Morgunblaðið - 01.12.2002, Síða 31

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. DESEMBER 2002 31
Jól í Garðheimum
Hvítt og gyllt fer fallega saman
— Fyrir falleg heimili —
Stekkjarbakka 4-6
Sími 540 3300
GREEN
ww
w.
for
va
l.is Einföld
og áhrifarík
leið til
grenningar
Tilboð í
KOSNINGAÚRSLIT í prófkjörisjálfstæðismanna í Reykjavíkkomu ekki svo mjög á óvart.Ungir menn og frambærilegirstigu fram á sjónarsviðið og
fengu góða kosningu, flestir, ef ekki allir.
Það er viss dýnamík í þessu og gerjun, sem
er hverjum stjórnmálaflokki holl og nauð-
synleg. Ný kynslóð er að hasla sér völl og
mér líst vel á þessa stráka. Per se.
Annmarkinn kann að vera sá, að þeir eru
allir hver öðrum líkir, aldir upp við fótskör
flokksins og hafa ekki breiðan bakgrunn. En
það er í þá spunnið og þeir lofa góðu.
En hvað svo?
Til að vera alveg hrein-
skilinn og heiðarlegur er
skylt að taka það fram að ég
tók ekki þátt í þessu próf-
kjöri. Ástæðan er sú að ég
er algjörlega andvígur
þeirri stefnu sem flokkurinn
hefur rekið í fiskveiðistjórn-
unarmálum og þeirri sér-
hagsmunagæslu sem þar ræður ríkjum. Það
að óveiddur fiskurinn í sjónum, sameign
þjóðarinnar, gangi kaupum og sölum sem
prívateign nokkurra fyrirtækja og ein-
staklinga eru grófustu afglöpin sem framin
hafa verið í stjórnmálasögu síðari tíma.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur ekki sýnt
þess merki að hann hyggist hverfa frá þess-
ari gjafakvótastefnu og það var heldur ekki
að heyra í aðdraganda prófkjörsins að nokk-
ur frambjóðandi (hugsanlega að und-
anskildum Pétri Blöndal) hafi minnsta
áhuga á breytingu í þeim efnum.
Það breytir hins vegar ekki því að ég
fylgdist með umræðum og yfirlýsingum
frambjóðenda í aðdraganda prófkjörsins og
fékk inn um bréfalúguna kveðjur og hvatn-
ingu frá hinum ýmsu frambjóðendum. Og af
því að ungu mennirnir eru allir fram-
bærilegir og líklegir til stjórnmálaframa
lagði ég mig eftir því að skoða og hlusta á
hvað þeir hefðu nýtt fram að færa. Raunar
voru þar einnig í hópnum tvær ungar konur
og sumt af þessu fólki kom fram í spjall-
þáttum í sjónvarpi og það var sammerkt
með þeim flestum, ef ekki öllum, að tala um
lækkaða skatta, minni ríkisafskipti, frelsi
einstaklingsins, einkaframtakið og svo fram-
vegis. Gamlar klisjur ekki satt og kannske
nokkurn veginn þær sömu og ég notaði sjálf-
ur þegar ég var yngri og í sömu sporum og
þetta unga fólk.
Allt er þetta gott og blessað, svo langt
sem það nær. Sjálfstæðisflokkurinn er jú
flokkur einstaklingsfrelsis og einkaframtaks
(þótt hann hafi að mestu gleymt því í sjávar-
útveginum, þar sem sérhagsmunir og einok-
un eru tekin fram yfir almannahagsmuni).
En eru þetta brýnustu viðfangsefni stjórn-
málanna í dag? Baráttan um frelsi í við-
skiptum, atvinnuháttum, peningamálum og
markaðshyggju var brýn fyrir tíu, tuttugu
eða þrjátíu árum, en þau mál eru flest komin
á beinu brautina og raunar hefur athyglin
fremur beinst að því að frelsið á þessum
sviðum hefur snúist upp í andhverfu sína, fá-
keppni, vaxandi bil á milli ríkra og fátækra,
félagslegt skeytingarleysi, skattalegt mis-
rétti, auðsöfnun. Já auðsöfnun, þar sem fyr-
irtæki, bankar, kvótar og hlutabréf ganga
kaupum og sölum á milli pappírsfyrirtækja,
sem enginn veit hverjir eiga eða ráða, nema
við vitum það eitt að þetta eru að mestu
sömu mennirnir, færri hendur sem skipta
kökunni á milli sín.
Efnishyggjan tröllríður öllu, andstyggð
gróðahyggjunnar og frumskógarlögmálið er
allsráðandi og allur almenningur horfir agn-
dofa á og botnar hvorki upp né niður í þess-
um tryllta dansi í kringum gullkálfana.
Frelsið er mikilvægt, en er það þetta, sem er
brýnast í stjórnmálunum, að láta allt leika
lausum hala, að skera niður skattana til að
minna sé til samfélagsmála, að hleypa öllu
og öllum á garðann í nafni frelsisins? Og eira
engu, ekki náttúru og umhverfi, ekki heiðar-
legri samkeppni, ekki litla manninum, ekki
félagslegum gildum.
Hvað með hina, sem minna mega sín eða
ekki hafa aðstöðu eða fé eða áhuga á að
dansa með?
Mér þótt einna athyglisverðast í þessari
prófkjörsbaráttu þegar ég sá í kosninga-
bæklingi frá Birni Bjarnasyni að hann
nefndi sérstaklega að taka þyrfti félagsleg
velferðarmál nýjum tökum. Björn hefur
ekki verið allra né alls staðar á sínum ferli.
En hann háði kosningaslag í borgarstjórn-
arskosningunum í vor og fór víða og kynnt-
ist mörgu. Ég dreg þá ályktun að Björn hafi
áttað sig á, að víða er pottur brotinn í þeim
málaflokki, sem snýr að öldruðum og sjúk-
um, öryrkjum og einstæðingum. Mannúðin
og manngildin eru honum efst í huga, eftir
að hafa farið út á meðal fólksins.
Þar hittir þessi lífsreyndi og glöggi
stjórnmálamaður naglann á höfuðið og það
er í þessum anda og á þessum nótum, sem
frambjóðendur verða að horfa í spegil sinn
og segja við sjálfa sig og kjósendur: hér þarf
að taka til hendi.
Stefna einstaklingsfrelsis hefur vissulega
farið með sigur af hólmi í baráttu sinni við
sósíalisma og ríkisafskipti. En einstaklings-
frelsið verður að lúta lögmálum jafnréttis og
umburðarlyndis og mótast af siðuðum leik-
reglum, mannúð og manngildi. Peningar eru
ekki allt. Auður samfélagsins er ekki ein-
göngu fólginn í krónunum, heldur í fólkinu.
Hlutabréf í mannkostum og mannlegri reisn
er sú uppskera frelsisins, sem við sækjumst
eftir. Réttlæti og jafnræði, það eru skila-
boðin sem mér hugnast að klappa fyrir og
kjósa.
Dýrkun Mammons, dýrkun valds, dýrkun
undirgefni gagnvart einum heilögum sann-
leika eru fjötrar en ekki frelsi. Ég vonast
innilega til þess að þeir ungu menn, sem nú
halda innreið sína á vettvang þjóðmálanna,
beri gæfu og greind til að sjá gildi ein-
staklingsins í öðruvísi ljósi en efnishyggj-
unni einni.
HUGSAÐ
UPPHÁTT
Eftir Ellert B.
Schram
ebs@isholf.is
Og hvað svo?
Alltaf á þriðjudögum