Morgunblaðið - 15.11.2002, Blaðsíða 18

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
18 FÖSTUDAGUR 15. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
EIGNARHALDSFÉLAGIÐ Sam-
son ehf. hefur sent frá sér yfirlýsingu
vegna umfjöllunar tímaritsins Euro-
money um viðskipti og deilu eigenda
félagsins og Ingimars Hauks Ingi-
marssonar. Yfirlýsingin er svohljóð-
andi:
Til fjölmiðla – Að gefnu tilefni
Tilefni þessarar samantektar er
grein breska tímaritsins Euromoney
og úttekt Fréttastofu Útvarps og
Sjónvarps á greininni sem fjallar að
mestu um aðstandendur Eignar-
haldsfélagsins Samsonar ehf., sem nú
eiga í viðræðum við framkvæmda-
nefnd um einkavæðingu um kaup á
45,8% hlut ríkisins í Landsbanka Ís-
lands hf., og viðskipti þeirra með
eignarhluti í verksmiðjufyrirtækinu
Baltic Bottling Plant Limited (BBP) í
Pétursborg í Rússlandi árið 1995 og
þeim deilum sem spruttu í framhald-
inu. Að svo komnu máli verður ekki
fjallað um ýmis önnur atriði í grein
tímaritsins sem þó er full þörf á að
leiðrétta.
Hinn 24. mars 1995 undirritaði
Ingimar Haukur Ingimarsson, eig-
andi Baltic Group Limited (BGL),
samninga við Björgólf Guðmundsson
annars vegar og Hansa ehf. hins veg-
ar, þar sem hann selur 65% hlut fyr-
irtækis síns í rússnesku verksmiðj-
unni BBP til þessara aðila. Rekstur
gekk mjög illa á þeim tíma sem sam-
komulagið var gert og var stutt í
greiðslustöðvun. Lausafjárstaða
verksmiðjunnar var verulega erfið og
voru vanskil gagnvart hinum ýmsu
aðilum gríðarleg. Auk þess var aðal-
eigandi verksmiðjunnar, þ.e. eignar-
haldsfélag Ingimars Hauks Ingi-
marssonar, BGL, í umtalsverðum
vanefndum gagnvart Gosan hf./
Pharmaco hf., en upphaflega höfðu
framleiðsluvélar og tæki verið keypt
af því félagi og flutt frá Íslandi til
Rússlands. Jafnframt hafði eigandi
BGL, Ingimar Haukur Ingimarsson,
lagt hinu rússneska félagi til fé í
formi lánafyrirgreiðslu og var orðinn
mjög uggandi að honum tækist ekki
að ná þeim fjármunum til baka.
Björgólfur Guðmundsson, sem þá var
framkvæmdastjóri Gosan/Pharmaco
og bar ábyrgð á sölu vélanna til BGL
og Ingimars Hauks Ingimarssonar,
var orðinn mjög áhyggjufullur um
stöðu mála, enda voru vanefndir
orðnar verulegar auk þess sem fyrir
hans orð héldu hráefnisbirgjar ró
sinni þrátt fyrir ógreiddar úttektir
BBP. Björgólfur sjálfur var því ná-
tengdur verkefninu. Aðstandendur
Samsonar ehf. hafa í fórum sínum ít-
arleg gögn sem sýna fram á stöðu
fyrirtækisins á þessum tíma. Björg-
ólfur Guðmundsson og félagið Hansa
ehf. buðust til að kaupa hlutabréf
eignarhaldsfélagsins BGL í verk-
smiðjunni og freista þess að ná betri
tökum á rekstrinum. Að því gekk
Ingimar Haukur Ingimarsson fyrir
hönd BGL 24. mars 1995, þegar áð-
urnefndir samningar voru undirrit-
aðir. Samningar þessir voru undirrit-
aðir í viðurvist fulltrúa RMZ-fyrir-
tækisins, sem voru rússneskir
meðeigendur í BBP að 35% hluta.
Fljótlega eftir að samningar voru
undirritaðir hóf fyrirtækið fram-
leiðslu á áfengum drykkjum í dósum.
Sú nýjung féll í góðan jarðveg og tók
reksturinn gríðarlega við sér á fáum
mánuðum og margfölduðust tekjur
verksmiðjunnar á skömmum tíma. Í
ljósi þess óskaði Ingimar Haukur
Ingimarsson eftir endurskoðun á um-
ræddum samningum við Björgólf
Guðmundsson en samkomulag náðist
ekki. Ingimar Haukur Ingimarsson
undi ekki þeim málalokum.
Hluthafafundur var haldinn í BBP
25. september 1995 og ný stjórn kos-
in. Eitt fyrsta verk hennar var að
ráða til starfa rannsóknarnefnd full-
trúa frá þremur virtum lögmanns-
stofum til að gera úttekt á fyrirtæk-
inu og viðskiptum BGL og annarra
fyrirtækja Ingimars Hauks og með-
eiganda hans í BGL, Bernards
Lardners, við BBP. Nefndin skilaði
ítarlegri skýrslu í janúar 1996. Rann-
sóknarnefndin telur upp margs kon-
ar ósæmileg og refsiverð atriði í við-
skiptum fyrirtækja Ingimars og
Lardners við BBP.
Málaferli
Ingimar Haukur Ingimarsson hef-
ur gengið svo langt að segja að kaup-
samningurinn frá 24. mars 1995 sé
falsaður. Hann hefur höfðað mál
vegna þess í Rússlandi og á Íslandi.
Hann hefur í bréfaskriftum og í fjöl-
miðlum rangtúlkað þá dóma sem
fjallað hafa um deiluna með mjög al-
varlegum hætti. Öll málaferlin í
Rússlandi snérust um tæknileg atriði
sem aldrei voru sótt gegn aðstand-
endum Samson.
Ingimar Haukur Ingimarsson
heldur fram að samningarnir hafi
verið dæmdir ógildir og marklausir
með hliðsjón af rússneskum lögum
um hlutafélög. Þetta er rangt. Mála-
ferlin í Rússlandi fjölluðu ekki um
gildi samninganna frá 24. mars 1995
heldur fyrst og fremst um lögmæti
ákvörðunar hluthafafundar 25. sept-
ember sama ár í félaginu BBP, um
breytingar á samþykktum félagsins
vegna framsals hlutabréfanna þar
sem ekki hafði verið áður leitað sam-
þykkis opinberrar nefndar á framsali
þeirra. Málaferlin beindust gegn fé-
laginu sjálfu sem og Hlutafélagaskrá
St. Pétursborgar en ekki að kaupend-
um bréfanna. Í kjölfar dómsniður-
stöðu var framsal bréfanna skráð hjá
réttum yfirvöldum og samþykktir fé-
lagsins skráðar hjá æðstu firmaskrá
Rússlands í Moskvu án athugasemda
eða mótmæla.
Ingimar Haukur Ingimarsson
höfðaði mál á Íslandi til ógildingar
samningnum fjórum árum eftir að
hann var gerður og hélt því fram í
senn að undirskrift hans væri fölsuð
eða að textinn hefði verið færður á
blað sem hann hefði undirritað til
annars brúks eða til vara að hann
hefði ekki haft umboð til að skuld-
binda fyrirtækið BGL. Á staðhæf-
ingu sinni um að kaupsamningurinn
sé falsaður hefur Ingimar byggt
ásakanir sínar um að fyrirtækinu
BBP „hafi verið stolið frá sér“. Um-
ræddir samningar voru undirritaðir í
viðurvist hinna rússnesku meðeig-
enda Ingimars Hauks Ingimarssonar
og hafa þeir staðfest undirritun hans
við umrædda samningsgerð. Í öðru
lagi hafa opinberir vottar (Public
Notarius), bæði á Íslandi og í Rúss-
landi staðfest með áritun tilvist frum-
rita samninganna. Jafnframt hafa
samningarnir verið sendir til rann-
sóknar hjá rithandarsérfræðingum
sem og opinberri rannsóknarstofnun
í Rússlandi (Sérfræðideild glæpa-
mála – sérdeild innan aðalstjórnar
innanríkismála St. Pétursborgar),
sem einnig hafa staðfest að undirrit-
un á frumritum samninganna sé Ingi-
mars Hauks Ingimarssonar. Þetta
ferli reyndist m.a. nauðsynlegt í
tengslum við endurskráningu verk-
smiðjufélagsins BBP hjá æðstu
hlutafélagaskrá rússneska ríkisins í
Moskvu.
Í desember 1999 felldi síðan Hér-
aðsdómur Reykjavíkur dóm í máli
BGL gegn Björgólfi Guðmundssyni
og Hansa ehf. sem höfðað var til
ógildingar samningunum frá 24.
mars 1995. Niðurstaðan var sú að
samningarnir voru dæmdir ógildir á
grundvelli þess að Ingimar Haukur
Ingimarsson sjálfur, taldi sig ekki
hafa haft umboð til undirritunar um-
ræddra samninga.
Í dómnum kemur jafnframt skýrt
fram að BGL hafi ekki sýnt fram á að
samningarnir hafi verið falsaðir, eins
og Ingimar Haukur Ingimarsson
heldur stöðugt fram, enda „hafi hann
getað verið talinn hagstæður báðum
aðilum á þeim tíma sem hann var
gerður“.
Dómur þessi hefur reynst alger-
lega marklaus m.a. vegna dóms sem
féll 17. mars 1997 í gerðardómi St.
Pétursborgar sem ógilti stofnsamn-
ing BBP, vegna vanefnda á stofnsam-
þykkt félagsins. Niðurstaða dómsins
var á þá veru að ógilda umræddan
stofnsamning og var félagið því tekið
út af firmaskrá St. Pétursborgar.
Í aðdraganda málaferlanna á Ís-
landi árið 1999, kærði Björgólfur
Guðmundsson og Hansa ehf. Ingimar
Hauk Ingimarsson til Rannsóknar-
lögreglu ríkisins fyrir fölsun á um-
boðum í því skyni að takmarka heim-
ildir hans til undirritunar samn-
inganna frá 1995. Í kjölfarið barst
embættinu einnig kæra frá Ingimari
Hauki Ingimarssyni á hendur Björg-
ólfi Guðmundssyni þar sem hann er
ásakaður um að falsa undirritun Ingi-
mars Hauks Ingimarssonar á samn-
ingunum frá 24. mars 1995. Rann-
sóknarlögregla ríkisins sendi lög-
mönnum deiluaðila bréf 17. nóvem-
ber 1998 þar sem niðurstaða
embættisins var kunngjörð, þar segir
orðrétt: „Það er niðurstaða þeirrar
athugunar að ekki sé grundvöllur til
þess að halda málum þessum áfram.
Ákvörðunin um að hefja ekki lög-
reglurannsókn vegna þessara mála
er tekin á grundvelli gagna í báðum
málunum.“ Fullyrðingar Ingimars
Hauks Ingimarssonar að hann hafi
ekki undirritað umrædda samninga
standast því ekki.
Að lokum
Rannsóknarnefnd fulltrúa þriggja
virtra lögmannsstofa, sem skipuð var
í kjölfar þess að nýir hluthafar komu
að félaginu eftir hluthafafundinn 25.
september 1995 og stýrt var af einum
virtasta lagaprófessor St. Péturs-
borgar, prófessor Valerie Musin,
komst að þeirri niðurstöðu að þátt-
taka BGL og Ingimars Hauks Ingi-
marssonar í BBP hafi einkennst að
stórfelldum svikum svo sem fjár-
drætti, brot á skattalöggjöf, brot á
hluthafasamkomulagi við hina rússn-
esku meðeigendur ofl. Það var samt
mat allra hluthafa BBP að erfitt yrði
að sækja mál gegn Ingimari Hauki
Ingimarssyni og samstarfsmanni
hans Bernard Lardner sökum þess
hvernig eignarhaldi BGL væri háttað
en uppsetning félags þeirra, sem
skráð er á Bresku jómfrúareyjunum,
er þess eðlis að erfitt er að draga
menn til ábyrgðar.
Hin síðustu ár hafa verið fram-
kvæmdar fjölmargar áreiðanleika-
kannanir af hálfu fjölþjóðafyrirtækja
og stórra fjármálafyrirtækja og
stofnanna, sem haft hafa samskipti
við fyrirtæki tengdum Björgólfi Guð-
mundssyni, Björgólfi Thor Björgólfs-
syni og Magnúsi Þorsteinssyni. Má
þar nefna fyrirtæki á borð við KBC
Bank, Raiffeisen Zentralbank Öster-
reich, Deutsche Bank, Hermes, IFC,
Merrill Lynch og Heineken. Um-
ræddar kannanir eru tilkomnar
vegna sölu á félögum, sölu á eignar-
hlutum og lánafyrirgreiðslu. Öllum
þessum aðilum voru ljósar þær deilur
sem staðið hafa yfir við umræddan
Ingimar Hauk Ingimarsson og er
skemmst frá því að segja að fjölmarg-
ir lögfræðingar og sérfræðingar á
vegum þessara aðila hafa kynnt sér
málsgögn og deilurnar og niðurstað-
an ávallt verið sú að engin ástæða
hefur þótt að taka tillit til athuga-
semda Ingimars Hauks Ingimars-
sonar. Hin átta ára gamla deila snýst
fyrst og fremst um þá staðreynd að
Ingimar Haukur Ingimarssonar sér
ofsjónum yfir þeirri velgengni sem
fyrrum samherjar hafa notið og hefur
reynt með hótunum og blekkingum
að fá aðila til að endurskoða fjárhags-
lega þætti samninganna frá 24. mars
1995 en án árangurs.
Yfirlýsing frá Samson
um viðskiptadeilu við
Ingimar Ingimarsson
ÚTGERÐARFÉLAGIÐ Bergur
Huginn ehf., Ísfélag Vestmannaeyja
hf. og tengdir aðilar hafa selt ríflega
18% hlut sinn í Vinnslustöðinni í
Vestmannaeyjum. Kaupendur eru
þeir Gunnlaugur Ólafsson, útgerð-
armaður og Haraldur Gíslason,
framkvæmdastjóri, báðir búsettir í
Vestmannaeyjaum. Kaupverð er um
1,3 milljarðar króna og hefur Bún-
aðarbankinn milligöngu í þessum
viðskiptum.
„Tilgangur okkar Haraldar með
þessum kaupum er fyrst og fremst
að verja heimabyggðina. Stór hlutur
í Vinnslustöðinni var til sölu og flest
benti til að aðilar utan Eyja myndu
kaupa. Við það hefði hlutur Eyja-
manna ásamt Lífeyrissjóðnum farið
niður fyrir 30% og það töldum við
óviðunandi,“ segir Gunnlaugur
Ólafsson í samtali við Morgunblaðið.
Hann segir ennfremur að kaup í
Vinnslustöðinni séu góður kostur.
Hann sé ánægður og vonist að það
verði til heilla fyrir Eyjarnar.
Gunnlaugur gerði áður út bátinn
Gandí, en lagði hann inn hjá
Vinnslustöðinni ásamt aflaheimild-
um fyrir þremur árum. Samkvæmt
tilkynningu frá Kauphöllinni átti
Gunnlaugur og tengdir aðilar fyrir
3,3% í VSV, en hlutur hans er nú
9,5%. Haraldur Gíslason átti fyrir
1,7% en hlutur hans nú er 7,8% sam-
kvæmt tilkynningunni.
Eftir þessi viðskipti eiga aðilar í
Vestmannaeyjum um 43% hlut í
Vinnslustöðinni, Olíufélagið á svipað
en aðrir aðilar mun minna.
Magnús Kristinsson, fram-
kvæmdastjóri Bergs Hugins, segir
að gott tilboð hafi borizt í hlut fé-
lagsins í Vinnslustöðinni og því hafi
hann ekki getað hafnað. Hann segist
ánægður með það að heimamenn
eigi áfram stærsta hlutann í fyrir-
tækinu, en Vinnslustöðin sé vel rek-
ið fyrirtæki, sem sé að gera góða
hluti.
Morgunblaðið/Sigurgeir
Fiskurinn unninn hjá Vinnslustöðinni í Vestmannaeyjum. Um 18% hlutur
í VSV hefur nú skipt um eigendur en verður áfram innan bæjarfélagsins.
Erum að verja
heimabyggðina
Um 18% hlutur í Vinnslustöðinni
í Eyjum seldur heimamönnum