti það styrkt rekstur hennar að einhverju
leyti.“
Lýsa áhyggjum af framtíð
Sementsverksmiðjunnar
HJÁLMAR Árnason, þingmaður
Framsóknarflokksins, gagnrýndi
harðlega fjöldatakmarkanir við Há-
skóla Íslands í fyrirspurnartíma á
Alþingi í fyrradag. Sagði hann að
fjöldatakmarkanir væru úrelt fyr-
irkomulag. Össur Skarphéðinsson,
formaður Samfylkingarinnar, tók
undir þá gagnrýni. Þá lagði Ásta
Möller, þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins, það til að fjöldatakmörk-
unum yrði aflétt í hjúkrunarfræði.
Tómas Ingi Olrich menntamála-
ráðherra sagði hins vegar að skv.
lögum um Háskóla Íslands hefði
Háskólaráð heimild til að takmarka
fjölda stúdenta í námi.
„Ég tel sjálfsagt og eðlilegt,“
sagði ráðherra, „að háskólarnir
ákveði sjálfir innan gildandi laga-
ramma hvernig og hvort þeir tak-
marki fjölda stúdenta í einstökum
deildum.“
Hjálmar hóf máls á þessari um-
ræðu og benti á að fjöldatakmark-
anir væru við lýði í fimm greinum
við Háskóla Íslands, þ.e. í lækn-
isfræði, hjúkrunarfræði, tannlækn-
ingum, sjúkraþjálfun og lögfræði.
„Í þessum greinum gilda svokall-
aðar fjöldatakmarkanir,“ sagði
hann og hélt áfram: „Í raun má
segja að það sé með ólíkindum að í
upphafi 21. aldar skuli íslenskir há-
skólar enn halda uppi fyrirkomu-
lagi sem líklega á rætur að rekja
til danskrar nýlenduskömmtunar.“
Hjálmar velti því upp hvers
vegna fjöldatakmarkanir væru í
fyrrnefndum fimm námsgreinum
HÍ en ekki í öðrum greinum. „Get-
ur verið að með fjöldatakmörkun-
um séu viðkomandi stéttir að
skammta sjálfum sér aðeins brýn-
ustu nýliðun?“ Sagðist hann því
næst í raun ekki sjá nein skyn-
samleg rök fyrir þessu „úrelta fyr-
irkomulagi“, eins og hann kallaði
það.
Skammtakerfi leiðir til skorts
„Og hverjar skyldu nú vera af-
leiðingar þess? Ég nefni fyrst þá
hörmung og niðurbrot sem hið
skammtandi kerfi leiðir yfir nem-
endur – jafnvel mjög dugandi nem-
endur. Þetta er sóun á mannauði.
Ég nefni einnig að þetta skammta-
kerfi leiðir í raun til skorts á
starfsfólki, t.d. í hjúkrun og lækn-
isfræði. Ég fullyrði einnig að með
þessari skömmtun dragi úr sam-
keppni innan greinarinnar; þar
sem skortur er á nýliðun verður
eðli málsins samkvæmt lítil inn-
byrðis samkeppni.“
Hjálmar minnti á að sá nemandi
félli einfaldlega sem lenti neðan við
hin svokölluðu mörk fjöldatak-
markana. „Ekki vegna þess að
hann kunni ekki fagið heldur vegna
þess að hann var ekki í hópi þeirra
allra bestu,“ sagði Hjálmar.
„Fjölmargir læknar og hjúkrun-
arfræðingar sem nú eru starfandi
hafa þurft að fara oftar en einu
sinni í gegnum fyrsta ár í háskóla
en lokið því um síðir og reynst
prýðilegir starfsmenn. Ég tel þetta
kerfi ekki vera í samræmi við þær
kröfur og þann tíðaranda sem er
ríkjandi og spyr því hæstvirtan
menntamálaráðherra hvort hann
telji ekki orðið tímabært að beita
sér fyrir afnámi þeirrar tíma-
skekkju sem fjöldatakmörkun á há-
skólastigi er.“
Menntamálaráðherra, Tómas
Ingi Olrich, minnti á að eitt af
meginmarkmiðum nýrra laga um
Háskóla Íslands væri að auka sjálf-
stæði skólans. Ráðherra skýrði frá
því að í 2. málsgr. 13. gr. laga um
Háskóla Íslands væri Háskólaráði
veitt heimild til að takmarka fjölda
stúdenta í grunn- og framhalds-
námi að fenginni tillögu deildar.
„Svari ég því játandi að það
komi til greina að afnema fjölda-
takmarkanir við Háskóla Íslands
mun það óhjákvæmilega leiða til
lagabreytingar.“ Þar með, sagði
ráðherra, yrði ákvörðunarvald og
þar með sjálfstæði Háskólans tekið
af honum í umræddu tilviki.
Háskólar hafi frelsi
„Ég vil því svara þessari spurn-
ingu þannig að ég er almennt á
móti því að afnema eða takmarka
sjálfstæði ríkisháskólanna frá því
sem er í gildandi lögum. Ég tel
sjálfsagt og eðlilegt að þeir ákveði
sjálfir innan gildandi lagaramma
hvernig og hvort þeir takmarka
fjölda stúdenta í einstökum deild-
um.“
Ásta Möller, þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins, minnti á að fjölda-
takmarkanir í hjúkrunarfræði við
Háskóla Íslands væru miðaðar við
65 nemendur. Síðastliðið vor hefði
farið fram átak til að kynna hjúkr-
unarnám sem áhugaverðan kost
fyrir unga stúdenta.
„Árangurinn lét ekki á sér
standa,“ sagði hún. Um 150 nem-
endur, eða helmingi fleiri en í
fyrra, skráðu sig í hjúkrunarfræði.
„Nú standa þessir nemendur
frammi fyrir því að einungis 65
komast áfram nema fjöldatakmörk-
unum verði aflétt. Ég held að það
verði að skoða það mál mjög ná-
kvæmlega. Það þarf að aflétta
fjöldatakmörkunum í þessu til-
tekna námi og það þarf að auka
fjármagn til þess til að hægt sé að
koma til móts við aukna þörf fyrir
hjúkrunarfræðinga í samfélaginu.“
Össur Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, kvaðst algjör-
lega sammála Hjálmari Árnasyni
um fjöldatakmarkanir. Hann sagði
þær ekki lengur í takt við tímann.
„Ég er og hef jafnan verið þeirrar
skoðunar að fjöldatakmörkunum
hafi fyrst og fremst verið beitt að
undirlagi viðkomandi stétta.“
Gagnrýni Hjálmars Árnasonar í fyrirspurn til menntamálaráðherra
Fjöldatakmarkanir
úrelt fyrirkomulag
ALLS hafa 218 börn komið í
skýrslutöku í Barnahúsi frá
opnun Barnahússins 1. nóv-
ember 1998 og fram til 1.
nóvember 2002. Þetta kemur
m.a. fram í skriflegu svari
dómsmálaráðherra, Sól-
veigar Pétursdóttur, við fyr-
irspurn Rannveigar Guð-
mundsdóttur, þingmanns
Samfylkingarinnar. Svarinu
var dreift á Alþingi í gær.
Í svarinu segir: „Fyrir
breytingu á lögum um með-
ferð opinberra mála sem
samþykkt var á Alþingi 10.
mars 1999, sbr. lög nr. 36/
1999, sem öðluðust gildi hinn
1. maí 1999, voru teknar alls
48 skýrslur af börnum í
Barnahúsi undir stjórn lög-
reglu. Frá 1. maí 1999 og
fram til 1. nóvember 2002
hafa verið teknar 170
skýrslur af börnum í Barna-
húsi undir stjórn dómara.“
Yngsta barnið sem hefur
farið í skýrslutöku, skv.
svarinu, er tveggja ára. Það
sem af er þessu ári hafa t.d.
fjögur börn á aldrinum
tveggja til fimm ára farið í
skýrslutöku í Barnahúsinu
undir stjórn dómara. Átta
börn hafa verið á aldrinum
6–9 ára. Sautján á aldrinum
10–13 ára og nítján á aldr-
inum 14–18 ára.
Skýrsla tek-
in af 218
börnum í
Barnahúsi
Morgunblaðið/Ásdís
JÓN Bjarnason, þingmaður Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs, hefur þungar áhyggjur af
framtíð Sementsverksmiðjunnar á Akranesi. Gagnrýndi hann Valgerði Sverrisdóttur fyrir að sýna
málefnum verksmiðjunnar lítinn áhuga. Ráðherra vísaði því á bug.
Morgunblaðið/Kristinn
Vill tafarlausar aðgerðir